Facebook ve Twitter varoluşsal bir tehditle mi karşı karşıya?

Fernando Duarte, BBC Dünya Servisi

Getty Images

Son haftalarda büyük teknoloji şirketlerinin başına gelenleri hepimiz takip ediyoruz.

Apple, Netflix, Amazon, Microsoft, Meta (Facebook’un sahibi) ve Alphabet (Google’ın sahibi) üzere dev şirketler son 12 ay içinde ABD borsasında 3 trilyon dolardan fazla kayıp yaşadı.

Kasım’da Amazon dahil bu şirketlerin bir kısmı işten çıkarma duyuruları yaptı.

Teknoloji dalında işgücü değişimlerini takip eden Layoffs.fyi isimli web sitesine nazaran 21 Kasım’da bölümde işten çıkarılanların sayısı 136 bine ulaştı.

En büyük kesintiler Meta ve Twitter’dan geldi.

Meta şimdiye kadar 11 bin kişiyi, Twitter ise 3700 kişiyi (toplam işgücünün neredeyse yarısı) işten çıkardı.

Bu, dünyanın en tanınan iki toplumsal medya platformunun geleceği hakkında değerli soruları gündeme getirdi.

Peki bu dev şirketlerin dayanıklılığını hafife mi aldık?

FACEBOOK VE TWİTTER KARŞI KARŞIYA OLDUĞU SORUNLAR

Yukarıdaki bilgiler bu iki platformun da başka kesimler üzere global ekonomik yavaşlamadan etkilendiğine işaret ediyor.

Getty Images Bu yıl Mark Zuckerberg’in sahibi olduğu Facebook, 18 yıllık tarihinde birinci defa takipçi kaybetti

Bu, teknoloji şirketlerine daha az yatırım yapıldığını ve bilhassa toplumsal medya platformları için reklamdan elde edilen gelirin azaldığını gösteriyor.

New York’taki Colombia Üniversitesi’nde Medya ve Teknoloji uzmanı olan Profesör Jonathan Knee, “Şu anda teknoloji kesiminde fon bulmaya çalışanlar çok zorlanıyor” diyor.

Günümüzde toplumsal medya platformlarının birer “reklamcılık şirketine dönüştüğünü” söyleyen Knee kelamlarını şöyle sürdürüyor:

“Bu çeşit gelirlere güvendiğinizde ekonomik sakinlik çok güç bir ortam yaratacaktır.”

Meta’nın Ekim ayının sonunda yayımlanan mali raporu, reklam gelirlerinin azalmasının şirketin finansal zorluklarına katkıda bulunduğunu gösteriyor.

Rapor, bunun yanı sıra TikTok üzere başka şirketlerin oluşturduğu rekabet baskısından da kelam ediyor. Milyarder Elon Musk tarafından satın alındıktan sonra borsadan çekilen Twitter da çeşitli zorluklarla karşı karşıya.

Öncelikle toplumsal medya platformunun Musk’ın liderlik yaklaşımından etkileneceğini öngörüyor.

Musk Twitter üzerinden yaptığı bir anketi takiben geçtiğimiz günlerde eski ABD Lideri Donald Trump’ın şahsi hesabının yine açılmasına karar verdi.

Trump’ın hesabı 6 Ocak 2021’deki ABD Kongresi baskınından sonra, “nefret söylemi” yaydığı gerekçesiyle kalıcı olarak engellenmişti.

Getty Images Twitter’ın sıkıntıları Elon Musk’tan evvel başlamıştı

Ancak ikaz sinyalleri Musk gelmeden evvel de başlamıştı.

Ekim ayında Reuters haber ajansı tarafından elde edilen evraklar, Twitter’ı haftada altı yahut yedi sefer kullanan ve üç ila dört kere tweet atan kullanıcı sayısının Covid-19 salgının başlangıcından bu yana düştüğünü gösteriyor.

Bu kullanıcılar Twitter’ın toplam gelirinin yarısını oluşturuyor.

