Bataklıkta bir ülke!

Tiyatro Pera, ayakta kalmaya çalışan ve daima üreten özel tiyatrolardan biri. Her dönemde yeni bir oyunla perde açan tiyatro bu mevsime İ.S. Turgenyev’in 1862’de kaleme aldığı en ünlü romanı “Babalar ve Oğullar”ın sahne uyarlamasıyla başlıyor. Nesrin Kazankaya’nın sahneye uyarladığı ve yönettiği oyunun dramaturjisi Şafak Eruyar’a ilişkin.

Oyun, 21 Ekim’de Tiyatro Pera Sahnesi’de prömiyer yapacak. Promiyer öncesinde Kazankaya ile birlikte seyrettiğimiz oyunu konuştuk.

Öznur Oğraş Çolak ve Nesrin Kazankaya

RUSYA’DA TOPLUMSAL DEĞİŞİKLİK…

Oyun, görüntü görselleriyle desteklenen bir yorumla sahneliyor. Dekorun içine gömülmüş ekranlardaki manzaralar, sahnede görmediğimiz yaşananların ipuçlarını veriyor. Vakitsiz bir düzlemde, bir platoya dönüştürülen sahnede, seyirci de oyunun bir kesimi olarak yerini alacak.

Oyun, babalar ve oğullar ortasındaki jenerasyon çatışmasıyla, liberal ve nihilist akımlar ortasındaki kültürel hizipçiliği anlatıyor. Tertip aksisi nihilist gençler birinci Bolşevikleri temsil ediyor. Değişen Rusya’nın genç dinamikleri olan oğullar, var olan sistemi reddedip, toplumu, bilimi, gelenekleri sorgularlar; sanata ve aşka inanmazlar. Tek emelleri dünyayı tekrar oluşturmaktır. Fakat bunun nasıl gerçekleşeceğini bilmedikleri için bu ikilem, onların isyanını artırır. Aşkı reddetmelerine karşın her ikisi de tutkulu ilgilerin pençesine düşerler. Oğullardan biri düzenle uyuşarak toplumsal ülkülerinden vazgeçip, görece bir keyifli son yaşarken başkası radikal halini sürdürür. Çatışmalar, dingin taşra hayatında, bâtın aşklar, kıskançlıklar, inkâr edilen hasretler içinde kaybolup gidecek; tüm karakterlere hiç düşünmedikleri bir son getirecektir.

KUŞAKLAR ORTASINDAKİ ÇATIŞMA

Kazankaya, “Günümüz dünyasına göndermeleri olan oyundaki çatışmalar, ülkemiz gündeminde de ağır bir biçimde yer almakta. Türkiye keskin bir toplumsal dönüşümün arifesinde. Oyundaki nesiller ortasındaki çatışma, geleceği belirlemek açısından, bizim toplumumuzdaki, gerici, çağdışı bir nizam peşinde koşanlarla, Cumhuriyet prensipleriyle çağdaş bir toplumu tekrar yaratmak isteyenler ortasında yaşananları anımsatıyor. Oyunda radikal genç Bazarov’un haykırdığı cümleler güya bizi anlatıyor: ‘Rusya bir bataklıkta. Memurlar rüşvet alıyor, ticaret sıfır, halk sömürülüyor, adil tarafsız mahkemeler yok. Toplumsal hastalıklarımız üstüne konuşmak vakit yitirmekten öteki bir şey değil. İlerici, reformcu dediğimiz şahıslar hiçbir şey başaramamışlar. Kendimizi saçma sapan tartışmalarla oyalayıp duruyoruz. Meğer gerçek, ekmek sorunu, boş inançlar, namussuz şahısların mahvettiği iktisat…’” diyor.

İşte burada bizi de yakından ilgilendiren kozmik soru ortaya çıkıyor: Ne yapmalı?

Kazankaya bu soruyu şöyle yanıtlıyor: “Yaşam direncinin, çaba gücünün kaynağı bu sorunun cevabında. Günümüzde bu cevap, iktidar gücüyle kaygı yaratılarak planlı bir halde karanlık bir bilinmezliğe dönüştürülüyor. Bunun sonucu olarak da öncelikle gençlerin, giderek geniş bir kısmın yaşadığı inanç kaybı, umudun kaybolma tehlikesini içermekte. İdealizmin pragmatizmle, uzlaşmacılıkla harmanlandığı bir sistemden, aydınlık bir gelecek beklemek sıkıntı. Yeni bir gelecek için değişimden yana olanlarla, eskiyi savunan tutucular ortasındaki çatışma, ülkemizin yarınını belirleyecek…”

Tiyatro Pera yeni oyunuyla bu dönem çok konuşulacağa benziyor.