Cezayir BRICS kümesinin altıncı üyesi olabilecek mi?

Cezayir Dışişleri Bakanlığı’nın BRICS ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) kümesine resmen üyelik müracaatında bulunduğunu açıklamasıyla birlikte kümeye üye olma ihtimali ve getireceği olumlu yansımalar ülke gündemine oturdu.

Cezayir, ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerle çok güçlü bağlantılara sahip batıdaki komşusu ve kardeş ülkesi Fas’ın tersine, bir taraftan Batılı dostlarını kaybetmemeye öbür taraftan Rusya ve Çin başta olmak üzere bu minvaldeki ülke ve kuruluşlarla ilgilerini güçlendirmeye yönelik istikrarlı bir siyaset izliyor.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı Büyük İştirakler Özel Temsilcisi Leyla Zarruki, 7 Kasım’da Cezayir Devlet Radyosu’na yaptığı açıklamada, ülkesinin BRICS’e üyelik başvurusu yaptığını duyurmuştu.

Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun da geçen temmuz ayında “BRICS kümesinin ekonomik ve siyasi bir güç olduğu düşünüldüğünde Cezayir’in ilgisini çektiğini” söyleyerek, “bu kümeye katılmanın, bağlantısızlık prensibinin öncüsü Cezayir’i iki kutbun çekim alanından uzaklaştıracağı” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Tebbun, ayrıyeten valilerle yapılan toplantının açılışında yaptığı açıklamada, ülkesinin BRICS kümesine katılmasını sağlayacak biçimde ulusal geliri artırmaya çalıştığını belirtmişti.

Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtan Lamamra ise 9 Ekim’de düzenlediği bir basın toplantısında ülkesinin BRICS kümesine katma bedel sağlama gücüne sahip olduğunu söz etmişti.

Çin’in Cezayir Büyükelçiliği’nden yapılan yazılı açıklamada, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Konsey görüşmeleri için New York’ta bulunan Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi’nin Cezayirli mevkidaşı Lamamra ile gerçekleştirdiği görüşmede, Çin’in Cezayir’in BRICS’e katılmasını memnuniyetle karşıladığını aktarmıştı.

BRICS GRUBU

Uluslararası bağımsız bir kuruluş olan BRICS kümesi üyeleri kendi ortalarında siyasi, ekonomik ve kültürel iş birliğini teşvik ettiklerini tabir ediyor.

Kuruluşunda “BRIC” ülkeleri olarak bilinen kümenin birinci çekirdeği 2001 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin tarafından oluşturuldu ve daha sonra Güney Afrika’nın da iştirakiyle “BRICS” kümesi ismini aldı.

Gözlemciler, ismi üye ülkelerin İngilizce isimlerinin (Brasil, Russia, India, China, South Africa) baş harflerinden oluşan kümenin kurulmasını, ABD, Kanada, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya ve Japonya’dan oluşan G7’ye paralel bir yapı oluşturmak için bir adım olarak kıymetlendiriyor.

İlk tam kapsamlı diplomatik buluşması 2009’da Rusya’nın Yekaterinburg kentinde gerçekleştirilen BRICS kümesinin 5’inci üyesi Güney Afrika da 2011’de katılmıştı.

BRICS üye devletlerinin toplam nüfusu 3 milyar 200 milyonu aşarken, beş ülkenin toplam gayri safi yurtiçi hasılası 20 trilyon ABD dolarını geçiyor, bu da kümesi dev bir ekonomik ve insani güce dönüştürüyor.

Grubun üyesi üç ülke Rusya, Çin ve Hindistan nükleer başlıklara sahipken, tıpkı vakitte Çin ve Rusya, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin de daimi üyeleri olarak dikkat çekiyor.

CEZAYİR’İN DİNAMİKLERİ

Toplam 2 milyon 381 bin 741 kilometrekare yüzölçümü ve Akdeniz’e bin 600 kilometrelik kıyı şeridi ile Afrika’nın en büyük ülkesi olan Cezayir, konvansiyonel ve yenilenebilir güç ile yer altı kaynaklarıyla devasa bir potansiyele sahip.

Uluslararası Para Fonu (IMF) bilgilerine nazaran, Cezayir’in 2021’deki gayri safi yurtiçi hasılası yaklaşık 164 milyar dolarken, IMF’nin beklentileri 2022 yılı sonu itibariyle bu ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının 168.2 milyar dolara ulaşacağını belirtiyor.

Ekonomisi, ülkenin döviz gelirlerinin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturan hidrokarbon gelirlerine bağlı olan Cezayir’in mevcut döviz rezervleri de şu anda 45 milyar dolara yakın.

Cezayir iktisadı, IMF’ye nazaran Nijerya, Güney Afrika ve Mısır’ın akabinde Afrika’nın dördüncü büyük iktisadı. Ülke iktisadında, klasik güç kaynaklarından (petrol ve gaz) elde edilen gelirlerdeki güzelleşmeyle bu yıl yüzde 3,4’lük bir büyüme oranı bekleniyor.

Fransa’dan bağımsızlığını kazandığı 1962’den bu yana Cezayir tarihinde birinci kez 2021 itibariyle hidrokarbon gelirleri dışındaki üretimde 5 milyar dolar bandı aşılmıştı, Cezayirli yetkililer bu yıl sonu itibariyle de bunu 7 milyar dolara ulaştırmayı hedeflediklerini belirtiyor.

Geniş bir otoyol, demiryolu ağı, ticari liman ve öteki petrol ve gaz ağına sahip olan Cezayir, silah, askeri savunma sistemleri satın almaya en fazla harcama yapan Afrika ülkeleri ortasında sayılıyor ve ordusu Kara Kıta’nın en güçlüleri ortasında yer alıyor.

YENİ BİR GLOBAL EKONOMİK SİSTEM

Cezayirli ekonomist ve stratejist Abdulkadir Süleymani’ye nazaran, Cezayir, refahın dağıtılmasında ve gelişmekte olan ülkelere fırsatlar sağlanmasında eşitlik, denklik ve adalete dayalı yeni bir global ekonomik sistemin kurulmasının gerekliliğini belirten yeni bir yaklaşımdan bahsediyor.

BRICS’in memleketler arası düzlemde en büyük ekonomik ve siyasi bloklardan biri olduğuna vurgu yapan Süleymani, AA muhabirine yaptığı açıklamada, üyelik noktasında emin adımlarla ilerleyen Cezayir’in bu bloka katılmak için gerekli koşulları haiz olduğunu belirtti.

Süleymani, “Cezayir, garantili ve inançlı iştiraklere ve yatırımları çekmeye dayalı esaslı bir ekonomik dönüşüm aradığı için BRICS kümesini emellerine ve hasretlerine cevap veren güçlü bir siyasi ve ekonomik blok olarak görüyor.” dedi.

Dünya nüfusunun yüzde 40’ından fazlasına sahip olan bu ülkelerin ekonomileri dünyanın gayri safi yurtiçi hasılasının yaklaşık dörtte birini oluşturuyor.

Cezayir’in bu kümeye üye olmasıyla güçlü bir menfaat sağlayacağını vurgulayan Süleymani, BRICS’in dünyanın en gelişmiş ülkeleri ortasında yer alan ve global iktisat hacminin yüzde 17’sini, global ticaret hacminin yüzde 23’ünü ve global dış yatırımın yüzde 25’ini denetim eden 5 ekonomiyi içerdiğini kaydetti.