Tunç Soyer reaksiyon gösterdi: ‘7 aydır finansman için bakanlıktan izini bekliyoruz’

İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, “Bu yaşadığımız tablonun bir yazgı olmadığına inanıyoruz. Yani, bu yoksulluk, enflasyon, işsizlik, bu krizlerin hiçbiri ne yazgı ne tesadüf. Hepsinin tahlili ve alternatifi var” dedi.

Bu kadar kasvetli, kaotik ve ekonomik ıstırapların tırmandığı bir periyotta, yeni yüzyılına cumhuriyetin yeniden ilham olmasını istedikleri İktisat Kongresi’ni tekrar İzmir’de düzenleyeceklerini vurgulayan Tunç Soyer ile İzmir İktisat Kongresini’ni ve belediyenin faaliyetlerini konuştuk.

9 AYDIR BEKLEYEN PROJE VAR

– Şu anda merkezi idarede toplam bekleyen kredi onaylarının ölçüsü nedir?

İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak yapmayı planladığımız çeşitli altyapı ve yatırım projeleri için mevzuat gereği merkezi hükümetin onayına muhtaçlık duyuyoruz. Yabancı borçlanmaya gidilmesi için öncelikle projenin Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayımlanan yıllık yatırım programına alınması gerekiyor. Yıllık yatırım programında yayımlanmasının akabinde projeler kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan dış borçlanma için müsaade alınıyor ve 1 yıllık alınan bu müsaade proje finansmanı tamamlanana kadar her yıl yenileniyor. Vazifeye geldiğimden beri Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yazılan dış finansman müsaade yazılarımıza ortalama 1-2 ay içerisinde yanıt alabiliyorduk lakin içinde bulunduğumuz yılda yaklaşık 7 aydır Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan beklenen uygun görüş yazıları şimdi tarafımıza ulaşmadı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na gönderdiğimiz ve geri dönüş alamadığımız dış finansman müsaadesi ve müddet uzatımı yazılarımızdan kısaca bahsedecek olursak, Cumhurbaşkanlığı’na bağlı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın yayımladığı yıllık yatırım programındaki dış finansman fiyatlarını aşmamak kaydı ile Buca Metrosu Projesi için 2022 yılının Şubat ayında gönderilen yazımıza 9 ay, Çiğli Tramvayı ve Araç Alımı Projesi için 2022 yılının Nisan ayında gönderilen yazımıza 7 ay, Konak Tramvay Çizgisi Araç Alımı Projesi için 2022 yılının Nisan ayında gönderilen yazımıza 7 ay, Fahrettin Altay Metro Projesi için 2022 yılının Haziran ayında gönderilen yazımıza 5 ay ve belediyemizin bağlı kuruluşu İZSU’nun çeşitli içme suyu ve kanalizasyon projelerine garantörlük sağlanması kapsamında 2022 yılının Şubat ayında gönderilen yazımıza 7 ay ve 2022 yılının Nisan ayında gönderilen öteki çeşitli projeler kapsamındaki garantörlük müddet uzatımı yazımıza 9 ay müddetince karşılık alamadık.

Bunların yanında; 30 Ekim 2020 tarihinde İzmir’de yaşanan sarsıntı sonucunda acil kentsel dönüşüm kapsamında yapı stoğunun yenilenmesi ve acil durum planları muhtaçlığı doğması sebebiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Dünya Bankası’nın finansman imkanlarına erişilebilmesi için belediyemizin, Dünya Bankası, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı temsilcileri ortasında bir dizi toplantı gerçekleşmişti. Kelam konusu toplantılar sonucunda Dünya Bankası yetkilileri belediyemize sağlanacak finansman enstrümanlarının kullanılabilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı uygun görüşüne tabi olarak Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan Vilayetler Bankası A.Ş. aracılığı ile kredi sağlanmasının daha uygun olabileceğini söz etmişti. Bu kapsamda İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Etraf ve Şehircilik Bakanlığına resmi yazı gönderildi ancak ilgili yazıya istinaden rastgele bir yanıt alamadık. 2021 yılı Kasım ayında İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkilileri ile Vilayetler Bankası A.Ş ortasında yapılan online toplantıda İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Dünya Bankasına önerilen 340 Milyon Dolarlık ‘’Yeşil, Güçlü ve Kapsayıcı Acil İmar Projesi’’nin isim değiştirdiği ve projenin yeni isminin “Türkiye Zelzele Sel Acil İmar Kredisi” olduğu ve projenin başlangıç finansman paketinin 300 Milyon Euro olarak değiştiği, yalnızca İzmir’i değil birebir vakitte Antalya, Muğla ve Karadeniz sel bölgelerini de kapsadığı, alt yapı kısmında su yönetimlerine de takviye verilmesi, Antalya ve Muğla Büyükşehir Belediyeleri için itfaiye araçlarının yenilenmesi ve İzmir Büyükşehir Belediyesi için hizmet binası, köprü ve kavşak yapılması mevzularının da proje kapsamında olduğu bilgisi Vilayetler Bankası A.Ş. yetkilileri tarafından aktarıldı. Belediyemize mevzu ile ilgili rastgele bir resmi yazı gönderilmedi.

