Yıllardır görünmüyordu… Kızamık olayları tekrar ortaya çıktı

Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı’nın uyguladığı çocukluk çağı aşı takvimi içinde de yer alan, 9’uncu ay ile 1, 4 ve 6’ncı yaşlarda uygulanan kızamık aşıları, çocukları viral bir hastalık olan kızamıktan yüzde 99 oranında koruyor. 1960’lardan bu yana, inançla kullanılan kızamık aşıları, pandemi sonrası artan aşı tersliğinin da tesiriyle, çocukluk çağı aşılamasını reddeden aileler tarafından yaptırılmıyor.

Öte yandan yalnızca Türkiye’yi değil, tüm dünyayı etkileyen göç dalgaları nedeniyle aşı takiplerinin zorlaştırdığını belirten Türk Pediatri Kurumu Lideri ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Haluk Çokuğraş, Türkiye’de yüzde 98’lerde olan aşılama oranlarının son vakitlerde düşmeye başladığını, bunun da kızamık salgını riskini artırdığını kaydetti. Yıllar sonra birinci sefer, evvelki gün kendi kliniklerine aşıları eksik olduğu için kızamık geçiren bir çocuğu yatırdıklarını anlatan Prof. Dr. Çokuğraş, “Bize bir hasta geldi şimdilik lakin, bilhassa son bir aydır her yerde, giderek artan sayıda kızamık olayları olduğunu biliyoruz” dedi.

‘SALGINLARIN GÖRÜLME İHTİMALİ ARTAR’

Türkiye’deki çocukların aşılanma oranının pek çok Avrupa ülkesinden daha düzgün olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Çokuğraş, “Son derece de âlâ bir aşılama takvimimiz var. Fakat bu oranın son yıllarda biraz azaldığını biliyoruz. Burada kritik hudut, örneğin kızamık için, yüzde 95’tir. Yüzde 95’in altına inerse, hele de 90’lara düşerse, o vakit kızamık salgınlarının görülme ihtimali de artar. Son vakitlerde kızamıkta hakikaten bir artış olduğunu görüyoruz. Dün o denli bir kızamık olayı yatırdık kliniğimize. Yabancı asıllı bir hastaydı. Aşıları tam yapılmamış olan bir hasta. Dört dörtlük bir kızamıktı. Kızamık, bizim asistanlığımız devrinde çok korkulan bir hastalıktı. Haftada 2 ya da 3, kızamığa bağlı vefatlar görürdük. Bağışıklık sistemini önemli olarak baskılayan bir hastalık olduğunu biliyoruz. Doğal ki o eski günlerimize tekrar dönmek istemiyoruz” diye konuştu.  

‘AŞI ZITLIĞI ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARINI VURDU’

Son 10 yıldır yalnızca Türkiye’nin değil, pek çok ülkenin dünyadaki karışıklıklar nedeniyle, sistemsiz göçle uğraştığını vurgulayan Prof. Dr. Çokuğraş, şunları söyledi:

“Kontrolsüz göçler oldu. Hem göçler hem de kızamık olaylarındaki artışlar yalnızca bize has değil. Örneğin Uzakdoğu’da, Balkan ülkelerinde, hatta Avrupa ülkelerinde küçük küçük salgınlar vakit zaman yaşanıyor. Aşı kararsızlığı ya da tersliği da çok arttı. Birtakım beşerler gerçekten başı karışık olduğu için aşı yaptırmıyorlar ya da aşıya karşılar. Lakin kimileri da kökten aşı zıddı. Bu insanların sayısında önemli bir artış olması nedeniyle, çocukların aşılanma oranları maalesef düşüyor. Covid pandemisi sırasında bilhassa yaşadık bunu ve Covid aşılarına karşı olmak, çocukluk çağı aşılarına karşı olmak haline dönüşüyor. Aşısı bilinen bir hastalık kelam konusu ise, o çocuğu aşılatmamak bana sorarsanız bir insanlık kabahatidir. Doğal yoldan hastalığı geçirmek ona karşı bir bağışıklık kazanmak, tamam kimi defa bu türlü bir şey de olabilir lakin muhtemel ölümcül komplikasyonların ortaya çıkmayacağını asla evvelce öngöremezsiniz.”

‘GEBE BİR BAYANA BULAŞSA BEBEĞİ ÖLEBİLİR’

Aşılanmanın yalnızca ferdi bir karar olamayacağının da altını çizen Prof. Dr. Çokuğraş, şu açıklamalarda bulundu:

“Bu bir toplumsal problemdir ve siz kendi çocuğunuzu aşılatmadığınızda, diyelim ki çocuğunuz kızamıkçık oldu, çok da korktuğumuz bir hastalık değil bu. Çocuğunuzdan bir hamile bayana bulaşırsa, o bayanın çocuğu karnındayken ölebilir ya da sakat doğabilir. Aşısız biri ileri yaşlarda bu hastalıkları geçirirse, çocuklara nazaran çok daha ağır tablolara yol açabilir. Yahut etraftaki bir grup bağışıklığı baskılanmış bireylere, örneğin yaşlılar, kemoterapi gören bir aile bireyi, bağışıklık sistemi bozuk diğer bir kardeş yahut çok küçük yaştaki bir çocuğa bulaşırsa çok daha ağır bir sonuç ortaya çıkabilir. Toplumun bağışık hale gelmesi için hepimizin aşı olması lazım. Birer ikişer kişinin ‘Aman canım ben olmasam da ne olur?’ deme lüksü yok.”

‘RİSKLİ DURUMLAR İÇİN ÜÇ DOZA ÇIKARILABİLİR’

Çocukluk çağı aşılarının uzun yıllardır itimatla uygulandığını da kaydeden Prof. Dr. Çokuğraş, “Bu aşıların kalıcı, uzun müddetli, insanları tasaya sevk edecek ya da aşıdan vazgeçmesine neden olacak bir yan tesiri yok. Herkes çocuklarına vakti geldiğinde aşılarını yaptırmalı. Kızamık aşısı genelde 1 yaş civarında yapılıyor, 4-6 yaşta ek dozlar yapılıyor. Aşısı tam olan bir çocukta yüzde 99’a yakın bir koruyuculuğu var. Nadiren de olsa aşılanmış bir çocuk da kızamık geçirebilir lakin, çok hafif tek tük döküntüyle atlatıyor. Olağanda birinci dozu 1 yaşında yapıyoruz lakin, artık yaşadığımız durum hasebiyle, yani salgın tehlikesi olduğunda, göçlerin çok ağır olduğu vakitlerde, 9 aylıkken birinci bir doz yapılabiliyor. Ancak bu aylarda uzun koruyuculuğu yok, yüzde 60’larda yalnızca. O nedenle 1, 4 ve 6 yaşta da tekrar yapılması gerekiyor. Sıhhat Bakanlığı uzun bir müddettir çok yerinde bir kararla, kızamık aşısını 9 aylıkken uygulamaya başladı zaten” diye konuştu.