e
sv

Murat Ağırel için önlem kararı… Husus unsur hukuksuzluk! – Av. Haydar Aksoy

208 okunma — 30 Ocak 2023 17:36

Gazeteci Murat Ağırel hakkında Aile Mahkemesinin verdiği 2 aylık önlem kararı Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi (“AİHS”), Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına ve 6284 Sayılı Yasanın kararlarına aşağıda açıklanacağı üzere karşıttır.

Talepte bulunan vekilin savı kısaca özetle: Ağırel’in gazetede ve TV programlarında yasal duruma alışılmamış müvekkilinin kişilik haklarına atak içerikte yayın yaptığı için önlem talebinde bulunmuştur.

Aile Mahkemesi; Ağıerel’in, talep eden hakkında gazeteci olarak temelsiz sav ve ithamlarını tekrarlama ihtimali hayli yüksek olduğundan 6284 Sayılı Yasanın 5/1-a-f unsurunda düzenlenen önlemlerin Ağırel hakkında uygulanmasına karar vermiştir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında Mahkeme basına sansür niteliğinde önlem kararı vermiştir. Ancak bu önlemin nasıl somut hayata uygulanacağı net olarak açıklanmamıştır.

6284 Sayılı Yasa

Öncelikle karar 6284 Sayılı Yasaya terstir. Zira Ağırelin’in şikayet konusu aksiyonunu bu yasa kapsamında pahalandırmak mümkün değildir.

Yasanın kapsamını düzenleyen 1.maddesine nazaran:

Şiddete uğrayan yahut şiddete uğrama tehlikesi bulunan:

• Kadınların

• Çocukların

• Aile bireylerinin

• Tek taraflı ısrarlı takip mağdurlarına

bu kanunun uygulanacağı karar altına alınmıştır.

Ağırel’in hareketi olsa olsa tek taraflı ısrarlı takip kapsamında olduğu ileri sürülebilir. Ancak Ağırel’in önlemi isteyen hakkında gazete haberi yapması yahut televizyon programında konuşması nasıl ısrarlı takip olarak nitelendirilebilir, anlamak çok sıkıntı.

Kanun’un kapsam ve maksat hususları dikkate alındığında, somut olayda 6284 sayılı Kanun kapsamına giren bir şiddet uygulaması yahut uygulanma tehlikesi bulunmamaktadır. Taraflar ortasındaki uyuşmazlık Basın Kanunu ve Türk Uygar Kanunu’nun kişilik hakkına ait hami kararları çerçevesinde ve genel mahkemeler nezdinde kıymetlendirilmesi gereken bir husustan ibarettir.

Buna karşılık 6284 sayılı Kanun kapsamında ise bayana karşı şiddet ve mesken içi şiddet ile gayret emeli çerçevesinde bir kısım şiddet uygulayanlar hakkında önlem kararları verilmesine dair düzenlemeler yer almaktadır. Kanun’un kapsamı, gayesi çerçevesinde açıkça sonlandırılmıştır. Bu mevzuda toplum içerisinde “şiddet” olarak tanımlanabilecek her olgunun bu Kanun kapsamında önlem kararı verilmesini yetkili makamlara tanıdığı kabul edilemez.

Kaldı ki somut olayda, Kanun kapsamında “şiddet” olarak tanımlanan mahiyette bir fiil ve davranış yahut böylesi bir davranışa ait tehditte de bulunulmuş değildir. Somut olaya mevzu “haber yapılması” olgusu, önlem talep edenin “gerçekdışılık” savı bulunsa dahi 6284 sayılı Kanun kapsamında bir “şiddet” fiili yahut tehdidi teşkil etmez.

Tedbir talep eden tarafın kişilik hakkı ihlali savı bu mevzuda yargılamaya yetkili genel mahkemelerin vazife alanına giren bir uyuşmazlıktır. 6284 sayılı Kanun uyarınca ilgili önlemlere karar vermeye yetkili Mahkemelerin böylesi ilgisiz uyuşmazlıklar ile meşgul edilmemesi gerektiği üzere, bu Mahkemelerin böylesi uyuşmazlıklarda 6284 sayılı Kanun kapsamında karar verme konusunda vazifeli ve yetkili oldukları da kabul edilemez.

