ABD’de yeni Tip 1 diyabet ilacına onay: ‘Tedavide çığır açtı’

Getty Images

Tip 1 diyabet hastalığının bedendeki gelişimini geciktirecek bir immunoterapi ilacı ABD’de onaylandı.

Uzmanlar, teplizumab isimli ilacın diyabet tedavisinde “yeni bir çağ” açtığını ve birinci sefer sırf semptomlarla değil, hastalığın kendisiyle çaba edildiğini belirtiyor.

İlaç, bağışıklık sistemini tekrar programlayarak kazara insülin üreten pankreas hücrelerine saldırmasını engellemeye çalışıyor.

İlacın diğer ülkelerde de onaylanması bekleniyor.

HASTALIĞI 3 YIL GECİKTİREBİLİR

Dünyada yaklaşık 8,7 milyon kişinin diyabet hastalığıyla yaşadığı kestirim ediliyor.

Tip 1 diyabette bağışıklık sistemi yanlışıkla pankreastaki insülin üreten hücreleri hedefliyor. Pankreas insülin üretimini bıraktığında kandaki glikoz ölçüsü artıyor.

Glikoz, kandaki en temel şeker çeşidi ve beden hücreleri için ana güç kaynağı. Tip 1 diyabette kan şekeri düzeyleri denetim edilemeyebiliyor ve fakat bedene insülin enjekte edilerek tekrar denetim altına alınabiliyor.

Günlük insülin destekleri diyabet hastaları için bu yüzden çok değerli.

2019’da yapılan bir araştırma, yeni ilacın yüksek risk altındaki birtakım şahısların hastalığı geliştirmesini ortalama 3 yıl geciktirebileceğini tespit etti.

Uzmanlar, hastalık sürecini geciktirmenin, bilhassa bu mühlet boyunca günlük insülin almak yahut şekerlerini ağır bir halde izlemek zorunda kalmayacak gençler için çok kıymetli olabileceğini söylüyor.

Ayrıca diyabet hastalarının daha uzun bir müddet kan şekerlerini sağlıklı bir seviyede tutabileceği ve böylelikle böbrek yahut göz hastalığı üzere yüksek kan şekeri komplikasyonlarından korunabileceği düşünülüyor.

‘TİP 1 DİYABET TEDAVİSİNDE YENİ BİR ÇAĞIN BAŞLANGICI’

Beth Baldwin’in oğlu Peter, 2014 yılında acil bir diyabetik ketoasidoz komplikasyonundan sonra öldü. 13 yaşındaki Peter, teşhis edilmemiş Tip 1 diyabet hastasıydı.

Annesi Beth, “Bir ilaç nitekim hayatımızı değiştirirdi. İnsanların tip 1 diyabet hastalığını geliştirmesini şimdilik engellemek mümkün değil ancak hastalığın başlangıç vaktini geciktirmek bilhassa çocuklar için çok değerli bir gelişme olur” diyor.

B?eth bugünlede Genç Diyabet Araştırma Vakfı (JDRF UK) isimli bir dernekte çalışıyor ve tip 1 diyabetin, çok susama, sık idrara çıkma, yorgunluk ve kilo kaybı üzere semptomları hakkında farkındalık yaratmaya çalışıyor.

JDRF UK’den Rachel Connor, “Bu sahiden bir oyun değiştirici. Bana nazaran bu, Tip 1 diyabet tedavisi için yeni bir çağın başlangıcı” diyor ve kelamlarına devam ediyor:

“İlk defa hastalığın neden geliştiğinin özüne inebiliyoruz ve süreci değiştirmeye yardımcı oluyoruz. Bu nedenle de artık yalnızca semptomları tedavi etmiyoruz. Bunu bir defa yapabildiğimizde, daha âlâ ve daha uzun mühlet yapmanın öbür yollarını da bulabiliriz.”

DİYABETİN TİPLERİ NEDİR?

Birkaç farklı diyabet çeşidi bulunuyor. En yaygınları şu halde:

Tip 1 diyabet, pankreasın insülin üretimini bırakması, böylelikle kandaki glikoz ölçüsünün artması durumunda ortaya çıkar.

Bilim insanları bunun nedenini kesin olarak bilmiyor. Lakin bunun genetik ya da viral enfeksiyonların pankreastaki insülin üreten hücrelere ziyan vermesinden kaynaklı olduğuna inanılıyor. Tip 1, diyabet hastalarının yüzde 10’unu oluşturuyor.

Tip 2 diyabet, pankreasın kâfi ölçüde insülin üretmemesinden ya da üretilen insülin hormonunun etkisiz olmasından kaynaklanıyor.

Bu ekseriyetle orta ve ileri yaş periyotlarında ortaya çıkıyor. Fakat fazla kilolu ve hareketsiz olan genç insanlarda da görülebiliyor. Tip 2 diyabet, Tip 1 diyabetten çok daha yaygın.