Ayrıca 8 Ağustos 2022 tarihinde lokal bankalardan kullanacağımız kredi limitini artırma gayesi ile talep edilen teminat mektubu kapsamında Vilayetler Bankası’ndan 300 Milyon TL meblağında teminat mektubu talebimiz 8 Ağustos 2022 tarihinde Vilayetler Bankası’na iletildi lakin bu talebimize de rastgele bir dönüş ne yazık ki alamadık.

Bunun yanında bağlı kuruluşumuz ESHOT Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen ‘’100 Adet Elektrikli Toplu Taşıma Aracı Alımı’’ Projesi için 55 Milyon Euro fiyatında kredi muhtaçlığına yönelik 10 Ekim 2022 tarihinde Vilayetler Bankası’na bir talep yazısı daha gönderdik. Şimdi bu bahiste da tarafımıza gelen bir karşılık bulunmuyor.

BÜROKRATİK SÜREÇLER ELİMİZİ KOLUMUZU BAĞLIYOR

– CHP’li belediyelere bir ayrım yapıldığına inanıyor musunuz?

Değerlendirmek istediğimiz yatırım fırsatlarımız var. Gerek kurumsal kapasitesi gerekse kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’ten alınan en yüksek yatırım yapılabilir notu sayesinde belediyemiz bu yatırımlar için en güzel örnek uygulamanın yapılacağı yer. ‘Ayrım’ sözünü kullanmak istemiyorum lakin bilhassa az evvel bahsetmiş olduğum projelerin bekleyen finansman müsaadeleri sebebiyle tam olarak dayanak alamadığımız niyetindeyim. Vatandaşın refahı için sürat kesmeden devam ettirmek istediğimiz bu altyapı yatırımları biz yapmaya hazır olsak da, finansman bulmada zahmet çekilen şu periyotta finansmanını da bulsak bu cins bürokratik süreçlere takılması elimizi kolumuzu bağlıyor ne yazık ki.

KAYGILARIMIZI GİDERECEK BİR DÜZENLEME YOK

– Çeşme Turizm Bölgesi ile ilgili önemli tasalarınız vardı. Süreci mahkemeye de taşımıştınız orada gelişmeler ne kademede, dertleri giderecek düzenlemeler yapıldı mı projede?

Söz konusu alan yüklü olarak orman, mera, makilik-fundalık, ağaçlandırılacak alanlar ile doğal ve arkeolojik sit alanlarından meydana geliyor. Büyük kısmı de Alaçatı Kutlu Aktaş Baraj Havzasına giriyor ve alan içerisinde sulak alan bulunuyor. Yeni yapılan planda ise alanın mevcut sit statüleri değiştirilerek tekrar belirlenmiş. Alanın yüzde 85’lik kısmı nitelikli doğal müdafaa alanı olarak tescillenmişken, statüsü değiştirilerek bu oran yüzde 38’e düşürülmüş. Tarım ve orman alanı olan yerler kaldırılarak turizm ve tercihli kullanım alanları yani konut ve turizm alanları belirlenmiş. Belirlenen bu kullanımların da yüklü olarak kıyılarda ağırlaştığı görülüyor. Hasebiyle yapı ve nüfus yoğunluğunu arttırıcı istikamette plan kararları getiren kelam konusu rapor taslağına ait 19 Ekim’de olumsuz görüşümüzü ilettik. Yapılan SİT statüsü değişikliğinin iptaline ait açtığımız dava süreci de devam ediyor. Dertlerimizi giderecek rastgele bir düzenleme de bize iletilmedi.

