‘Yap-boz’ sistemi

Cumhurbaşkanlığı sistemiyle 16’ya düşürülen bakanlık sayısının tekrar artırılması düşünülüyor. Birinci yılında “yap- boz”a dönen sistemde temel sorunun “denge denetim” sisteminin güzel kurulamaması olduğu belirtiliyor.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yeni sistemin eksiklikleri ve aksaklıklarıyla ilgili çalışma yapılacağını açıklarken, bir müddettir AKP içinde tenkit konusu olan bakanlıkların işleyişi ve yapısının da bu çalışmada masada olacağı belirtiliyor. Yeni sisteme geçilmesiyle birlikte 16’ya düşürülen bakanlık sayısının kimileri ayrılarak artırılabileceği kaydediliyor. Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ayrılması gerektiği lisana getirilirken; Erdoğan’ın kabine revizyonu için bu çalışmanın sonucunu bekleyebileceği kaydediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, AKP’de bir müddettir uygulama sıkıntıları, tam oturmaması nedeniyle işleyiş düşünceleri ve yapısal tıkanıklıklar nedeniyle tenkit konusu olan yeni sistemle ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı bünyesinde bir çalışma yapılacağını açıklamıştı. Erdoğan, sistemin 1 yıllık uygulama sonuçları, eksiklikleri, aksaklıkları ve geleştirilmesi gereken taraflarıyla ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın başkanlığında bakanlar, kurumlar, akademisyenler, medya mensupları ve ilgili tüm bölümlerin iştirakiyle değerlendirmenin gerçekleştirileceğini söylemişti. Cumhurbaşkanlığı’nda yapılacak bu çalışmanın bir ayağını da, 24 Haziran seçimlerinin akabinde tekrar kurgulanan bakanlıkların yapısının oluşturacağı kaydediliyor.

‘Hantal yapıya dönüştü’

24 Haziran seçimlerinin çabucak akabinde Erdoğan yeni sistemin birinci kabinesini oluştururken, Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle bakanlık sayısını 16’ya düşürmüş, Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Başbakan Yardımcılığı kalktığı için Maliye Bakanlığı’nın bünyesine Hazine Müsteşarlığı da alınmış, Hazine ve Maliye Bakanlığı kurulmuştu. Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı ile Çalışma Bakanlığı birleştirilerek “Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı”, Besin, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı birleştirilerek “Tarım ve Orman Bakanlığı” oluşturulmuştu. AKP kulislerinde, bilhassa bu 3 bakanlığın çalışma alanı ve işçi sayısının çok fazla olduğu, bakanlıkların birleşmesiyle daha fonksiyonel bir yapı kurulması amaçlanmasına rağmen hantal bir yapıya dönüştüğü tenkitleri lisana getiriliyor. Tıkanıklıkların aşılması için bu bakanlıkların tekrar ayrılabileceği, öteki bakanlıklardaki işleyişin de kıymetlendirilerek Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle yine yapılandırılacağı kaydediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, mümkün bir kabine revizyonu için bu çalışmanın sonucunu bekleyebileceği tabir ediliyor. Sistem üzerindeki bir öbür tenkit de, Cumhurbaşkanlığı’ndaki konseyler ve ofislerle genel merkez ve TBMM’deki yasama süreçleriyle ilgili yetki karmaşasının yaşandığı tarafında. Parti kulislerinde “Bir çok düzenlemeyle ilgili karar Cumhurbaşkanlığı’ndaki konseylerde netleştiriliyor. Bunlarla ilgili genel merkezde gereğince istişare yapılamıyor. Bu biçimde TBMM’ye gelen yasa tekliflerinin içeriği parti içinde tartışmalara neden oluyor” görüşü lisana getiriliyor.

‘Yetki paylaşılmalı’

Yeni sistemle birlikte her türlü kararda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmesi de eleştirilen bir öbür bahis. Her bahiste Erdoğan’ın onayının beklenmesi nedeniyle karar alma düzeneklerinde tıkanıklık yaşandığı, bu durumun Erdoğan’ın devlet işlerinden parti işlerine gereğince vakit ayıramamasına neden olduğu, Cumhurbaşkanı’nın bakanlıklar ve kamu yöneticileriyle yetkilerini paylaşması gerektiği kaydediliyor. Parti yöneticileri, temel sorunun “denge denetim” sisteminin uygun kurulamamasından kaynaklandığına dikkat çekiyor.