Vücudumuzu rahat bırakın

İnsan vücudu günümüzde en çok kurcalanan problemlerden. Kelam konusu vücudumuz olduğunda, global çapta can alıcı problemler, problemlerin şiddetine kıyasla ve insanlığın haline bakıldığında cılız kalan politik tahlil teklifleriyle karşılaşmaktayız. Sanat ise her çağdaki üzere tenkit ve teklifini en tesirli ortaya koyabilmek çabasını sürdürmekte. Halit Altındere küratörlüğünde Agah Uğur Koleksiyonu’ndan bir seçki “Bedenin Gayret Alanındır” da bu sorumluluğu üstleniyor. Gözetleniş, şov, direniş, göç, cinsiyet siyasetleri, hudutlar, hafıza üzere çarpıcı temalara odaklanan Türkiye’den ve dünyadan 50’ye yakın işle. Her şeyden daha çok kurcalanarak, coğrafyasına nazaran ihtiyaçları yok sayılıp doğal estetiği reddedilecek, toplumsal hayattan silinmesi istenecek, hayatı sonlandırılacak kadar amaca alınan bayan vücuduna ait çalışmalar ise standın en dikkat cazip işleri ortasında gelmekte.

ANIT SAYAÇ

Erkek mahkûmlara cezaevi kültüründe kıymetli yeri olan boncuk işlerini ağlara dizdirip antik Mısırlıların mevt sonrası koruyuculuğuna inandığı kefen örtüsüne işleyen Zeren Göktan’ın “Sen Yanımda Ol Yeter” işi örneğin, ülkemizde bayana şiddetin nasıl tasa verici bir toplumsal sorun olduğunu işaret ediyor. Ağlardaki karekodların izleyiciyi, kayda geçmiş bayan cinayetlerini sayan, şiddetten ölen her bayanın ismiyle güncellenen “Anıt Sayaç”a bağlayışı sarsıcı bir etkileşime yol açıyor.

Extramücadele’nin bir bayanın farklı ruh hallerindeyken alınmış çişlerini, pirinç ve demirden sehpadaki camekânlı ahşap kutuda sunduğu “Dişi Tılsım” ise iş hayatı, kapitalizm, tüketim kültürünün dikte ettiği hoşluk anlayışına, parfümle bayanın doğal kokusu (daha doğrusu yaşamak için temel ihtiyaçları olan doğası) münasebeti üzerinden sert lakin uyandırıcı bir bakış atıyor. “Otoriterlik, despotluk yahut baskı hissettiğiniz ortama birkaç damla dökün, yayılan dişi ruh ortamı ferahlatacaktır” diyerek.

ÖZ SAVUNMA DERSLERİ

Gözde Mimiko Türkkan ise “Kız Üzere Dövüş” işiyle bayan kırılganlığına ait toplumsal bakış açısını bozmayı amaçlamakta. “Rekabet dayanışmaya, kendini savunma ihtiyacı ise gücünü ve vücudunun potansiyelini keşfetmeye bir ring üzerinde nasıl evrilebilir” sorusunu yanıtlamak için stant alanında kurduğu ringde, bayanlar ve adamdan sayılmayan (non-binary) bireyler için diz-dirsek vuruş öz-savunma dersleri vermekte, bu atölye stant boyunca vakit zaman tekrar edecek.

TEK BAŞINA TOPLUMSAL SORUMLULUK

Kavramsal çalışmalardan, geniş alanlı yerleştirmelere, çizgiden neona, görüntüden metaverse NFT’sine kadar işlerle geçmiş-şimdi-gelecek için soru ve karşılıklar tutan koleksiyonu için, “Agah Uğur’un tek başına yerine getirdiği toplumsal sorumluluk” pekâlâ denebilir. Güzelleştirici gücü, karşı geliş kuvveti dikkate alındığında sanat için ise şunu diyebilmek pekâlâ mümkün: Sanatın önerdiği uygun, hoş, gerçek daima kazanır, insanlık tarihine bakılırsa kazandığı da apaçık ortadadır. Sanata evet.