Deniz Berktay ile Kuzeyden notlar: Dönüş Yolu

Şubat ayında Rusya’nın taarruzunun başlamasından beridir Ukrayna hava alanı kapalı olduğundan Kiev’den İstanbul’a gelebilmek için evvel Kiev’den Moldova’nın başşehri Kişinev’e on iki saatlik otobüs seyahati ve oradan da İstanbul’a uçakla seyahat etmek gerekiyor. Bu vesileyle Moldova’yı da tekrar gördüm. Ukrayna’yla Romanya ortasına sıkışmış bu küçük ülke de Rusya-Ukrayna savaşının tesirini direkt hissediyor. Elektriği Ukrayna’dan ithal ettiği için Rusya’nın Ukrayna’daki güç tesislerine füze saldırısı nedeniyle Moldova da karanlıkta kalıyor. Petrol ve doğalgaz fiyatlarının da artması ve burasının hem Ruslar, hem de Ukraynalılar için bir göç merkezi haline gelmesi nedeniyle fiyatlar inanılmaz artmış. Moldova izlenimlerimi ve değerlendirmelerimi ayrıyeten yazacağım. Lakin şimdilik şunu söyleyim, Kişinev’de konuştuğum Moldovalıların birçok Rusya’ya karşı telaşla yaklaşsa da bu savaşa bulaşmayı istemiyor ve savaşın bir formda uzlaşmayla sona ermesini istiyor.

İLETİŞİM SİSTEMİ ÇÖKTÜ

Üç hafta ortadan sonra döndüğüm Ukrayna’da durum hiç iç açıcı değil. Rusya’nın 10 Ekim’den itibaren başlattığı füze ve kamikaze İHA akınları, buradaki güç ve altyapı tesislerini amaç alıyor. Türkiye’deyken de haberleştiğim Ukrayna’daki ahbaplarım elektrik kesintilerinin giderek arttığını hatta kimi günler, günün yarıdan fazlasında elektriklerin kesik olduğunu söylüyordu. Bu tablo geçen hafta sonu düzelir üzere olduysa da çarşamba günkü füze hücumları, elektrik ve bağlantı sistemlerini çökertti. Tam da İngiliz istihbaratının kelamım ona raporlarının Ukrayna’da servis edildiği ve burada Rusların ellerinde İHA ve füze stoklarının eridiği bu nedenle de 17 Kasım’dan beridir yeni atak yapamadıklarının ileri sürüldüğü bir günün öğlenden sonrasında Kiev, yeni patlamalarla sarsıldı. Rus füzelerinden biri kentteki en büyük termik santrallardan birine isabet etmişti. Diyebilirim ki savaşın başladığı günden beridir bu türlü bir tablo görmedim. Bütün elektrikli toplu taşıma araçları (tramvay ve troleybüsler) yolda kalırken internet, hatta, cep telefonuyla haberleşme de sekteye uğradı. Rus tanklarının Kiev merkezine 7 kilometre yaklaştığı gece bile bütün dış dünyayla irtibatım vardı ve haberleşmeye, televizyon kanallarına bildirmeye devam ediyordum. Lakin artık kimseyi arayamamak, dünyadan tecrit olduğunu hissetmek bir yabancı için nasıl bir his bunu anlatmak sıkıntı.

HALK İÇİN FELAKET

Elektrik ve irtibat sistemi, yavaş yavaş, onarılıyor. Lakin yetkililer, füze akınlarının devam etmesi ve elektrik kesintilerinin bir günün en az üçte ikisinde devam etmesi halinde, pek çok fabrikada üretimin duracağını, doğalgaz dağıtımının da aksayacağını söylüyor. Kış mevsiminin bu yıl hayli erken bastırdığını düşünürsek bu durum halkın çoğunluğu için felaket demek. O nedenle o denli bir durumda Kiev’in tıpkı şubat ve mart ayında olduğu üzere tahliye edilmesi ihtimalinden kelam ediliyor. Rusya, bu füze taarruzlarıyla Ukrayna’nın müzakere masasına tekrar oturmasını ve ondan birtakım ödünleri koparmayı hedefliyor. İngiliz Savunma Bakanlığı ise evvelki gün Ukrayna’ya, savaşa sonuna kadar devam etme ve kış devrinde de akının temposunu düşürmeme talimatı verdi. Uzaktan, Londra’dan bildirmek kolay alışılmış. Her durumda Ukrayna yılbaşına sıkıntı koşullarda girecek.

[email protected]