Uzmanından ‘stresle baş etme’ teklifleri

Strese bağlı olarak gelişen hastalıklar hakkında bilgi veren Klinik Psikolog Kübra Bozkurt, “Neyin strese/gerilime neden olduğunu, gerilimi artıran faktörlerin neler olduğunu fark etmeniz lazım” tabirlerini kullandı.

Bozkurt, gerilimin günümüzde birçok beşerden duyulan bir sıhhat sorunu olduğunu belirterek, gerilimin, fizikî ve ruhsal sıhhati olumsuz etkileyen, hayat şartlarını elverişsiz hale getiren bir faktör olduğunun altını çizdi.

“STRESİ ARTIRAN FAKTÖRLERİN NELER OLDUĞUNU FARK ETMENİZ LAZIM”

Sebebin yalnızca yaşanan olayların şahısların üzerindeki ağır tesirleri olabileceği üzere, olay hakkındaki fikirlerin de gerilimli olmaya yol açtığının altını çizen Bozkurt, gerilimin fizikî tesirlerine yönelik şunları kaydetti:

• “Sürekli gerilime maruz kalmak ve bununla nasıl baş edileceğini bilmemek yalnızca ruhsal hastalıklara değil, fizikî hastalıklara da yol açabilir. ‘Stresten hastalandım’ yahut ‘Stresli bir hayatım olduğu için’ üzere tabirlerin biyolojik açıklamaları olabilir. Bedenimiz kendini tehdit edilmiş hissettiği anda savunmaya geçer. Bedeni müdafaa altına almak, savaş ya da kaç kararını verebilmek için beyin hipofiz bezini çalıştırarak kortizol hormonunun salgılanmasını sağlar.
• O anda, karşılaştığımız ‘tehdit’ ögesine yönelik muhtaçlığımız olan işlevsel fonksiyonları yerine getirir kortizol hormonu. Bize gereken enerjiyi sağlar. Kortizol, bir başka ismiyle gerilim hormonu, değerli anlarda salgılanarak hayatımızı korur. Lakin daima tehdit altında, gergin olmak, bu hormonun devamlı salgılanması manasına gelir. Kortizol hormonunun yüksek olması bağışıklığımızı düşürdüğü üzere, birçok hastalığa neden olmaktadır.
• Strese bağlı olarak gelişen fizikî hastalıklarda tıbbi tedavi almanız gerekir lakin bunun öncesinde kendi öz değerlendirmenizi yapıp, neyin strese/gerilime neden olduğunu, gerilimi artıran faktörlerin neler olduğunu fark etmeniz lazım. Öncelikle kendinize şunları sorun: ‘Şu an kaygılı/tedirgin hissediyor muyum?, Beni huzursuz eden bir şey var mı?, Uykumu/iştahımı kaçıran bir olay oldu mu?, Hayattan keyif alabiliyor muyum?, Andan kopup, zihnimi meşgul eden tasalarım var mı?’ Şayet bu soruların birçoğuna yanıtınız evet ise, sizi gerilime sokan bir yaşantınız var demektir. Sorunu kabullenmek tahlilin birinci adımıdır. Sonraki adım ise, tahlili küçük modüllere bölüp en kolay adımdan başlamaktır.”

“ÇÖZÜM ÜRETEMEDİĞİMİZ ANLARIMIZ OLABİLİR”

Bozkurt, gerilimin azaltılması ve üstesinden gelinmesi için yapılması gerekenler hakkında da bilgi verdi.

Stres ile baş edebilme yollarını örneklerle açıklayan Uzman Klinik Psikolog Kübra Bozkurt şu bilgileri verdi:

