Tlos Antik Kenti neredir? Tlos Antik Kenti’ne nasıl gidilir? Tlos Antik Kenti’nin öyküsü…

Muğla‘nın Seydikemer ilçesindeki, UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi‘nde yer alan Tlos Antik Kenti‘nde, Likya medeniyetine ve Anadolu’nun tarihine ışık tutan hafriyat çalışmaları devam ediyor.

Yakaköy Mahallesi’nde bulunan, Likya uygarlığının kıymetli yerleşim merkezleri ortasında yer alan kentte, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Korkut başkanlığında 12 ay hafriyat çalışması yapılıyor.

Korkut, AA muhabirine, bölgede 1994’ten itibaren başlanan yüzey araştırmalarının 2005’te hafriyat çalışmalarına dönüştüğünü söyledi.

Kazıların Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesine aralıksız sürdüğünü belirten Korkut, Batı Likya bölgesinde yer alan Tlos’un, Likya medeniyetinin 3 oy hakkına sahip en değerli kentleri ortasında yer aldığını vurguladı.

Homeros’un İlyada Destanı’nda bahsettiği Santos Vadisi’nin kentin önünde uzandığına işaret eden Korkut, “Kentin tarihçesinin yazılı metinlerde Homeros devrine kadar geri gitmesi gerekiyordu. Fakat arkeolojik evrakların eksikliği nedeniyle Likya periyodunun Arkaik Çağ’dan öteye gitmediğine inanılıyordu. Tlos hafriyatı 2019’dan itibaren bu kanıyı değiştirmeye başladı.” dedi.

Korkut, hafriyat çalışmasında Erken Kalkolitik, Tunç ile Demir çağları katmanlarını gördüklerini lisana getirdi.

Bölgedeki çalışmaların yalnızca Likya’nın değil Anadolu’nun da tarihini ilgilendiren çok değerli bilimsel bilgiler ortaya koyduğunu anlatan Korkut, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Tlos’un yakın etraflarında de yüzey ve hafriyat çalışmaları yürütülüyor. Ovadaki Girmeler Mağarası’nda bölgenin yerleşimine yönelik çok kıymetli bulgulara ulaştık. Girmeler Mağarası’ndaki höyük günümüzden 14 bin yıl öncesine kadar geri gidiyor. Hasebiyle artık Likya’nın tarihi, bu buluntular ışığında artık tekrar yazılmalı. Bugüne kadar ortaya atılan savlar, halkların göç hareketleri ve buralarda yaşayan halklar yine irdelenmeli. Bunların hepsini son 10 yıl içerisinde Tlos’ta yapılan hafriyatlar ortaya koydu. Tlos’ta belirlenen 14 bin yıllık yerleşim geçmişi, Batı Anadolu’daki en erken tarihtir. Batı Anadolu’da 7-8 bin yıl öncesi yerleşimler çok fazla bilinmiyordu.”

Kazılarla elde edilen dataların, bilimsel manasının yanı sıra turizm açısından kıymetli olduğuna dikkati çeken Korkut, kentin, direkt turizm güzergahında bulunmamasına karşın dönemde günlük birkaç bin ziyaretçi ağırladığını kaydetti.

Kazı çalışmalarına Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, Muğla Valiliği ile Seydikemer Belediyesinin dayanak verdiğine değinen Korkut, “Akropoldeki kaya mezarları, meclis binası, stadyum alanında hafriyat yapıyoruz. Hamam, bazilika, tapınak ve kentin doğu hududunu çizen antik tiyatroda hafriyat ve onarım çalışmaları yapılıyor. Geçen yıl tiyatronun sahne binasını sağlamlaştırdık. Önümüzdeki yıl tiyatronun tamamının onarımına başlamayı planlıyoruz.” diye konuştu.

Tlos Antik Kenti nerededir?

Tlos. Likya’nın en değerli yerleşimlerinden biri olan Tlos Antik Kenti, Fethiye İlçesi’nin yaklaşık 42 km doğusundaki Yaka Köyü hudutları içerisinde kalmaktadır. Bölgenin en yüksek dağları olan Akdağlar’ın (Kragos) sarp batı yamaçlarında başlayan antik yerleşim, Eşen Irmağı’nın getirdiği alüvyonlarla oluşmuş vadi düzlüğüne kadar ulaşır. Ayrıyeten güneydeki Saklıkent Kanyonu ile kuzey tarafta bulunan Kemer Beldesi antik kentin egemenlik sonlarını çizer.

Tlos Antik Kenti’nin kıssası…

Eski Yunan mitoslarına nazaran her antik kentin bir kuruluş efsanesi ve bir de kurucu kahramanı bulunmaktadır. Tlos’un kuruluş efsanesinde kent isminin Tremiles ile Praxidike’nin dört oğlundan biri olan “Tloos”dan geldiğine inanılmaktadır. Ve hatta Pinaros, Xanthos ve Kragos’un da onun kardeşleri olduğu kabul edilmektedir. Fakat Tlos isminin Hellenler’le hiçbir bağı bulunmamaktadır. Tlos kent ismi Likçe bir tabir olan “Tlawa” sözünden türetilmiştir. Tlawa ismi ise, M.Ö. 15. yüzyıldan itibaren Hitit metinlerinde sıklıkla karşılaştığımız Lukka toprakları içerisindeki “Dalawa” yerleşimi ile özdeştir. Yazılı evraklarda Tlos için belirleyici olan Hitit Periyodu yerleşim tarihi antik kentte ele geçen arkeolojik buluntularla da desteklenmektedir. Bilhassa Geç Tunç Çağ’a tarihlenen buluntular ortasında taş balta ve küçük el aletleri ile farklı formlar gösteren bronz baltalar, hançer ve ok uçları öne çıkmaktadır. Bunlardan öteki Stadyum düzlüğündeki hafriyatlar esnasında mimari bir konteks ile birlikte gün ışığına çıkan seramikler de bu devrin habercilerindendir.