Diğer taraftan, Çeşme Turizm Bölgesi olarak belirlenen alan öncesinde Çeşme Yarımadası’nda ilan edilmiş birçok turizm merkezi var. Turizmin geliştirilmesi maksadıyla yapılacak çalışmaların yeni turizm merkezleri ilan etmekten fazla, planı bulunmayan turizm merkezlerinin acilen planlarının yapılmasına yönelik olmalı. Planlı gelişmenin sağlanarak denetim edilmesi, buna bağlı olarak turizm çeşitliliğini arttırıcı ve etrafa hassas plan kararlarının oluşturulması gerekiyor.

BANKALAR KREDİ LİMİTİ AÇAMIYOR

– Ekonomik krizle birlikte belediyelere toplumsal yardım için başvuranların sayısında da önemli artış var. Maliyetlerin doruğa çıktığı bu periyotta siz belediye olarak masrafları nasıl finanse ediyorsunuz, toplumsal yardım için başvuranların sayısında son bir iki yılda ne kadarlık artış var?

Geçtiğimiz günlerde Fitch Ratings raporunda da söz edildiği üzere İzmir AAA notu ile çok sağlam bir finansal idareye sahip. Denetimimiz dışında gerçekleşen pandemi, sarsıntı üzere güçlü durumlara ve bilhassa son yıllarda Türk Lirasının değersizleşmesi sonucunda ekonomik olarak yaşadığımız olumsuz sürece karşın yatırımlarımızı ve bedel yaratma odaklı anlayışımızı kararlılıkla sürdürdük. Ülkemizin ve İzmir’imizin geleceğine olan kuvvetli inancımızla, yatırımlarımızı vites düşürmeden sürdüren bir kent olmaya devam edeceğiz.

2019 yılında vazifeye başladığımızda İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak 23 bin haneye sistemli toplumsal yardım yapıyorduk. Bugün itibariye bu sayı 78 bine haneye yükseldi. Bu 78 bin hane bizim yıl içerisindeki tüm toplumsal yardımlarımızdan sistemli faydalanıyor. Bizim 2019 yılında yaklaşık 1500 kişilik bir adet yemek dağıtım noktamız vardı. Bugün bu sayı 14’e çıktı. Bu kapsamdaki mahalle sayısı 70’e çıktı, günlük mahallelerde sıcak yemek dağıtım sayımız 10 bine yükseldi, aşevimizde üretip dağıttığımız sıcak yemek sayısı günlük 13 binden 20-22 bine ulaştı.

Biz 2019 yılından bugüne yarım milyondan fazla kapıyı tam 7 milyon kez toplumsal yardım ve toplumsal hizmet faaliyetlerimiz kapsamında çaldık. Biz Varız, Kara Kış Paketi, Bir Kira Bir Yuva, Askıda Fatura, Kitap, Bilet vb. dayanışma kampanyaları başlattık. Yalnızca İzmir değil, öteki kentlerimizden hatta yurtdışından vatandaşlarımız bu dayanışmaya ortak oldu.

2019 yılında Toplumsal Hizmetler Dairesi’nin bütçesi 202 milyon TL’ydi. Takip eden yılların bütçesiyle birlikte toplam 1,5 milyar TL bütçe kullanıldı. 2023 yılı için ise Toplumsal Hizmetler Dairesine 762 milyon TL bütçe ayırdık. Böylelikle dört yılda Toplumsal Hizmetler Dairesine 2,3 milyar TL’ye yakın bir bütçe ayırmış olduk.

Bu bütçeyle toplam 255 bin haneye besin materyali takviyesi verdik, 115 bin haneye süt, 208 bin haneye 184 milyon TL nakit para, 45 bin haneye bebek bezi ve mama, 3 bin haneye mesken eşyası, 90 bin ilkokul ve ortaokul öğrencimize kırtasiye kartı, 80 bin çocuğumuza bot ve mont, hasta, yaşlı ve engelli yurttaşlarımıza hasta bezi, 10 bin anneye ulaşım kartı, 5 bin 547 öğrencimize 17,7 milyon TL fiyatında Üniversite Eğitim Dayanağı; yeniden üniversite öğrencilerine 360 bin kişilik sıcak yemek dayanağı verdik. 2019 yılından bugüne toplam 9 milyon kişilik sıcak yemek ürettik ve yurttaşlara ulaştırdık.