Musk’ın gelişiyle platformdan ayrılanların sayısı ise yine artıyor.

Musk’ın platformu satın almasından bir hafta sonra Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndeki (MIT) araştırmacılar tarafından yapılan ve 3 Kasım’da yayımlanan bir çalışmada, Twitter’ın o bir haftalık periyotta yaklaşık bir milyon kullanıcıyı kaybettiğini tespit ediyor.

SOSYAL MEDYA PLATFORMLARI DOĞAL DÖNGÜLERİNİ TAMAMLADI MI?

Bazı uzmanlar, toplumsal medya şirketlerinin yaşadığı krizi doğal ömür döngülerinin sonu olarak yorumluyor.

Singapur Ulusal Üniversitesi’nde İrtibat ve Yeni Medya Uzmanı Dr. Natalie Pang, “Her platformun kendi büyüme ve olgunluk/gerileme yörüngesi var. Bu platformlar gelende onların yerine gelen platformlar yüzünden gerilemeye başlıyor” diyor.

Dr. Pang, Facebook ve Twitter’ın, Covid-19 salgını sırasında fazla büyüdüğüne inanıyor.

Getty Images Birtakım toplumsal medya şirketleri doğal ömür döngülerini tamamladı mı?

Pang, “Pandemi sırasında yaşanan dijitalleşmeyle teknoloji platformları süratle büyüdü” diyor ve artık bu şirketlerin yine şekillenmesi gerektiğini söylüyor.

Sheffield Üniversitesi’nde Dijital Medya Uzmanı Dr. Lianrui Jia ise, “Bu platformların var oluş müddetini hafife almış olabiliriz. Kullanıcılar artık bu platformlarla ilgili birtakım meseleleri fark etmeye ve ayrılmaya başlayabilir” diyor.

Buna karşın Facebook ve Twitter dev kullanıcı tabanına bir müddet daha güvenebilir.

Facebook’un dünyanın en tanınan toplumsal medya platformu olduğunu söyleyen Meta’ya nazaran, 2022’nin üçüncü çeyreği prestijiyle platformun aylık yaklaşık üç milyar faal kullanıcısı bulunuyor.

Ancak Şubat ayında Meta, Facebook’un 18 yıllık tarihinde birinci sefer günlük etkin kullanıcı sayısında düşüş yaşadığını açıkladı.

2019’dan bu yana toplam kullanıcı sayısı yerine sadece günlük kullanıcılarını kaydeden Twitter’ın ise Ekim ayında yayımlanan datalarına nazaran 238 milyon günlük kullanıcısı bulunuyor.

Ancak kullanıcıların artık haber ve aktüel olayları takip etmekten kaçındığını ve daha çok yetişkin içeriklere ve kripto para platformlarına yöneldiğine dair telaşlar de var.

İngiltere’deki Lancaster Üniversitesi’nde İktisat alanında Kıdemli Öğretim Vazifelisi olan Renaud Foucard, hükümetler tarafından artan kontrolün de şirketler ortası rekabeti şiddetlendirdiğine ve bunun büyük bir mahzur haline geldiğine dikkat çekiyor.

YOK OLUŞ SÜRECİ MU?

Sosyal medya platformları bazen de büsbütün yok olabiliyor.

Örneğin 2000li yıllarda dünyanın birçok yerinde çok sayıda kullanıcıya birinci kez ulaşan toplumsal medya devi MySpace.com, Facebook ile rekabet edemedi.

2007’de 300 milyon kullanıcısı olan MySpace’in bugün yalnızca 6 milyon kullanıcısı var.

Ancak kimi uzmanlar tanınan platformların bu çeşit zorluklar yaşamasının sağlıklı olduğuna inanıyor.

Foucard, “Bu platformların en büyük meselelerinden bir adedinin rekabet olması aslında güzel bir şey” diyor ve devam ediyor:

“Yeni şirketler, kullanıcılara daha fazla seçenek ve daha yeterli tecrübeler sunabilir.”