Türkiye’de gelir yapısı alt üst oldu: Memur ‘asgari’ye yaklaştı

Eriyen alım gücü ile birlikte gelen minimum fiyat artırımları, Türkiye’de gelir yapısını alt üst etti. 2002’de en düşük memur maaşı ile minimum fiyat ortasındaki oran yüzde 113 iken 2022’de yüzde 39’a geriledi. 10 yılda taban fiyat 30 kat artarken memur maaşı ise 15 kat artabildi.

Toplumun en yaygın bölümünü oluşturan orta gelirde yaşanan erozyon hükümetin “konut” kampanyasında bir kere daha gündeme geldi. AKP’ye nazaran orta gelirin İstanbul için üst hududu 80 bin TL, İzmir, Ankara, Bursa üzere ikinci bölge kentlerde 65 bin TL, üçüncü bölgede ise 45 bin TL olarak açıklandı. Lakin Türkiye’de en yüksek memur maaşı 42 bin liradan başlıyor. İki kişi en yüksek maaştan çalışsa bile 30-40 bin lirayı geçen taksitler nedeniyle “orta gelir kampanyasından” konut almaları imkânsız.

Türkiye’de bozulan gelir istikrarı en net Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) datalarından yapılan hesaplamayla ortada. Taban fiyat ile ortalama fiyat ortasındaki makas her geçen gün kapanıyor. DİSK-AR’ın araştırmasına nazaran özel kesimde minimum fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 50.4, taban fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 64.7.

ORTALAMA İLE FARK KAPANIYOR

SGK prime temel karlar üzerinden yapılan hesaplamalara nazaran 2014 yılında 1932 TL olan ortalama fiyat, minimum fiyatın yüzde 42 fazlası iken 2022’de 8 bin 263 lira olan ortalama fiyat minimum fiyatın yüzde 33 fazlası oldu. Bu durum Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın 6 Ocak’ta yayımladığı Haftalık Gelişmeler ve Genel Görünüm raporunda da yer alıyor. Rapora nazaran 2002 yılı aralık ayında yüzde 113 olan en düşük memur maaşı ile minimum fiyat ortasındaki fark, 2022 Aralık ayında yüzde 46’ya gerilemiş durumda. 2023 yılının artırımlı sayıları ile hesaplayınca fark daha da daralarak yüzde 39 oldu.

MAKYAJLA GİZLENECEK

Konuyu pahalandıran Prof. Dr. Erinç Yeldan, iktidarın uyguladığı fakirleştiren büyüme modeli ile birlikte Türkiye’nin minimum ücretliler toplumuna dönüştüğünü söyledi. Düşük işgücü maliyeti ve ihracat odaklı siyasetler nedeniyle 2023 yılında bu durumun daha da derinleşeceğini belirten Yeldan, “Seçime kadar yeni fiyat artırımları ile gerçek fiyatlardaki gerileme makyajlarla gizlenecek. Fakat Türkiye tabana hakikat giden taban ücretliler toplumu olup ağzına bal sürülen işçilerin sırtında büyüyecek” diye konuştu.

Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Lideri İstek Çerkezoğlu ise Türkiye’deki emekçilerin bu gelir tuzağından kurtulmasının tek yolunun sendikalaşma olduğunu söyledi. Enflasyona endeksli artırım muahedeleri ile yurttaşın yoksulluktan kurtulamayacağını söyleyen Çerkezoğlu, “Maaş artırımında ulusal gelir artışı dikkate alınmalıdır” dedi.

“POLİTİK HIRSLAR UĞRUNA”

2002’den bu yana taban fiyat 30 kat artarken memur maaşının 15 kat arttığını belirten çalışma iktisadı uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, “Bu durum da herkesi minimum fiyat civarına çalışır hale getirdi. Türkiye yeni taban fiyat artırımı ile birlikte şu an Avrupa’da en düşük fiyat veren ülkeler sıralamasında sondan üçüncü. Avrupa’daki ülkelerin yeni yıl minimum fiyatları artınca daha da geriler” dedi. Prof Dr. Seyfettin Gürsel bu durumun iktisattan çok siyaset ile ilgili olduğunu söyledi. Gürsel, “Politik hesaplarla verimsiz elemanın maaşına büyük artırımlar yapıldı. Şirketler bir randıman artışı yaşayamadığı için verimli elemanlarına artırım yapamadı ve yeniden tıpkı sebeple eserlerine artırım yaptı. Bu durum da enflasyonu körükledi. Her şey altüst oldu” diye konuştu.