Bir gezginin arşivi, birinci sefer ANAMED’de

Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED), üç yılda bir Koç Üniversitesi tarafından düzenlenen “Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu” kapsamında, “Arşivin Belleği: Marcell Restle’nin Anadolu Araştırmaları” isimli standının açılışını dün yaptı. 1 Aralık’a kadar sürecek standın açılışı, stant küratörleri Lioba Theis, Su Sultan Akülker ve Caroline Mang ile, stant dizayncısı Burak Şuşut’un iştirakiyle gerçekleşti. Stantta, Restle’nin Viyana Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nün arşivi olan DiFaB’a (Bizans Araştırmaları Dijital Arşivi) bağışladığı özel koleksiyonundan, vefatından sonra üniversiteye taşınan evrak ve materyallerin büyük bir kısmı birinci defa sergileniyor.

Sergi, bir yandan Restle’nin sistematik çalışma prosedürünü gösterirken, öbür yandan Anadolu’daki geç antikçağ, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirlerine ilişkin kültürel varlıkları incelemeye ömrünü adamış araştırmacının onlarca yıl boyunca oluşturduğu varlıklı arşivini gözler önüne seriyor.
Dört kısımdan oluşan stantta 1956-2000 yılları ortasında oluşturulmuş güçlü arşivden, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı sanatı ve mimarisi alanlarında yüzlerce fotoğraf ve yazılı doküman, teknik ve fotogrametrik çizim, imaj ve ses kayıtları da yer alıyor.

‘Geleceğe bakış’
Serginin küratörlüğünü üstlenen Viyana Üniversitesi’nden Lioba Theis, arşivin tamamının yaklaşık 17 bin slayt, 10 binin üzerinde siyah beyaz fotoğraf, yüzlerce ses ve manzara kaydı, taslaklar ve çizimlerden oluştuğunu söylüyor. Bu kadar devasa bir arşivin içerisinde, o arşivin tamamını yansıtacak nesneleri seçerken çok zorlandıklarını belirten Theis, şunları ekliyor: “Daha evvel profesyonel bir stant yapmamıştık, bu sonuca ulaşabilmemiz ANAMED takımıyla çalışmamız sayesinde oldu. Bu halde arşivin küçük bir kısmının tamamını yansıtmasını sağlayabildik. Katalog çalışmasında da stant hazırlığı içerisinde de şunu fark ettik, her kısım kendi içerisinde uzun bir geleceğe sahip. Daha da derin araştırılması ve daha kıymetli çalışmaların yapılması gereken kısımlardan oluşuyor. Bu nedenle arşiv bizim için yalnızca geriye bir bakış değil, geleceğe de bir bakış oluşturuyor.”

‘Arşivin tamamı paylaşılacak’
Serginin öteki küratörü Su Sultan Akülker ise, standın yapılmasına önayak olan isim. Viyana Üniversitesi’nde okumaya başladıktan sonra, Türkiye’yle işbirliği yapmak isteyen Akülker, 2015 yılında stant için çalışmaya başlıyor. Sergiyi Restle hayattayken yapmak istese de, Restle 1 yıl sonra, 25 Ocak 2016 yılında yaşama veda ediyor. Takım, Restle’nin Viyana Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nün arşivi olan DiFaB’a (Bizans Araştırmaları Dijital Arşivi) bağışladığı özel koleksiyonun tamamını, erişime açmak için çalışmalarına devam ediyor.