DÖRT TEMEL ADIM BELİRLEDİK

– Son yıllarda İzmir önemli göç alıyor. Önemli bir yapılaşma da kelam konusu, var olan altyapıyla İzmir’in daha fazla göç alma kapasitesi var mı, bunun için atılması gereken adımlar nelerdir?

Maalesef 1950’lerde köyden kente göç biçiminde başlayan ve büyük kentlerimizin tamamını etkileyen göç dalgası plansız kentleşme ve nüfus yoğunluğu üzere acı bir gerçekle yüzleşmemize neden oldu. Son yıllarda iç göçün sürat kesmeye başladığı bir süreçte bu sefer de bildiğiniz üzere dünyanın farklı coğrafyalarından göç almaya başladık. Bunlar bizim dışımızda gelişen durumlar olsa da projeksiyonlarınızı her türlü senaryoya uygun bir formda oluşturmak durumundasınız. Yani bizim artık yaşanabilir ve afetlere karşı dirençli kentler oluşturmak zorunda olduğumuz yadsınamaz bir gerçek. Bunun bir mazereti yok.

Bakın Dünya Ekonomik Forumu 2021 Global Riskler Raporu’na nazaran, önümüzdeki on yılda insanlığın karşılaşacağı en büyük beş riskin dördü, iklim krizi ve tabiatla ilgili. Dünyadaki bu gidişatı öngörerek İzmir’in tabiatla uyumlu hayatın örnek kentlerinden biri olmasını 2020-2024 stratejik planımızdaki yedi stratejik hedeften biri olarak tanım ettik. Yeşil altyapıyı; tıpkı yol, kanalizasyon ve suya erişim üzere en temel vatandaşlık haklarından biri olarak tanımladık. Kentimizin tabiatla uyumlu ömür stratejisini, İklim Hareket Planı ve Yeşil Kent Aksiyon Planı’nı hazırladık. 4 temel adım belirledik. Bunların birincisi tabiatın kente nüfuz edebilmesi. İkinci uygulama başlığımız ise insanların tabiata nüfuzunu yönetmek. Üçüncü başlığımız, İzmir’de döngüsel iktisatla ilgili çalışmalarımız. Son uygulama başlığımız, İzmir’deki kırsal alan ile metropol alanı ortasındaki kültürel temasları güçlendirme amacımız. Tüm bunları bir ortaya getiren husussa Cittaslow Metropol programı. Cittaslow Metropol programı ile 1999 yılında I·talya’da kurulan ve 30 ülkeye yayılan Cittaslow ideolojisinin metropollerde uygulanmasını hedefliyoruz. Tüm bu çalışmalarımız sonucunda doğal afetlere dirençli bir kent olmak, refahı artırmak ve adil paylaşımını sağlamak ve biyolojik çeşitliliği müdafaayı hedefliyoruz. Dünyada hiçbir şey, bir sabah uyandığımızda zaten daha hoş bir hale gelmeyecek. Şayet dünyamız, ülkemiz ve kentlerimiz daha âlâ tarafta değişecekse biz bunu dişimizle, tırnaklarımızla, tüm mahzurlara karşın koruduğumuz kararlı duruşumuzla başaracağız. Dünyanın yeni kentlerini tasarlamak için yola çıktık. Yol üzerinde, daha hoş bir dünya hayalini yaşayan ve yaşatan herkesle buluşarak çoğalıyor ve tek yürek oluyoruz.

BİZ ŞİKAYET MAKAMI DEĞİLİZ

– Vazife sürenizin 4. yılına gireceksiniz. Bu mühlet içerisinde İzmir aslında çok önemli afetler de yaşadı. Sarsıntı, sel, yangınlar… Bu devirde merkezi idareden yaklaşım nasıl oldu? Hakikaten o yaraları sarma konusunda gereğince dayanak gördünüz mü?

Yani, vakit zaman işbirliği yapabildiğimiz alanlar oldu. Vakit zaman iş birliği yapamadığımız, gündelik siyasi çatışmalar, rekabetler nedeniyle iş birliği yapamadığımız vakitler da oldu lakin biz bunlara takılmıyoruz. Biz şikayet mercii, makamı değiliz. Biz bütün bu şartları bilerek bu vazifeye geldik. Münasebetiyle da niçin burada yardımcı olmadılar, niçin burada bizim yanımızda değillerdi deme noktasında değiliz. Biz bütün bu şartlara karşın ne yapabildik ona bakıyoruz. Özetle söylemek gerekirse, olabilecek en güzel tahlilleri üretebildik. Hem de İzmir’de fevkalâde bir dayanışma platformu yaratarak yaptık. Yalnızca Büyükşehir’in gücüyle değil tüm İzmirlilerin katılmasını sağlayacak seferberlikler yaptık ve gerçekten İzmirliler sahip çıktılar. O nedenle de çok huzurluyum vicdanen. Natürel ki eksiklerimiz olduğunu biliyorum, yetişemediğimiz yerler oldu hükümetin bıraktığı, desteklemediği falan filan. Fakat bunlar umrumda değil. Biz sonuçta azamî yapılabilecek ne ise onu yaptık.

