76. Cannes Sinema Şenliği’nden notlar: Gerçeklere farklı açılardan bakmak…

Babasını küçükken yitiren Minato, kuru temizleyicide çalışan dul annesinin üzerine titrediği, içine dönük bir çocuktur. Ortaokuldaki bir öğretmeni ve sınıf arkadaşlarıyla olan ilgilerinden çok etkilenen, hassas, kırılgan, iç dünyası alabildiğine karmaşıktır. Ne annesi ne de öğretmenleri küçük Minato’yu anlayabilecek kadar dikkatlidir. Yetişkinler, kendilerine dayatılan rol kalıplarının, genel kıymetlerin ve toplumsal baskıların tutsağıdırlar. Yalnızca sınıf arkadaşlarından birinin yanında özgür ve memnundur Minato…

TOPLUMSAL…

Kore-eda’nın, 2018’de kendisine Altın Palmiye kazandıran “Arakçılar”dan daha karmaşık, bir basamak daha derinlikli, toplumsal gerçekliğiyle günümüzün global sorunsallarına da parmak basan “Canavarlar” ile, ana müsabakayı başlatıyor. Direktör, herkesin kulak vermesi gereken bir dizi olguya dikkat çekmekte: Gerçek olayları araştırıp incelemeden, bir çırpıda önyargıyla yorumlamak çok yanlıştır; sorumsuz haberciliğin ve toplumsal medyanın artan tesirine kapılarak çabucak hatalı arayıp bulduğunu sanmak adaletle uyuşmaz ve o “suçluyu” süratle yargılayıp cezalandırılmaya kalkmak dürtüsüyse en tehlikelidir…

Küçük kahramanımız Minato’nun söylediklerinden, davranışlarına yansıyan tuhaflıklardan, sorduğu soruların acayipliğinden, vücundaki kimi ufak yara/bere izlerinden kuşkulanan anne, sonuçta bir öğretmenin oğlunu aşağıladığını, hatta dövdüğünü ileri sürerek davacı olur. Katı kuralları ve gelenekleri olan Japon kültürüyle biçimlenmiş tutucu toplumsal nizamın getirdiği külfetler, gerçeğin ortaya çıkmasını engelleyecektir…

ÜÇ KİŞİNİN GÖZÜNDEN…

Peki, çekirdekteki saf gerçeğe nasıl ulaşmalı? Kore-eda, bilinen bir tekniği, incelikli bir mizansenle hatırlatıyor. Olaylara, o gerçeği yaşayanların gözüyle, hisleriyle bakmak ve anlamaya çalışmak… Aslında, yalnızca kendinizi oburunun yerine koymak manasına gelmiyor bu. O diğeri olmak, olup bitenleri onun gözleriyle görmek, onun beyni ve yüreğiyle yine yaşayabilmek gerekiyor…

Gerçek hayatta çabucak hemen imkânsız olan bu yol, sinemada çok daha kolay. Kore-eda, gerçek olayları üç değişik kişinin gözünden, arkası arkasına ve iç içe anlatıyor; annenin, Minato’nun ve öğretmeninin yaşadıklarının farklılıklarını üç başka mizansen içinde kesiştiriyor!

Evet, hepimiz kolaylıkla birer canavar kesilebiliriz.

Gerçekleri kavrayabilmek, doğruyu bulabilmek ve adil davranabilmek ise son derece güç, bir o kadar da zahmetli….