Taksim Meydanı’nda ‘İsimsiz Heykel’ tartışması

Atatürk Kültür Merkezi’nin mimarisini kalıcı sanat yapıtları ile zenginleştirmek maksadıyla geçen yıl nisan ayında Heykel Müsabakası düzenlendi. Duayen isimlerden oluşan heyetin değerlendirmeleri sonucunda da müsabakayı kazanan sanatçı, iç mimar ve dizayncı Semih Eskicioğlu oldu.

Yarışma şartnamesinde belirtilen etraf ile ahenk, yenilikçi yaklaşım, mimari ile kesin diyaloga girmesi üzere kriterleri karşılayan eser, geçtiğimiz hafta tam haliyle Atatürk Kültür Merkezi’nin çabucak yanına yapıldı.

Esere İBB Genel Sekreter Yardımcısı Uzman Polat’tan reaksiyon geldi. Yurttaşlardan da kimi yapıtı anıt mezara benzetirken kimi de inşaatın demir iskelesine benzetti. 

“ESERİN KISSASINA, MÜSABAKANIN KONUSUNA UYGUN YAKLAŞTIM”

Eserin sahibi Semih Eskicioğlu ise, gelen tenkitleri kıymetlendirdi.

Eskicioğlu, “Her şey aslında eleştirilmelidir lakin tenkidin bir bilgiye dayalı olması gerekir. Bilgiye ulaşmak da günümüzde çok kolay. Bu yarışın heyetini, nasıl buraya konduğunu, benim buraya başıma nazaran bir şey koyamayacağımı araştırıp sonrasında eleştirilirse bu halde daha çok memnun olurum. Bu büsbütün sübjektif bir sorun. Kıssaya dayanarak yakıştırılamamasını tercih ederim” tabirlerini kullandı. 

Yarışmanın ayrıntılarını paylaşan Eskicioğlu, “Herkese açık bir müsabakaydı. 80 kişi ortasından birinci oldum. Müsabaka bir heykel müsabakası. Yarışın konusu Atatürk Kültür Merkezi binasıyla, yerleşkesiyle, cepheyle uyumlu öteki bir yere konulduğunda manası olmayacak, yalnızca buraya ilişkin olan bir heykel üzere daha uzun bir alt metni de olan bir öyküsü var. Yapıtın öyküsüne, müsabakanın konusuna uygun olarak yaklaştım” dedi.

“SES DALGALARI METAFORİK OLARAK DALGALANDIRIYOR”

Eserinde ne anlatmak istediğini belirten Eskicioğlu, “Cepheyle, kentin siluetiyle bütünleşmesi açısından formunu oluşturan şey opera binasından çıkan ses dalgalarını, metaforik olarak bunu dalgalandırması. O da sanatın kente yayılmasını temsil ediyor. Sonrasında daha düz bir forma bürünüyor. O da kentle bütünleşen bir forma dönüşmesi. Aydınlatması da bunu destekliyor. Opera binasında aktiflik olduğunda bir dalgalanma efekti oluyor. Renginin sıçraması da tekrar, hafif bir kırmızılık, opera binasıyla büsbütün bütünleşmesiyle ilgili bir kıssası var. Asıl vurgulu kısmıysa şeffaf olması. Buraya daha klasik kapalı bir heykel yapılabilirdi, esasen müsabakada bu fikrin öne çıkmasının sebebi de buydu, şeffaf bir strüktürünün olması” diye konuştu.

“HİKAYEYE DAYANARAK YAKIŞTIRILMAMASINI TERCİH EDERİM”

Eskicioğlu, “Kapalı bir heykel yapıldığında içinde bu türlü bir strüktür olacaktı, aslında uzaktan bakıldığında büsbütün mütevazi, kaybolabilen bir eser olması. Bence her şey aslında eleştirilmelidir lakin tenkidin bir bilgiye dayalı olması gerekir. Bilgiye ulaşmak da günümüzde çok kolay. Bu yarışın heyetini, nasıl buraya konduğunu, benim buraya başıma nazaran bir şey koyamayacağımı araştırıp, sonrasında eleştirilirse bu formda daha çok memnun olurum. Bu büsbütün sübjektif bir sıkıntı. Kıssaya dayanarak yakıştırılamamasını tercih ederim” dedi. 

“BİR SANATKARIN YAPTIĞI YAPITA HÜRMET DUYMAK GEREKİYOR”

‘İsimsiz Heykel’ isimli yapıtı yorumlayan Mimar Ahmet Erkurtoğlu da, şu tabirleri kullandı:

“Atatürk Kültür Merkezi günümüzün çağdaş mimarisini yansıtan bir eser. Bir vatandaş gözüyle heykele baktığınız vakit beton atılmadan kalıbı sökülmüş karkas bir yapıya benziyor. Bir müsabaka projesi, kıymetli heyet üyeleri var. Etrafla, binanın kitlesel formuyla ve işleviyle ilgili bir eser ortaya koyulmuş. Bu açıdan bakıldığında hoş bir eser kazandırılmış. Form ne olursa olsun bir sanatkarın yaptığı yapıta hürmet duymak gerekir diye düşünüyorum. Heyet üyeleri tüm eserler ortasından üç tane seçip de halkın onayına sunulsaydı ve birinci olsaydı o vakit hiç tenkide, yoruma gerek kalmazdı diye düşünüyorum. Yeniden de bu yapıtı yapan genç meslektaşımızı tebrik ediyorum. Mimarlık, tasarım, heykeltıraşlık bir yaratıcılıktır. Burada genç meslektaşımız binanın formunu ele almış, oradaki işlevi ele almış. Bitkilerle bütünleşmesini sağlamış. Buna hürmet duymak gerekir diye düşünüyorum. Kitlenin çok büyük olması eleştirilebilir lakin sonuçta bir sanatkarın eseridir.”

Taksim’i gezmeye gelen yurttaşlar da heykelle ilgili farklı görüşler sundu.