TÜRKİYE’NİN DİNAMİKLERİNİ İÇİNE ALACAK BİR BULUŞMA

– İktisat Kongresi tarihimizde çok değerli bir yeri olan, savaştan çıkıp cumhuriyetin ilan edilmeden evvel yapılan ve sonuçları, deklarasyonu ile ilgili çok çarpıcı sonuçları var. Siz nasıl bir konseptle bunu gerçekleştiriyorsunuz?

Aslında büsbütün dediğiniz üzere. Bu bizi çok heyecanlandırdı. İktisat Kongresi’nin okumalarını yaptığımızda gördük ki harika bir iş yapmışlar. Düşünün bir de İzmir’de yapılmış, 5.5 ay evvel yangın görmüş. Kent küllerini daha kaldırmamış. Muazzam bir tahribat ve orada barış antlaşması daha imzalanmamış. Cumhuriyet daha kurulmamış, muazzam bir iş. Türkiye’nin her yerinden 1135 delege geliyor ve yeni kurulacak devletin iktisat siyasetlerini şekillendirecek kararlar alıyorlar. Büyükelçiler var, Rusya o vakitler Sovyetler Birliği’nin büyükelçisi Aralov var, Azerbeycan büyükelçisi Abilof var. Farklı başka toplanıyorlar emekçiler, çiftçiler, tüccarlar ve endüstriciler ve birbirlerinin kararlarını onaylıyorlar. Yani bir ortak akıl ortaya çıkarmaya çalışıyorlar. Gerçekten çok başarılı ve çok bedelli bir buluşma bu. Yeni kurulan cumhuriyete de yol gösteriyor. 100 yıl evvel cetlerimiz bunu yaptıysa artık bu bizim misyonumuzdur ve misyonumuzdur diye düşündük. Bu kadar kasvetli, kaotik ve ekonomik zahmetlerin tırmandığı bir devirde, yeni yüzyılına cumhuriyetin yeniden ilham olmasını dilediğimiz, yeniden form vermesini dilek ettiğimiz bir buluşmayı gerçekleştirmeye karar verdik. O nedenle İzmir konut sahipliğinde lakin tüm Türkiye’yi, Türkiye’nin dinamiklerini içine alacak bir buluşma yapmaya uğraş ettik. Hem o formata sahip çıkarak hem de bugünün Türkiye’sinde, örneğin girişimcileri, gençleri, esnafı da dahil ederek yeniden bir ortak akıl buluşması gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Ana fikri bu.

ÜLKENİN İKTİSADI İÇİN UMUT ÇIKACAK

– Yatırımlar için yeni bir umut kapısı olacak mı bu çıkaracağınız modeller, çıktılar?

Sadece yatırımlar için değil. Aslında ülkenin iktisadı için umut çıkacak. Zira bizim kederimiz bugünkü siyasal iktidara alternatif bir şeyler üretmekten çok geleceğin siyasal iklimini belirleyecek, geleceğin siyasetini belirleyecek iktisat siyasetlerini oluşturmak. O nedenle tahminen şöyle özetlemek mümkün; bugünün siyasal ikliminde geleceğin siyasetini belirleyecek iktisat siyasetlerini oluşturacak bir buluşma yapmaya çalışıyoruz.

BU KRİZLERİN HİÇBİRİ BAHT DEĞİL

– Kongrenin tasarlanan tarihi enteresan bir periyoda denk geliyor. Tahminen de Türkiye’de seçim tarihinin belirli olacağı bir tarih ve seçim periyodunun başlayacağı bir tarih. Biliyoruz ki, ekonomimizin içinde bulunduğu durum yaklaşık 1.5 yıldır seçim telaşı olduğu için kapsamlı ekonomik siyasetler uygulanamıyor. Türkiye’de hangi iktidar gelirse gelsin, bir orta vadeli bir toparlanma periyoduna gereksinimi olacak. O açıdan da fonksiyonu olacağını düşünüyor musunuz?