Tedbir kararı 6284 Sayılı Yasanın 5/1-a ve f fıkralarında düzenlemeleri kapsamaktadır. (a) fıkrası mağdura yönelik şiddet tehdidi, hakaret, aşağılama yahut küçük düşürmeyi içeren kelam ve davranışlarda bulunmasını yasaklamaktadır. Ayrıyeten (f) fıkrası ise korunan şahısların bağlantı araçlarıyla yahut sair surette rahatsız edilememesini düzenlemektedir. Kanun maksadı ve münasebeti dikkate alındığında burada bağlantı araçlarında kast edilen telefon ve whatsapp üzere araçlar ve sair toplumsal medya kanallarıdır. Yazılı basını ve televizyonu bu kapsama sokmayı düşünmek ne Yasanın hedefiyle, ne de Yasanın münasebeti ile uyuşmaz. 6284 sayılı Kanun kapsamında önlem kararı vermeye yetkili makamların da, böylesi Kanun kapsamına girmeyen uyuşmazlıklar hakkında kelam konusu Kanun kapsamında önlem kararı vermeye yönelik yetki ve vazifelerinin bulunmadığı açıktır.

Ayrıca karar ile verilen önlemler önleyici önlem mahiyetindedir. 6284 sayılı Kanun’un 8. Unsuru ile önleyici önlem kararlarının verilmesine yönelik ispat yükü ve kanıtların kıymetlendirilmesi yordamı açıkça düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesi’nin Salih Söylemezoğlu kararında (B. 2013/3758 T. 6.1.2016) da açıkça vurgulandığı üzere, önleyici önlem kararları, esirgeyici önlem kararlarından farklı olarak kanıt ve evrak aranmaksızın karar verilebilecek önlemler değildir. “Buna ait Kanun münasebetinde, şiddete maruz kalan yahut maruz kalma tehlikesi altında bulunan şahıslarla ilgili hami önlem kararı verilebilmesi için rastgele bir kanıt araştırması yahut doküman ibrazı aranmazken önleyici önlem kararı verilebilmesi için kişinin şiddete maruz kaldığı yahut maruz kalma tehlikesi altında bulunduğu konusunda olguların varlığının gerektiği, aksi taraftaki uygulamanın şahıslara kanunla sağlanan hakkın berbata kullan­ılmasına sebebiyet verebileceği hususu vurgulanmıştır” (Salih Söylemezoğlu Başvurusu, Paragraf 35). Bu hususta Mahkeme’nin somut olayın özelliklerine dair kanıt değerlendirmesi yapması ve bu hususta münasebete yer vermesi gerekir. Fakat mevcut kararda bu gereklilik yerine getirilmemiştir.

İtiraz mercii tarafından yapılacak değerlendirmede, hakkında önlem kararı verilen Murat Ağırel’in savunma hakkının ihlal edilmemesi ve Mahkeme tarafından gerekçeli karar hakkının gözetilmesi emeliyle, 6284 sayılı Kanun kapsamında sunmuş olduğumuz itirazlar da dikkate alınarak itiraz mercii tarafından ayrıntılı inceleme yapılması gerekmektedir. Gerçekten Anayasa Mahkemesi’nin Salih Söylemezoğlu müracaatına ait kararında da bu konular açıkça aktarılmıştır: “Bunun yanında müracaat konusu olayda olduğu üzere aciliyet ögesinin ortadan kalktığı ve müracaatçının itirazlarını kelamlı olarak sunamadığı itiraz etabında ise mahkemenin, tek taraflı teze dayanılarak verilen önlemlerin yerindeliğini, itiraz edenin ileri sürdüğü beyan ve kanıtlar çerçevesinde her iki taraf için öngörülen hak ve menfaat istikrarını de gözeterek değerlendirmesi gerekmektedir” (Salih Söylemezoğlu Başvurusu, Paragraf 40).

