Bilimsel niyetin sanatsal hassaslığa yansıması

Sanat kültür dünyamızda ve milletlerarası etraflarda çok sayıda lisanda kendisi ile ilgili yayınlar yapıldığı hatırlanmalıdır. Münasebetiyle İdil Biret ile ilgili yeni bir yayının çok hararetli bir yeni merak konusu oluşturması beklenmeyebilirdi. Lakin şu anda elimizde, yalnızca ek yeni bir merakı canlandırma değil çok derin bir kültürel ilgi alanı yaratmayı da sağlayacak bir yeni yayınla karşı karşıyayız: Ünal Öziş’ten İdil Biret’e bakış olarak “İDİL BİRET- RECORDINGS AND REVIEWS (KAYITLAR VE YORUMLAR)”.* Sanatsal ve kültürel oluşuma karşı kamu idaresinin ilgisiz kaldığı bu devirde umut ve sevinç kaynağı yaratabilecek bir eser olarak ortaya çıkmıştır.

Ünal Öziş, inşaat mühendisliği ile irtibatlı araştırma, eğitim ve yayın dünyasında büyük saygınlığa sahip çok pahalı bir bilim insanıdır. Memleketler arası bağlara yakın ve yatkın bir aile ortamından gelerek birkaç Batı lisanına genç yaşta sahip olmanın faydalarını sanat ve kültür alanlarındaki ilgisini geliştirmede de derinlemesine kullanmış bir büyük aydın insandır. Yakınlarda yitirdiğimiz ve çok manalı bir memleketler arası piyano yorumculuğu sergilemiş olan eşi Tomris Öziş ile birlikte müzik dünyamızın kapalı kalmış kıymetli varlıkları olarak hürmet ile bilinirler. Fakat Öziş’in alçakgönüllü yapısı onun sahip olduğu fevkalâde sanat ve kültür bilgisini sergilemesine müsaade vermiyordu. Bu kere kozayı delerek harika bir İdil Biret metninin muharriri olarak karşımıza çıkmaktadır.

İdil Biret’in çok küçük yaşlarda başlayıp yetmiş yılı aşan piyano mesleği ona çok sayıda büyük bestekarın dünyasına girebilme talihi vermiştir. Eşsiz güçteki belleği ve kulak beyin münasebetini en yüksek seviyede kullanmasına yardımcı olan fizyolojik ve nörolojik üstünlükleri bu alanda baş yardımcısı olmuşlardır. Yarım yüzyıl öncenin çok geniş bir repertuvara sahip olma ününü taşıyan Arthur Rubinstein ve Claudia Arrau üzere efsanevi isimlerle günümüzde karşılaştırılabilecek tek piyanist İdil Biret olmuştur. İdil Biret Arşivi (IBA) ismiyle bilinen fevkalâde koleksiyonda Biret’in 150 CD’lik uzunluğa sahip ses kaydı yapmış olduğu hatırlanmalıdır. Bu eşsiz yaygınlıktaki repertuvarda 17. yüzyıl sonları ve 18. yüzyıl başlarındaki J. S. Bach’lardan ve Scarletti’lerden başlayıp çağımızdaki bir Boulez’e ve kıymetli Türk bestekarlarına kadar uzanan bir yaratıcılık macerası kelam mevzusudur. Ünal Öziş, bu eşsiz piyano yorumculuğu akışına tam bir bilimadamı soğukkanlılığı ve sanatsal kültürel oluşumlara karşı derin hassaslık içinde yaklaşmıştır. İdil Biret’in ses kayıtlarını müziksel yorumculuk açısından değerlendirilmesiyle birlikte Öziş neredeyse bir memleketler arası müzik tarihi dokümanı oluşturma eforu sergilemiştir. İdil Biret’in piyano yorumculuğunda yer alan 18. yüzyılın Mozart ve Beethoven’ından başlayarak 19. yüzyılın Chopin, Schumann, Lizst, Brahms ve Çaykovski’si başta olmak üzere piyano besteleri yapmış tüm müzisyenlerine; buradan devamla, 20. yüzyılın Debussy, Ravel, Rahmaninov, Hindemith ve Boulez’ine bir vakit akışı çerçevesinde ulaşılmıştır. Bu kapsamda İdil Biret’in IBA dizisinden çıkan son albümlerinden “Best of Turkish Piano Music” ile en gençleri Çetin Özışık olmak üzere kıymetli çağdaş Türk bestekarlarına bir hürmet sunuşu yapıldığına da Öziş’in yapıtında de yer verilmektedir. Bu eşsiz çift lisanlı yapıtın İngilizce metin kesimlerinin Ünal Öziş’in kendi kaleminden çıkmış olduğunun da altı çizilmelidir.

*Kitaba ulaşabilmek için kullanılacak müracaat adresi:

[email protected]