Hiç kuşkusuz. 100 yıl evvel İzmir kurtuluşun ve kuruluşun kenti olmuş derken bunu kast ediyoruz. 9 Eylül yalnızca İzmir’in kurtuluşu değil tüm ülkenin kurtuluşuna işaret eder. İktisat Kongresi de kuralacak cumhuriyetin asıllarının oluştuğu bir buluşmadır. Hasebiyle biz, kurtuluştan ve kuruluştan 100 yıl sonra yeniden İzmir’den geleceği şekillendirecek ve o umudu geleceğe taşıyacak bir buluşma yapmaya çalıştık. Bu nedenle çok kapsayıcı, herkesi içine alan, herkesin sesinin duyulduğu, kelamının anlaşıldığı ve buradan bir ortak akıl inşa edilecek bir buluşma olsun istedik. Bu yaşadığımız tablonun bir baht olmadığına inanıyoruz zira. Yani, bu yoksulluk, enflasyon, işsizlik, bu krizlerin hiçbiri ne baht ne tesadüf. Hepsinin tahlili ve alternatifi var. Biz onları bulup çıkarmaya çalışıyoruz. Şu ana kadar yaptığımız tüm çalışmalar da gösteriyor ki bu mümkün. Yani bir ham hayal peşinde değiliz. İnsanları dinledikçe, çiftçilerle ilgili 3 buluşmayı tamamladık örneğin, artık emekçilerle 3. buluşmayı bugün yapıyoruz. Görüyoruz ki bu mümkün. Farklı tahliller ve sahiden hem ekonomiyi düzeltecek hem örneğin çiftçiler dediğimiz vakit tarımda tahliller üreten, emekçiler dediğimiz vakit emekçilerin geleceğini aydınlatacak, emekten yana tahliller ortaya koyacak kararlar almak mümkün. Artık teker teker bu kararları alıyoruz.

– Çok fazla çalıştay yapılıyor ve çıktılar görüyoruz. Bunların sürekliliği olmuyor ya da hayata geçmiyor. Sizin çıktıların nasıl bir yaptırım gücü olacak? Sahiden anayasa üzere unsurları üzere unsurlar var. Bunların hakikaten yaptırım gücü olacak mı?

Bu kadar geniş bir temsil gücü takipte de kolaylık sağlayacak. Burada emekçi sınıfının örgütlü gücünün yüzde 95’i şu anda burada. Bunun takipçisi olmak da boynumuzun borcu. Hem tek tek katılanların hem de buna konut sahipliği yapan İzmir’in boynumuzun borcu. Kim gelirse gelsin iktidara gelecekte, kim olursa olsun… Biz burada alınan kararların sonuna kadar takipçisi olacağız.

KENDİ KENDİNE YETEN BİR İKTİSAT MÜMKÜN

– Birinci İktisat Kongresi’ni takiben cumhuriyetle birlikte, Türkiye birinci 10 yılda tarihinin en büyük ve en süratli kalkınma periyodunu gerçekleştirdi. Hasebiyle burada baktığım vakit iştirak, paydaşlar birinci kongreye emsal bir yaklaşım içinde. Hasebiyle bu türlü bir çıkarım yapabilir miyiz gelecek için?

Yüzde yüz yapacağız. Bir örnek vereyim. Aşar vergisi kaldırılıyor İktisat Kongresi’nde çiftçilerin kararıyla. Bu tam da sizin söylediğiniz üzere hem yabancı yatırımın önünü açıyor o kararların bütününe baktığınızda hem de bağımsızlığın önünü açıyor. Yani, kendi kendine yeten bir iktisat kurmanın birinci adımları atılıyor. Gerçekten, 1929’da büyük buhran patladığında Türkiye iktisadı kendi kendine yeten bir iktisat yaratmanın birinci adımlarını atmış oluyor. O nedenle yerli malı haftaları düzenlenmeye başlanıyor. Artık, pandemi devri de bize gösterdi ki kendi kendine yeten bir iktisat olmak çok değerliymiş. Bir tahıl koridoru kuruldu diye herkes bayram yapıyor. Ancak biz aslında dünyanın en büyük tahıl ambarıydık. Biz aslında iktisadı kendi kendine yeten 7 ülkeden biriydik. O devirlerde bu kararların hayata geçirilmesiyle bunlar mümkün olabildi. Artık de tekrar aldığımız kararlarla kendi kendine yeten, tam bağımsız ve memleketler arası yatırımcıların varlığını mümkün kılacak düzenlemelere karar veriyoruz, karar veriyorlar. Biz yalnızca dediğim üzere mesken sahipliği yapıyoruz. Bu kararların gelecekte uygulanmasının önünü açacak bir formatta bunu yapıyoruz. İnanıyorum ki, yalnızca çiftçiler için değil tüccar, endüstrici ve esnaf için de geleceklerini aydınlatacak tahliller çıkacak. Zira biz bu toprakların rahmetine, gücüne, varlığındaki kadim tarihe, hepsine güveniyoruz. Buradan çıkmaması mümkün değil. 100 yıl evvel o şartlarda çıkmışsa geleceği aydınlatan kararlar, geleceğin Türkiye’sinde fazlası mümkün.

