‘Gözler palavra söylemez!’

“Bir sinemada en kıymetli olan şey uyandırdığı duygulardır” diyor Amerikalı Fransız oyuncu Jean Marc Barr. Altın Portakal Sinema Festivali’nin Memleketler arası Yarış heyet üyesi olduğu için sorduğum sorunun karşılığında hiç tereddütü yok: “Tekniğin yahut bütçenin ne derece olağanüstü olduğu değerli değil malum, dön dolaş insan ruhuna dokunan sinemalara gereksinimimiz var!” Evvelki gün başarılı oyuncu ve üretimci Damla Sönmez ile tecrübelerini paylaştığı ufuk açıcı panel sonrası portakal ağaçlarının serinliği altında söyleşiye başlıyoruz. Antalya sıcağından şikâyetçi değil, “Ben Kaliforniya’da büyüdüm” diyor, “Fransızların üstünlük kompleksi güzel bilinir ancak Kaliforniyalıların yanında lafı olmaz, o nedenle Fransa’ya ahenk sağlamakta hiç zorlanmadım” derken kahkahayı patlatıyor. Ne birinci ne de son olacak, coşkusu baki.

EN BÜYÜK YALANCI OBAMA!

Mizah anlayışı Amerikanmış, “İngilizlerinki serttir, can acıtır” diyor. Ve anında İngiltere’nin mevcut siyasetinin berbatlığına geçiyoruz: “Bence bu olanlar Amerikan İmparatoruğu’nun da çöküşünü ilan ediyor zira biz ne öğrendiysek onlardan öğrendik. İngiltere, kendini hâlâ dünyaya hükmettiğini zanneden lanet muhtemel küçük bir ada. Son çırpınışlar bunlar. Amerikalıyım ve demokratlardan da sıtkım sıyrıldı, artık onlara da oy vermiyorum. Obama kahrolası bir yalancıydı. Hatta en büyük yalancı.” Pekala Amerikan sol cenahının büyük ümidi Bernie Sanders? “Yok ya!” diyor isyan ederek, “O da gitti Hilary ve Biden ile anlaştı, oysa partide en çok oyu toplamıştı. Amerikan siyaseti yozlaşmış, bitmiş durumda. Umarım Washington yok olur. Şu andaki savaşı bile biz başlattık! Daha ne olsun!”

SİNEMANIN KURTULUŞU AVRUPA’DA

Zaten kendisi de Jean Luc Godard’ın “Alphaville” sinemasını izledikten sonra Avrupa’yı merak etmiş, daha doğrusu Fransa’yı. Yani bir sinema insanı değiştirir mi sorusuna cevabı da ortada. “Toydum ve sinemada tecrübesizdim. “Derinlik Sarhoşluğu’yla gelen söhreti hiç beklemiyordum. Fakat gösterilen büyük ilgiyi hiç ciddiye almadım. Kendimi akışa bıraktım, yapmak istediklerime uzandım. Biz oyuncular palyaçoyuz ve gerçeği söylemek üzere bir vazifemiz var.”

Yeni projesinde direktör Tony Gatlif ile çalışacak “Avrupalı direktörleri tercih ediyorum, farklı kültürler ortasında kendimi buluyorum” diyor. Semih Kaplanoğlu’nun “Buğday” sineması de bunlar ortasında. Luc Besson’dan kankası Lars von Trier’e, her direktörün üslubu farklı olsa da ahenk sağlamakta zorlanmıyor: “Hiç olduğunuzu bilirseniz her şey olabilirsiniz.” Bir oyuncu olarak yüzüne odaklanan kamera karşısında kendisini inançta hissetmediği anlar olmuyor mu derseniz “Negatif hislerden arınmaya çalışıyorum” diyor: “Evet tiyatronun tersine sinemada kendimizi direktöre teslim etmek zorundayız. Kamera karşısında soyunuyoruz, bazen fizikî lakin illa da duygusal olarak. Geri dönüşü yok. Baştan kabullenmeliyiz”

ŞİMDİ DAHA YETERLİ OYUNCUYUM

Yaş ilerledikçe performans da değişiyor elbette lakin Jean Marc Barr için olumlu manada: “Örneğin 30-40 yıl evvel yüksek sesle oynayamazdım. Artık inanılmaz ses verebiliyorum. Kıymet verdiğim sinemacılarla çalışmak ve hayatı sınırlamadan yaşamak bana itimat kazandırdı, dayanılmaz tecrübeler biriktirdim. Hayatta oyunculuk üzere bir mesleğim olması, benim de bu işte kalmaktaki ısrarım, kendimi geliştirme gayretlerim meyvesini verdi, hayatıma bolluk geldi. Kendi varoluşunuzla irtibata geçebilmek, bir şeyler üretebilmek ve bunu söz edebilmek müthiş!” Zen ustası üzere konuştuğunu söyleyince kahkahayı patlatarak itiraz ediyor. “Dediğim üzere günlük hayatta bile rol yapıyoruz lakin her şey gözlerde olup bitiyor. Birisiyle gözgöze geldiğinizde bile anında anlarsınız. Oyunculuğun püf noktası da burada tahminen, kendinizden geçerek gereğe ulaşıyorsunuz. Bir de parayı sıkıntı etmediğinizde özgürleşiyorsunuz ve işinizi daha yeterli yapıyorsunuz. Bu bize öğretilenin aykırısı ancak kaybedeceğiniz hiçbir şey olmamasıyla ilgili olduğu kesin.”

Luc Besson’un “Derinlik Sarhoşluğu” ve Lars von Trier’in “Avrupa”sı misali kült sinemalarla tanıdığımız aktör Jean Marc Barr, Altın Portakal Memleketler arası Yarışması’nın heyet üyesi olarak Antalya’da. “62 yaşındayım ve kendimi dayanılmaz hissediyorum” dediğinde hak vermemek olanaksız.

DİZİLER UYUŞTURUCU GİBİ

Panelde Hollywood’un dünya piyasalarındaki baskın ve yıkıcı tesirinden şikâyet etmiş, farklı ülkeler ve kültürlere karşın her dizi ve sinemanın benzeri formüllerle yapıldığından kelam açmış ve noktayı koymuştu: “Bu da farklı bir uyuşturucu olağan.” Sohbetimizde gişe rekorları kıran “Top Gun Maverik”ten dem vuruyor: “Tom Cruise’un son sineması şahane. Lakin altındaki ileti ortada, ‘Sözümü dinleyin, çenenizi kapayın yoksa sizi anında bombalarım!’ Bu türlü bir sineması diğer nasıl anlarsın ki. Sinemanın umudu Avrupa’dadır bence. Hollywood’un tüm markajlarına karşın birileri hâlâ sinemayı sanat olarak görüyor.”