Kök salmak mı, kurtulmak mı?

İnci Eviner’in yeni standı “Evin Ötesi” Bursa’nın Nilüfer ilçesindeki İmalat-Hane’de açıldı. Stant 8 Nisan’a kadar izleyiciyle buluşacak. Eviner’in Bursa’da açılan birinci standı, birebir vakitte İmalat-Hane’nin kuruluşunun birinci yıldönümünü kutluyor. Bursa ve Nilüfer ilçesi için bu türlü büyük bir standın çok olumlu olmasının yanı sıra, “Evin Ötesi” yere çok uygun ahenk sağlıyor.

Eviner’in standı için bir otobüs dolusu davetliyle Bursa’ya varırken stantta neyle karşılaşacağımızı bilmiyorduk. Tam da günübirlik olarak yaptığımız ufak seyahate değen, manalı bir stantla karşılaştık. İmalat-Hane’nin sanat danışmanı Murat Alat’ın stant metninde de belirttiği üzere, “İnci Eviner’in haritaları her daim hareket halinde olanlar içindir. Gezginler, göçebeler, dileğinin peşinde sürüklenenler. Gidecek bir yeri olmayan, bir yerden gelmeyen, hareketi hareketten zevk aldığı için devam ettirenler…”

İnci Eviner

COĞRAFYA SERİSİ

Sergide Eviner’in uzun yıllardır üzerinde çalıştığı yapıtların kıymetli bir kısmı görülebiliyor. Eviner’in 93 yılında yaptığı coğrafya serisi bu standın de ana konusu. Açılışta konuştuğumuz Eviner, coğrafya serisini şöyle anlatıyor: “O periyot Batı dünyasının hiyerarşik neden-sonuç ve ikilikler üzerine dayanan niyet ve zihin yapısından uzaklaşıp premodern periyoda ilişkin anonim figürleri ve çizimleri topladığım ve bunlarla benim kendi şahsî dünyamı, hafızamı birleştirdiğim bir dizi desenden oluştu. Ben bunları gezici formlar olarak düşündüm, sırtlarını duvara dayayan, kök salmayan, kendi ortalarında daima değişerek yeni peyzajlar oluşturabilecek bir sıra dağ formunda fotoğraf oluşturmuştum ve üzerindeki bakırlar bir çeşit iç organlar üzere işliyorlardı, bu fotoğraflı levhalar bir ortaya geldiğinde sıra dağ oluyorlardı. Sonra bu mevzu hiçbir vakit peşimi bırakmadı.”

Coğrafya 1993

“KIZLAR AVRUPA’DA”

İmalat-Hane’ye girdiğinizde Eviner’in “sıra dağları” duvarlarda sağlı sollu yerini alıyor. Tam karşınızda ise dev bir ekranda “Kızlar Avrupa’da” isimli görüntü yapıtı, yanında da üstten aşağıya Eviner’in yazdığı şiir görülüyor. “Kızlar Avrupa’da” yapıtında daima devinim halinde olan vücutlar görüyoruz. Yüzleri muhakkak olmayan, var olma dileklerine nazaran devinen modüller. Daima birbirlerine temas ediyorlar, iç içe geçiyorlar, birbirlerinden kopuyorlar… Eviner, yapıtını şu sözlerle anlatıyor: “O haritanın üzerinde bir halde konutundan edilen, meskenini terk etmek zorunda kalan ya da meskenini daha âlâ bir dünya için terk eden, Avrupa yoluna çıkan bayanların oluşturduğu bir küme var. Lirik de bana ilişkin. Natürel ses ve bu lirik hepsi çok değerli. Rilke’den bir alıntı var: ‘Eğer seni bu yeryüzü unutursa, de ki sessiz duran toprağa: Ben varım, süratle akan suya da: Ben varım.’”

“HEPİMİZİN KEDERİ…”

Eserlerinde kişisel ve insani çelişkilerle politik mobilite ortasında köprü kurmaya çalıştığını söyleyen Eviner, standını şöyle özetliyor: “Ütopyalar, ulusal kimlikler, mesken ve konutun içinde-dışında olma konusu daima hal değiştirerek aktı gitti bu yıllar boyunca. O yüzden bahis ‘Evin Ötesi’. Meskende olmak ve meskeni terk etmek… Hepimizin de tıpkı vakitte derdidir ya, hem konfor ve inançlı alanlar isteriz hem de hayaller kurar uçmak isteriz, yeni dünyalara, maceralara açılmak isteriz. Sonra dönüp gelip yeniden konutta olmak isteriz. Akabinde konut bütün özgürlükleri kısıtlayan bir hapishane olmaya başlar ve tekrar hayaller kurup öteki dünyalar keşfetmek isteriz. Köklenmek mi isteriz, yoksa köklerden kurtulmak mı? Bütün bunlarla bu politik hareket, mobilizasyon ve göç, bence birleşiyor.”