GELECEK YÜZYILA TAŞINACAK KARARLAR ÇIKACAK

– Kongre hazırlık sürecinde çiftçi buluşması ve emekçi buluşması yapıldı, akabinde endüstrici buluşması olacak. Bundan sonraki süreçle ilgili bilgi verebilir misiniz?

1 Aralık’a kadar endüstrici ve tüccar buluşmasının da 3. tamamlanacak. 3 buluşma da her küme için tamamlanacak. Ondan sonra akademisyenlerin işin içine girdiği bir süreç başlıyor. 4 başka masamız var; tabiat masası, demokrasi masası, tarih masası, değişim gelecek ve teknoloji masası. Bu 4 masa farklı farklı akademisyenlerden oluşuyor. İçinde sosyologlar, fütüristler, tarihçiler, ekonomistler ve psikologlar var. Bu bireyler bugün son noktasını koyacağımız o metinlere akademik birtakım rötuşlar yapacaklar, bir şeyler ekleyecek, çıkaracaklar, törpüleyecekler. Bilimsel disiplinler çerçevesinde bir kere daha masaya yatırılacak. Buradan çıkarılanlar yüksek istişare konseyi dediğimiz bir üst heyet var, onların önüne gidecek. 17 Şubat’a kadar yüksek istişare konseyinin en son noktaları ek edilecek yahut çıkarılacak. 17 Şubat’a geldiğimizde, bütün bu hazırlıklar tamamlanmış, bitmiş, sonlandırılmış olacak ve 17 Şubat’ta tüm kümelerin ve akademisyenlerin de iştirakiyle kongreye geçilecek. Orada tüm dünyanın farklı ülkelerinden ve disiplinlerinden uzmanların konuşmalar yapacakları, konferanslar verecekleri bir dizi buluşma gerçekleşecek. En son olarak bunların sonucunda gelecek yüzyıla taşınacak kararlar ortaya çıkmış olacak.

– Endüstrici ve iş dünyasından nasıl bir iştirak görüyorsunuz?

Aynı biçimde en geniş iştirak diyebiliriz. TÜSİAD, TÜRKONFED, TOBB’un da dahil olduğu bir yapı oluşturduk. Zira onlara da anlattığımız şey buydu. Tıpkı şeyi söyledik. Dedik ki; siz bugünün siyasal iklimine alternatif arıyor olmayacaksınız bu türlü bir talebimiz yok sizden. Siz geleceğin Türkiye’sini şekillendirecek ve tüccarları, sanayicileri ve esnafı ilgilendiren kararlar ne olmalıdır, hangi tüzel düzenlemeler yapılmalıdır, hangi tahliller nasıl üretilir, bunlarla ilgili karar alacaksınız dedi. Onlar da birebir heyecanı paylaştılar ve birinci iki toplantıda muazzam iştirakli bir toplantı gerçekleşti. Burada yaptığımız üzere onların kararlarını da üçüncü toplantıda son haline getireceğiz. 360 sayfanın üzerinde geri dönüş aldık iştirakçilerden. Onlara ayrıyeten sorular da hazırlamıştık. Bu soruların da yanıtlarını verin, kendiniz de diğer sorular koyun ortaya ve onları da cevaplayın demiştik. Böylelikle çok geniş bir doküman da ortaya çıkmış oldu. Niyetimiz bütün bu dokümanları da geleceğe aktarmak ve o dokümanlardan süzülen bütün o kararları da Türkiye Cumhuriyeti’nin önüne koymak.