Duayen gazeteci Abdi İpekçi vefat yıldönümünde anılıyor

Duayen gazeteci Abdi İpekçi, 44 yıl evvel Milliyet gazetesi genel yayın direktörlüğü yaptığı sırada Mehmet Ali Ağca tarafından yapılan silahlı hücum ile ömrünü yitirdi. İpekçi’yi ve suikastı Cumhuriyet’e pahalandıran hukukçu ve gazeteciler, İpekçi’nin idealist duruşuna ve cinayetin hâlâ aydınlatılamamasına dikkat çektiler.

NİTELİKLİ TOPLUM KAYGISI

“İpekçi, Milliyet’in idaresini ele aldığı 1950’lerden itibaren halkı zayıf taraflarından yakalayan ve anlık heyecanlar veren bir gazete yerine, geleceğin nitelikli toplumunu yetiştirecek bir yayın gerçekleştirdi” diyen gazeteci Melih Aşık, “Gençlere gazete okuma zevkini aşılamak, onları çağa uygun kültür ve bilgilerle donatmak en önemli amaçlarındandı” tabirlerini kullandı. Her adımda aklın ve vicdanın sesi olan İpekçi’nin, gazeteciliğin kurumsallaşmasında değerli rol oynadığına değinen Aşık, İpekçi’nin 1960’ta Basın Ahlak Yasası’nı şahsen hazırladığına ve 212 sayılı Basın İş Kanunu’nun hazırlanmasına öncülük ettiğine dikkat çekti.

12 EYLÜL’ÜN HAZIRLIĞI

İpekçi’nin 12 Eylül darbesinin taşlarının döşendiği devirde öldürüldüğünün altını çizen Aşık, şunları söyledi:

“Abdi İpekçi’ye yönelik cinayette tetiği çeken ile yardımcı olan birkaç kişi ortaya çıktı lakin cinayetin art planı bugüne dek aydınlatılmadı. O karanlıkta kimi meşum ve malum yabancı istihbarat örgütlerinin gölgesi rahatça fark edilir. Bu çarpıcı cinayet ve o günlerde ülkeyi saran terör dalgası, ülkenin demokrasi ile yönetilemeyeceği konusunda halkı ikna etmeye yönelik meşum hareketlerdi. Darbe tezgahının ön hazırlıklarıydı. O süreç, 12 Eylül darbesi ve akabinde CİA vazifelisi Paul Henze’nin koşa koşa Lider Carter’a gidip ‘Bizim çocuklar başardı’ diye müjde vermesiyle noktalanmıştı.”

YOL GÖSTERİCİ

İpekçi’nin Türk basını için sağduyunun sesi ve yol gösterici olduğunu söyleyen gazeteci Pınar Türenç, “O, sırf Milliyet gazetesinin efsane genel yayın müdürü değil, Türk basınının prensipli, dürüst, vatanı için var gücüyle çalışan gazetecisi, düşün dünyasının kıymetli bir kalemiydi” dedi. Bu duruşu ve özellikleriyle İpekçi’nin Türk basınında bir ekol yarattığını belirten Türenç, İpekçi’nin unsurlarıyla mesleğine birçok yenilik kazandırdığını söz etti. İpekçi için basın özgürlüğü ve demokrasinin vazgeçilmez kıymetler olduğunu vurgulayan Türenç, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Halkın haber alma hakkını sonuna kadar savunur, bir kişinin dahi sesi olmayı prensip edinirdi. Gerçeklerin ortaya çıkması için sürdürdüğü çizgisinden rahatsız olan karanlık mihraklar, alçakça ve korkakça o tetiği çektiren eller bilsinler ki ne İpekçi unutulur ne de biz İpekçi ekolünden vazgeçeriz.”

“FAİLLER VE YARDIMCILARI ARAMIZDA”

Abdi İpekçi cinayetinde evvel fail ve faillerin sakladığını söyleyen Av. Cihan Arık, “Sonra olay tek bir şahsa mal edildi. Sonrasında da sinema senaryosu üzere bir kurguyla el birliğiyle cezaevinden kaçırıldı. Kimseden de hesap sorulmadı” dedi. Zamanaşımı ve af üzere mazeretlerle Ağca’nın iadesinin 14 Haziran 2000’e kadar bekletildiğini belirten Arık, sonrasında yaşananları şu sözlerle özetledi:

“Ağca’nın; terör örgütü kabahatlerinden verilmemiş mevcut kanunlara nazaran kesintisiz 30 yılını cezaevinde geçirmesi gerekecekti. 1991’deki Terörle Çaba Kanunu değişikliğiyle, bu tarihten evvel işlenmiş cürümlerde müebbet mahpus cezalarının 10 yıla düşürülmesi kuralı getirildi. Ağca’ya birinci tahliye kararı 12 Ocak 2006’da geldi. 8 gün sonra hesap kusuru denilerek, 20 Ocak 2006 tarihinde tekrar yakalanarak cezaevine geri getirildi. Yargıtay’ın, hakkındaki tahliye kararını bozmasının akabinde cezaevine konulan Abdi İpekçi’nin katili Ağca’nın 2010 yılına kadar cezaevinde kalması kararlaştırıldı. Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin tahliye kararını bozması üzerine cezaevine konulan Mehmet Ali Ağca’nın cezaevinde kalacağı mühlet tekrar hesaplandı ve 18 Ocak 2010’da tahliye oldu.

Birileri hukukun etrafını dolanıp ya da yasa değişiklikleri ile failleri ve yardım edenleri daima korudu. Failler ve yardım edenleri hâlâ toplumda ortamızda hatta siyasette. Katledilişinin 44. yılında İpekçi cinayetinin hâlâ cezasız kalması ve devletin olayı aydınlatmaması kabul edilemez.”

İLKELİ, İDEALİST VE YENİLİKÇİ

1929’da doğan Abdi İpekçi, Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra Hukuk Fakültesinden eğitim aldı. Yeni Sabah, Yeni İstanbul üzere yayın organlarında çalışan İpekçi, Yazıişleri Müdürlüğü ve Genel Yayın Direktörlüğü yaptığı Milliyet gazetesinin 18 yıl başyazarlığını yürüttü. Gazeteciliğinin yanında örgütsel alanda da etkin olan İpekçi, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Memleketler arası Basın Enstitüsü’nün ikinci başkanlığı, Basın Erdem Divanı Genel Sekreterliği üzere misyonlarda bulundu. Yazılarında Atatürkçülüğü ve niyet özgürlüğünü savunan ve siyasi görüşünü demokratik sosyalizm olarak tanımlayan İpekçi, 1 Şubat 1979 gecesi İstanbul Maçka’daki meskeninin yakınlarında aracındayken Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. İpekçi, 70’li yıllarda karışıklık ve terörün önlenmesi için iktidar ve muhalefet ortasında uzlaşma tabanının yaratılması gerektiğine inanıyor, devlet idaresinde partizanlığın ve duygusallığın yerini akılcı, çağdaş, ölçülü bir uygulamanın almasını savunuyordu.