Tedbir kararında bütün olarak değerlendirildiğinde Ağırel’in gazetecilik faaliyeti ve TV’lerde önlemi talep eden ait haber yapmasını amaç aldığı anlaşılmaktadır. Bu yaklaşım açıkça basına sansürdür ve hukuksal değildir. Haber yoluyla şiddetin yahut hakaretin üzere maddede sayılan ögelerin nasıl gerçekleştiği açıklanmamıştır. Kelam konusu kararın icra kabiliyeti bulunmadığı için de kaldırılması gerekir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında bu karar tabir ve basın özgürlüğüne gözdağı ve ihlalidir. 6284 sayılı Kanun üzere bayana karşı ve mesken içi şiddet ile çabayı amaç alan bir kanunun böylesi sair kapsam dışı maksatlara araç edilmeye çalışılması da, Kanun’un ulvi emelinin gölgelenmesi emeline hizmet etmekten öteye gitmeyecektir.

Ayrıca anılan Yasanın 1. Unsurunun 2. Fıkrası, Yasanın uygulamasında Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile Türkiye’nin taraf olduğu memleketler arası kontratların temel alınacağı belirtilmiştir.  

AİHS’e Nazaran Kararın Değerlendirilmesi

AİHS’in 10. Unsuru; haber ve görüş verme özgürlüğü de içinde olmak, ama bunla sonlu olmamak üzere, söz özgürlüğünün hiçbir kamu makamının müdahalesine tabi olmaksızın  kullanılacağını teminat altına almaktadır.  

Ayrıca Anayasamızın 90. Unsuruna nazaran, temel hak ve özgürlüklere ait milletlerarası andlaşmalarların kararları ile  maddelerin düzenlemeleri ortasında çelişki olması halinde, milletlerarası andlaşma kararlarına üstlük tanınacağını karar altına almıştır. Hasebiyle 6284 Sayılı Yasanın kararları ile AİHS’nin kararları ortasında çelişki olması durumunda , AİHS’in kararların uygulanacaktır.

Olayımızda velev ki önlem kararı 6284 Sayılı Yasanın kararlarına uygun olmadığı üzere, kelam konusu karar Anayasamızın 90. Hususu düzenlemesi nedeniyle AİHS 10. Maddesi’ne de karşıt niteliktedir. Hasebiyle önlem kararı, tabir özgürlüğünü kısıtlama ihtimali olduğu için hukuka ters mahiyettedir.

Anayasaya Nazaran Kararın Değerlendirilmesi

Anayasamızın 28. Hususu basın hürdür, sansür edilemez demektedir. Kelam konusu önlem kararı, haber yapma ve yayma özgürlüğünün yasaklanması halinde de yorumlanacağı için bu Anayasa kararına karşıttır.

Sonuç

Aile Mahkemesinin Ağırel hakkında verdiği önlem kararı; mahkemenin yetki ve misyon alanına girmeyen bir mevzuda karar vermesi, AİHS, Anayasa ve 6284 Sayılı Yasanın kararlarına karşıt olması nedeni ile bizce yok kararındadır. Hasebiyle itiraz üzerine ilgili Aile Mahkemesi bu kararı geçersiz saymalı, önlem kararı derhal kaldırılmalıdır. Ayrıyeten itiraz değerlendirmesinde, somut uyuşmazlığın 6284 sayılı Kanun kapsamında bulunan bir şiddet fiili kelam konusu olmadığı; önlem talep edenin hakkında yapılan haberlere ait 6284 sayılı Kanun kapsamında bir müdafaaya muktedir olacak bir şiddet olayına maruz kalmadığı, bu prestijle uyuşmazlığın kelam konusu Kanun’un kapsamında olmayan bir olgu teşkil ettiği; önlem kararının 6284 sayılı Kanun’un 8. Unsuru çerçevesinde öngörülen ve Anayasa Mahkemesi kararlarında da açıkça tabir olunan mahiyette ispat yüküne ve değerlendirmesine dair kuralları gözetmediği; gerekçeli karar içermediği; önlem kararı ile verilen önlemlerin, somut uyuşmazlık bakımından icra edilebilirliğinin bulunmadığı dikkate alınarak, kelam konusu önlem kararının kaldırılması talep edilir..

  • Site İçi Yorumlar

En az 10 karakter gerekli