Geç anneliğin sıkıntılarını çözdü: Türk bilim bayanına Sabri Ülker Bilim Mükafatı

İSPANYA Barselona’da Genomik Düzenleme Merkezi’nin küme önderi olan Dr. Elvan Böke, bugüne kadar üzerinde fazla araştırma yapılmayan yumurta hücreleri üzerinde çalışma yürüttü, hücrenin yaşlanmasını bilakis çevirerek geç anneliğin önündeki mahzurları kaldırmayı hedefledi. Dr. Böke ve takımı yumurta hücrelerinin sahip oldukları farklı organeller sayesinde toksik proteinlerden ziyan görmediklerini keşfetti. Türk bilim bayanı Böke’ye çalışmasından dolayı Sabri Ülker Vakfı Bilim Mükafatı verildi.

Dr. Böke, “Yumurta hücreleri bedendeki en değişik hücreler. Bedende onlarca yıldır yaşlanmaya karşı bağışık olan yegâne hücreler… Ancak bunun nedeni tam olarak bilinmiyor. Bir bayan olarak, kendi üreme sistemimizi ne kadar az araştırıldığını anladım ve bu bahse eğilmeye karar verdim. Artık bayanların çocuk doğurma yaşı giderek artıyor. Bu yüzden mevzu oldukça değerli. Ben de bir bilim bayanı olarak bu mevzunun üzerine odaklandım” dedi.

Karabük’te dünyaya gelen Böke, fizik profesörü ve metalurji mühendisi bir babanın kızı. Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Moleküler Biyoloji ve Genetik kısmında lisans eğitimini birincilikle tamamladı. Doktorasını ise İngiltere’nin önde gelen kanser araştırmaları enstitülerinden Manchester Araştırma Enstitüsü’nde yaptı. Böke neden araştırma için Barselona’yı seçtiği sorumuza “Düzenli olarak hem İspanya hem de Avrupa Birliği tarafından verilen bir fona sahibim. Bu beni araştırma yaparken özgür ve rahat kılıyor” karşılığını verdi.

Bu yıl 8’incisi verilen Sabri Ülker Vakfı bilim mükafatları ile hedef tüm dünyadan geleceğin yıldızları olacak genç Türk bilim insanlarını teşvik etmek. Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi Lideri Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, “Bir yandan da hem birbirleri hem de Türkiye ile kontakları güçlü faal bir bilim ağı oluşturmayı” hedeflediklerini söyledi. Hotamışlıgil, bilim insanlarının erken devirlerinde özgürce hareket edebilecekleri ve daha Elvan Böke’nin yaptığı üzere daha güç alanlara baş yorabilecekleri ortam bulabilmelerinin kıymetine dikkat çekerken Türkiye’de bunun çok kıymetli bir eksiklik olduğunu vurguladı.

37 yaşındaki Dr. Elvan Böke bilim insanı olmak isteyen gençlere tavsiyelerde de bulundu. Böke, “Staj yapmalarını ve deneyim kazanmak için fırsat kollamalarını tavsiye ederim. Staj yapmak için hocalara mail atarken de dikkat etmek gerekiyor. Her hocaya tıpkı iletisi yollayıp yalnızca hitap kısmını değistiren öğrenciler açıkça aşikâr oluyor ve negatif bir izlenim bırakıyor. Ben üniversite hayatım boyunca iki staj yaptım; biri ortalama bir stajdı başkası de Harvard’daydı. İngiltere’deki doktora tez danışmanı hocama beni neden araştırma kümesine kabul ettiğini sorduğumda ‘Harvard’da staj yapmıştın’ dedi. Orada staj yapmış olmak itimat verici bir şey karşı taraf için” tabirini kullandı.