Tunç Çağı batığında 3 bin 600 yıllık kurşun tartılar bulundu

Batıkta bakır külçelerin (ingot) o periyoda ilişkin her formuna rastladıklarını kaydeden Doç. Dr. Hakan Öniz, “Böylelikle biz, Doğu Akdeniz ticaretinin M.Ö. 16. yüzyılda nasıl yapıldığıyla ilgili ipuçlarına da ulaşmış olduk” diye konuştu. Doç. Dr. Öniz, 1999 yılından bugüne kadar gerçekleştirdikleri su altı arkeolojik hafriyat çalışmalarında Antalya ve Mersin vilayetleri sonları içinde yaklaşık 350 batık tespit ettiklerini söyledi.

BUGÜNE KADAR HİÇ RASTLANMAMIŞ

İlk tespiti 2018 yılında yapılan ve 2022 yılında da su altı arkeolojik hafriyatları devam eden Tunç Çağı batığında bir buluntunun kendilerini çok sevindirdiğini ve şaşırttığını tabir eden Doç. Dr. Öniz, “Bugüne kadar tespit ettiğimiz yaklaşık 350 batık ortasında hiç görmediğimiz kurşun tartıları bulduk” dedi. Biri 22 gram, oburu 44 gram olan kurşun tartıların batan gemide muhtemelen Suriyeli bir tüccarın bulunduğuna da işaret ettiğini belirten Doç. Dr. Öniz, “Muhtemelen tüccarlar her yere kendi tartılarıyla birlikte gidiyorlar. Hasebiyle bu gemideki tüccarın 22 gram ve 44 gram kurşun yüklerle seyahat ediyor. Bu yüklerin sahibi olan tüccar, muhtemelen Kıbrıs’taki değişik bakır madenlerine gidip örneğin 10 külçe bir madenden, 20 külçe bir öteki madenden bakırları toplayıp gemiye yüklemiş. Buradan anladığımız, iş yalnızca deniz ticareti değil, tüccarın madenleri tek tek dolaşıp onları satın alıp, tahminen de kendi yük ünitelerini de diğer bir şeyi ölçmek için kullanmış olması.”

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadeleriyle Antalya Müzesi, Türk Tarih Kurumu ile Gemi Arkeoloji Enstitüsü takviyeleriyle yürüttükleri su altı arkeolojik hafriyat çalışmalarında ABD, İngiltere, İspanya, Fransa ve Polonya’dan da iştirak sağlandığını belirten Doç. Dr. Öniz, 38 kişilik takımın vazife yaptığı hafriyatın, su altındaki dünyanın en derin kazılarından biri olduğunu vurguladı. Doç. Dr. Öniz, şunları söyledi:

“Suyun 45-55 metre derinliğinde sürdürdüğümüz bu çalışmada üst teknoloji kullanıldı. Su altı robotlarıyla dalış emniyetleri alındı. Denizin içindeki tüm dalgıçların hareketleri, dalış emniyeti açısından anbean takip edildi. Bu çalışma internet üzerinden de dünyanın her yerinden izlenebilecek bir teknolojiyle yapıldı. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden su altı tabipleri de bizimle birlikte misyon yaptı. Basınç odamız vardı. Ve böylece çok derin bir hafriyat olmasına karşın su altı doktorlarının nezaretinde emniyetli dalışlar gerçekleştirildiği üzere bu tabipler çıkan her dalgıç üzerinde de ayrıntılı incelemeler yaptı. Bu da başka bir bilimsel makaleye dönüştü. Yani bir yandan su altı arkeoloji çalışması yaparken bir yandan da su altı tıbbıyla ilgiliyle uzman tabipler de bizimle birlikte çalışmış oldu. Bu kadar ayrıntılı ve bu kadar üst teknoloji kullanılan bir hafriyat, dünyada da birinci kere gerçekleştirilmiş oldu.”

Doç. Dr. Hakan Öniz, batıktan çıkarılan yapıtların Antalya Bölge Laboratuvarı’nda muhafaza ve tamir süreçlerinin devam ettiğini de kelamlarına ekledi.