Türkiye’nin birinci ‘iklim’ davasında karar çıktı

Salihli, Saruhanlı ve Gölmarmara ilçelerinin hududunda yer alan, ‘Ulusal Kıymete Sahip Sulak Alan’ tescilli, ‘kuş cenneti’ olarak bilinen Marmara Gölü’nün, yaşanan su kaybı nedeniyle yüzde 98,18’i kurudu.

Tepeli pelikan ve karabatak üzere kuşağı tehlikede 101 farklı tipten 20 bin su kuşuna mesken sahipliği yapan gölde, kayıklar karaya oturdu, ayrıyeten balıkçılık bitti. Yerinde derin yarıkların oluştuğu göl bu sefer çiftçilerce işgal edilerek, tarım alanı olarak kullanılmaya başlandı.

KAVGADA 1 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

Paylaşım konusunda anlaşamayan çiftçiler ortasında sık sık tartışmalar yaşandı. Çıkan 4 arazi hengamesinde 1 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi yaralandı.

Gölde kuruyan alanla ilgili tahlil beklenirken; Marmara Gölü havzası, su tutana kadar Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM)’e tahsis edildi. Kuruyan Marmara Gölü’nün rehabilitasyonu için Manisa Valiliği, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü ile TİGEM ortasında iş birliği protokolü imzalandı.

Protokolün akabinde göl arazinde TİGEM tarafından ziraî üretime başlandı. Tahsis edilen 35 bin dekarlık alanda, stratejik eserlerden buğday ve ayçiçeği yetiştirilecek halde faaliyet başladı.

ÖDEME BUYRUĞUNUN İPTALİNE KARAR VERİLDİ

Manisa Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğü’nce ise, gölden geçimini sağlayan S.S. Gölmarmara ve Etrafı Su Eserleri Kooperatifi’ne, 41 bin 817 TL’si kira olmak üzere vergi ve SGK prim borçları üzere toplam 322 bin 800 TL’lik borç çıkarıldı.

Bu borcun 41 bin TL’lik kısmı için 4 Ocak 2022 tarihinde ödeme buyruğu gönderildi. Bunun üzerine kooperatif ismine avukatlar Cem ve Hasret Altıparmak tarafından 18 Mart’ta, Manisa 1’inci Yönetim Mahkemesi’nde iklim davası açıldı.

Yönetim Mahkemesi birinci olarak 11 Ağustos’ta, kooperatife gönderilen ödeme buyruğunun yürütmesinin durdurulmasına karar verdi. Ayrıyeten avukatlar, Tabiat Derneği ismine Türkiye Cumhuriyeti Kamu Denetçiliği Kurumu’na (Ombudsman) da başvurularak, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan şikayetçi oldu.

Manisa 1’inci Yönetim Mahkemesi, ödeme buyruğunun iptali için açılan davada kooperatifi haklı buldu. Türkiye’nin birinci iklim davasında karar çıkarken, ödeme buyruğunun iptaline karar verildi.

BU DEFA ZİRAÎ ÜRETİM YARGIDA

Bu sefer göldeki ziraî faaliyetler yargıya taşındı.

S.S. Gölmarmara ve Etrafı Su Eserleri Kooperatifi, Tabiat Derneği, Doğal Hayatı Muhafaza Vakfı, Manisa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Müdafaa ve Etraf Derneği, Salihli Etraf Derneği, Akhisar Etraf Derneği ve birtakım bölge sakinleri avukatları aracılığıyla Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı Manisa Yönetim Mahkemesi’nde yeni bir dava açtı.

İlk olarak Türkiye’nin birinci iklim davasında çıkan karara değinen Avukat Cem Altıparmak, “S.S. Gölmarmara ve Etrafı Su Eserleri Kooperatifi ismine açtığımız iptal davası, Türkiye’nin birinci iklim davasıydı. Kuruyan göle karşın bakanlık, balıkçılardan kira istemişti. İptali için açtığımız davada karar çıktı. Bakanlığın bu sürecinin hukuka ters olduğu, kurumuş gölden ötürü kira talebinin olamayacağı tarafında mahkeme karar verdi” dedi.

Marmara Gölü’ndeki ziraî üretimin yargıya taşınması hakkında konuşan Avukat Cem Altıparmak, “Marmara Gölü’ndeki kurumadan kaynaklı sorunların bir üst basamağa taşındığı durum yaşandı. Göl, ulusal sulak alan tescilli yani müdafaa altında bir göl. Milletlerarası tabiat muhafaza kontratlarıyla korunuyor. Yönetmelikte çok açık bir karar var. Bir sulak alan kurumuş olsa dahi bunun rehabilite edilmesi yani eski haline döndürülmesi gerekiyor. Gölü kurutmak yasak. Kurutulan gölün öteki emelle kullanılması da yasak. Yani sadece göl kurudu diye, ziraî faaliyete başlayamazsınız. Biz bu hukuka karşıtlıkları gündeme getirerek dava açtık” dedi.

‘HATALI SU SİYASETLERİ NEDENİYLE KURUDU’

Avukat Altıparmak şöyle devam etti:

• “Bu iş birliği protokolünün, protokole dayanılarak çıkartılan sulak alan kurulu kararının, muhafaza mukavelelerine karşıt olduğunu söylüyoruz. Birebir vakitte gölün insan müdahalesi olmadan, iklim değişikliğiyle ve insan müdahalesi olmadan kuruduğu argümanını da tartışmaya açıyoruz. Göl 2010’lu yıllardan itibaren kamu yönetimlerinin yanılgılı su siyasetleri nedeniyle göz nazaran göre kurumuş, kurutulmuştur.
• Biz bu davada, kamu yönetimlerinin bu sorumluluğunu bir mahkeme kararına bağlamayı istiyoruz. Bu sorumluluğun gereğini yerine getirerek gölün tam manasıyla eski haline getirilmesini talep ediyoruz. Bu nedenle ziraî faaliyetin iptalini, buna yol açan kararların iptalini istiyoruz.”