Hastalık Kaygısı Bozukluğu ile Başa Çıkmanın Yolları

Son devirlerde fiziki olarak rastgele bir rahatsızlığı bulunmadığı halde yaşadığı kimi belirtileri kendince yorumlayarak önemli bir hastalığı olduğunu düşünen ve ağır bir tasa sorunu yaşayan şahısların sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu durumhipokondriyazis ya da hastalık korkusu bozukluğu olarak isimlendiriliyor. Bu rahatsızlık ile karşı karşıya olanların günlük sorunlarla başa çıkma mahareti azalabiliyor, hayat kalitesi düşüyor ve kişi doktora gitmekten de kaçınabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzman Klinik Psikolog Gizem Mine Çölümlü, hastalık korkusu bozukluğu (hipokondriyazis) hakkında bilgi verdi.

Hasta olma korkusu iş ve toplumsal ömrü olumsuz etkiliyor

Hastalık telaşı bozukluğu kişinin önemli bir hastalığa yakalanma korkusu yahut kişinin esasen bu hastalığa sahip olduğu inancıyla ilgili ağır korku ile kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Önemli bir hastalığa yakalanma mümkünlüğünü öteki insanlardan daha yüksek olarak değerlendirirler. Kişi; çarpıntı, terleme, kas ağrısı, uyuşma, sırt ağrısı, karın ağrısı, şişkinlik, öksürük, baş ağrısı üzere belirtileri önemli algılayarak kıymetli bir rahatsızlığın belirtisi olarak yorumlar. Kâfi seviyede tıbbi tetkik ve değerlendirmeler yapılmasına karşın, kişinin bedensel bir rahatsızlığı olduğuna dair inancı devam eder. Bu telaşların dış görünüm ile ilgili olmaması ve bu ağır telaş ve bedensel uğraşın en az 6 ay sürüyor olması toplumsal, mesleksel ve başka alanlarda fonksiyonellik kaybına yol açması öteki teşhis kriterlerindendir.

DSM (Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) 5 Teşhis Kriterleri’ne nazaran hastalık tasa bozukluğuna sahip insanlarda bu belirtiler bulunur:

• Kişi ağır bir hastalığı olduğunu ya da olacağını düşünüp durur.
• Kişide bir hastalık belirtisi yoktur ya da çok hafif belirti vardır. Ailesinde bir hastalık hikayesi bulunuyorsa ya da hastalık riski varsa bunu daima ve çok seviyede düşünür.
• Kişi sıhhatiyle ilgili çarçabuk endişeye kapılır ve yüksek seviyede bir korku duyar.
• Başka bir rahatsızlık durumu varsa ya da hastalık çıkma mümkünlüğü yüksekse, (örneğin ailede bir hastalık hikayesi varsa) bu mevzuda daima düşünüp durmak çok bir düzeydedir
• Kişi hastalık belirtilerine karşı bedenini daima araştırır ve hekim ya da hastaneye gitmekten de kaçınır.
• Hastalıkla ilgili düşünüp durma; bedensel belirti bozukluğu, panik bozukluğu, bedensel algı bozukluğu, takıntı-zorlantı bozukluğu ya da sanrılı bozukluk, bedensel cins üzere öbür bir ruhsal hastalıkla daha yeterli açıklanamaz.
• Hastalıkla uğraşıp durma mühleti en az altı aydır fakat korkulan özgül hastalık bu mühlet zarfında değişebilir.

Küçük bir hastalık belirtisi bile çok önemli algılanıyor

Hastalık tasası bozukluğuna sahip bireyler bu durumun çok mantıklı olmadığının farkında olsalar bile kaygılanmaya devam ederler. Niyetleri ve konuşmaları ekseriyetle fizikî hastalıklarla ilgili tasalar etrafında döner. Kimi olgularda ise kişi fikir ve bedensel uğraşlarının mantıksız olduğunun şuurunda olmayabilir. Bir hastalığı olduğuna dair ağır telaş yaşamaları küçük fizikî değişimleri dahi (yorgunluk, ağrıyan kas, küçük bir yara gibi) önemli bir rahatsızlığın habercisi olarak yorumlamalarına sebep olur. Cinsiyet ve öteki sosyodemografik (eğitim, uygar durum gibi) özellikler bu rahatsızlıkta belirleyici değildir.

Tedavide ilaç takviyesi ve psikoterapi âlâ sonuçlar veriyor

Hastalık telaşı bozukluğu genç yaşta başlamakla birlikte, 40-60 yaş ortasında da sıkça rastlanmaktadır. Tedavide en güzel sonuç, tabip denetiminde ilaç dayanağı ve psikoterapi kombinasyonu halindedir. Psikoterapidesteği ile kişinin bedensel belirtilerini felaket olarak görmesine yol açan tetikleyici etkenler ve bu tasaya özdeş belirtiler üzerinde durulur. Tedavi uygulandıkça da kişi daha üretken, daha fonksiyonel ve daha düzgün hissedebilmektedir.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı