76. Cannes Sinema Festivali’nin birinci yarısındaki sinemalardan notlar: Edebiyatı yücelten sinema…

Halbuki, sinema ile edebiyat ortasındaki sıkı alakaların yansıması olan iyi/kötü binlerce örnek bir yana, bu yıl ana heyette, başta kıymetli muharrir ve direktör Atik Rahimi olmak üzere her iki sanat kısmında da sivrilebilen isimler önemli bir yük oluşturmakta…

NAZİ VAHŞETİ

Babası da ünlü bir müellif olan Martin Amis, 2014’te yayımlanan ve şimdi Türkçeye çevrilmemiş olan “The Zone of Interest” isimli romanında, 1940’ların Nazi Almanya’sını tüm dehşeti ve vahşetiyle, üstelik ne o vahşeti ne de toplama kamplarının dehşetini direkt betimlemeden anlatır. Bu satirik roman, rejimin ileri gelenlerinin özel bağlantılarına odaklanmaktadır. Evvel, kin kusan SS’lerin çılgın hareketleri gerisinde Hitler ile Eva Braun’un aseksüel aşklarını stantlar. Sonra, Auschwitz-Birkenau toplama kampı kumandanı Rudolf Höss’ün, kampın çabucak bitişiğinde bulunan bakımlı büyük bahçenin ortasındaki malikanesinde, karısı ve küçük yaştaki çocuklarıyla birlikte son derece doğallıkla sürdürdüğü özel aile ömrü gerisindeki kontrastı sorgular…

İngiliz direktör Jonathan Glazer (1965), müellifin verdiği özgün ismi değiştirmeden sinemaya özgürce uyarladığı romanın üç ana karakterinden yalnızca birinin, Rudolf Höss’ün özel hayatını sahneye koymakla sınırlamış sinemasının senaryosunu.

Yahudilerin Auschwitz’te topluca yakıldığı fırınlardan çıkan kara dumanların simgelediği o vahşet, ağaçları ve bakımlı çiçekleriyle bir cennet ferahlığı sunan bahçenin yüksek duvarları gerisinden duyulan, artık tümüyle kanıksanmış gürültülerle birleşince giderek ağırlaşır, daha da ürpertici, buz üzere bir gerçeklik kazanır…

Tam on yıl evvel, üçüncü uzun sineması “Under the Skin” ile başarılı bir çıkış yapan Jonathan Glazer, bu defa daha da olgun, berrak ve sert bir mizansen mahareti sergiliyor.

Edebiyat sinema ilgilerinin en asil, en doğurgan örneklerinden biri olan “The Zone of Interest”, içerikle biçim ortasında alabildiğine hassas, özgün istikrarlar kurmayı başaran bir sinema. Cumartesi gecesi yapılacak ödül merasiminde kendine güzel bir yer bulması beklenen Jonathan Blazer, her şeyden evvel, edebiyat-sinema bağlantılarına çarpıcı, kolaylıkla unutulmayacak sağlam bir örnek daha eklemiş oluyor.

‘BİR DÜŞÜŞÜN ANATOMİSİ’

Fransız bayan direktör ile, bir kitap uyarlaması olmasa da, özgün senaryosunun edebi ve ruhsal derinlikleriyle öne çıkıyor.

Yeni romanını yazmakta zorlanan orta yaşlı bir muharririn, Fransız Alplerindeki dağ meskeninin ikinci katından düşerek ölmesi sonucu yürütülen soruşturmada cinayetle suçlanan, araştırmacı/akademisyen eşinin yargılanma sürecine odaklanan Justine Triet, son derece ağır, aralıklı, felsefi ve ruhbilimsel boyutları derinlikli bir sinema çıkmış.

Bu yıl Altın Palmiye yarışındaki tartıları birinci defa üçte bir oranına yükselen bayan direktörler ortasında, Justine Triet’nin ön sıralara tırmanma mümkünlüğü hiç de az değil…