• “Stresinizi artıran bir iş yükünüz var, gerilim düzeyiniz önemli manada yükseldiği için sağlıklı düşünüp, sağlıklı karar veremiyorsunuz. Projenin bitiş tarihi yaklaştığı için de geriliminiz yükseliyor ve konsantrasyonunuz düşüyor, dikkatiniz dağılıyor. Sonuç olarak projeye odaklanıp adım atamıyorsunuz. Projeye başlayamadığınız için yöneticinizin baskısı artıyor, işten çıkarılma ihtimali ortaya çıkıyor. Ve bunların hepsi mevcut gerilimi beslediği için dikkatinizi toparlamakta daha çok zorlanıyorsunuz.
• Bir kısır döngünün içine girmiş üzere hissedebilirsiniz. Birinci adım, sorunu küçük kesimlere bölmektir. Projeyi küçük modüllere bölün, yapılması gereken birinci adımı belirleyin. Küçülttüğünüz gayelerde yapamayacağınızı düşündüğünüz adımlar varsa o bahis hakkında araştırma yapın, dayanak alın. Vakit planlaması yapın.
• Projenin bir bitiş tarihi var. Tüm adımlar son bir saatte halledilemeyeceği üzere, her adıma da farklı vakit dilimi ayırmak gerekebilir. Yöneticinizin tavırları sizi huzursuz ediyor olabilir. Bu tavırların sizi ne kadar rahatsız ettiğini ve bu yüzden projeye odaklanamayıp, süratli bir sonuç alamadığınızı yöneticinize söz edin.
• Ve projeye yüklediğiniz mana. Nitekim bu proje başarılı bir biçimde ve vaktinde bitirilmezse, bu durum, iş hayatınızda kendinizi başarısız hissetmenize mi neden olacak? Bunun gerçekliğini pahalandırmak için muvaffakiyet olarak kendinize neyi kıstas aldığınızı düşünün.”

Stresin hayatın her alanında olduğuna işaret eden Bozkurt, şahısların yeni dünya sisteminde koşturmaca içerisinde, verilen ‘görevleri’ vaktinde yetiştirmeye çalıştığını anımsattı.

Bozkurt, “Ama birer robot değiliz. Donup kaldığımız, ne yapacağımızı bilemediğimiz, tahlil üretemediğimiz anlarımız olabilir. O anlarda uygulayacağımız tahliller aşikâr. Açık havaya çıkın, yürüyüş yapın. Balkonda yahut dışarıda bir yerde oturarak nefes idmanı yapın. Burundan yavaş yavaş nefes alarak, ağızdan yavaş yavaş nefes vererek yapın. 1 dakikadan fazla yapmak hafif bir baş dönmesine neden olabilir. Temel gereksinimlerinizin karşılandığına emin olun, uykusuz ve aç iken meseleye odaklanamazsınız. Gerilimli hissetmenize neden olan sorunu kağıda yazın. Kağıdın en başına hedeflediğiniz sonucu yazın. Büyük maksadın altına aklınıza gelen tüm tahlil yollarına yazın ve bunları kolaydan zora yanlışsız sıralayın. En kolay adımdan başlayın” sözlerini kullandı.

Daha karmaşık, sıkıntı adımlarda takviye alınması gerektiğinin altını çizen Kübra Bozkurt, şu tekliflerde bulundu:

• “Sağlıklı bir uyku. 6-8 saat aralığının dışına taşan uyku tertibi daha gergin olmanıza neden olur. Yemek saatlerinizi atlamayın, sağlıklı ve istikrarlı beslenmeye çalışın. Fizikî hareket fizikî ve ruhsal sıhhat için çok değerlidir. Daha dinç daha enerjik olacaksınız. Toplumsal hayatınızdan fedakarlık yapmayın. Arkadaşlarınızla ve ailenizle buluşma rutininiz olsun. Eğlenebildiğiniz aktivitelere katılın. Gülüp, kahkaha atabileceğiniz sinemalar, diziler izleyin. Kahkaha atmak gerilimin esas düşmanıdır.
• Evcil hayvan sahiplenebilirsiniz. Onların dostluğunun bize büyük bir yardımı var. Büyük bir meşguliyetiniz olmadan, sessiz, sakin vakit geçirmek de insanı rahatlatır. Çay kahve üzere kafeini yüksek içecekler gerginliği artırır. Ölçüsü azaltın. Hayatınızın birçok noktasına temas eden ve artık baş edemediğimiz bir gerilim varsa profesyonel yardım alın. Bir psikologla konuşup, sorunu çözmek daha süratli tahlil bulmanızı sağlayacaktır.”