Tahlil: İsveç, Türkiye ve NATO

Avrupa Birliği (AB) önderleri, Aralık 2002’de Kopenhag Zirvesi’nde toplandı. Bir yıl evvel Helsinki Zirvesi’nde aday üye statüsü verilen Türkiye üyelik müzakerelerinin 2003’te başlaması için önderlerle ağır görüşmeler sürdürüyor. AB başkanları, 2003’e razı değil. Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis, evvel Kıbrıs sıkıntısının çözülmesini istiyor. İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, Tayyip Erdoğan’ı 2004’e ikna etmeye çabalıyor. Tayyip Erdoğan, AB başkanlarının oyalama taktiklerine çok kızıyor. Tepeyi bırakıp Türkiye’ye dönmeye niyetli. AB Devir Lideri Anders Fogh Rasmussen, arkadaşlarıyla bir odaya çekilmiş tahlil arıyor. Arkadaşlarına dönerek “Önce konuşalım, sonra uyutalım” diyor. Uyutuyorlar da. 20 yıl evvel Kopenhag’da olanlar, AB’nin ve genel olarak Batı’nın Türkiye ile münasebetlerinde öteden beri uyguladığı taktiğin özeti üzere.

Aylardan beri İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği için Türkiye’nin ileri sürdüğü kurallar konuşuluyor. İsveç NATO üyeliği için başvurunca önüne kırmızı halılar serilerek çabucak buyur edileceğini umuyordu. Türkiye’nin kaideler ileri sürmesi ülkede şok yarattı. Dünyanın kendi etraflarında döndüğünü zanneden İsveç halkı için NATO üyeliğinin Türkiye’nin onaylamasından geçtiğini kabullenebilmek aşağılanmak üzere bir şeydi. Esasen o günlerdeki dışişleri bakanı da bu kanıyı yansıtırcasına konuştu, “Türkiye bizimle yeterli geçinse güzel olur. Büyük devletler bizi destekliyor” sözüyle tehdit lisanı kullanmaktan kaçınmadı. Tıpkı bakan, daha evvel odasında gerilla kıyafetli Kürt kızlarıyla poz verirken de pek memnundu. 4-5 yıl evvel terör örgütü PKK’nin Stockholm’deki bir toplantısında sahneye çıkıp “Sizin gerinizdeki güveneceğiniz dağ benim. İşte size 330 milyon dolar. Daha da vereceğim” diyen de tıpkı bakandı. Dünya gerçeklerinden bu kadar uzak bir halkın fikir ve davranış biçimi 213 yıldır savaş görmemesiyle refah içinde yaşamasıyla açıklanabilir mi?

KÜÇÜK AMERİKA

ABD Lideri Barack Obama iki günlük ziyaret için 4 Eylül 2013’te İsveç’e geldi. İsveç’in yazılı basında amiral gemisi kabul edilen Dagens Nyheter gazetesi birinci sayfasını tümüyle bu ziyarete ayırdı. Manşet şöyleydi: “Küçük Amerika’ya Beğenilen Geldin Lider.” Başyazının iri puntolu paragrafında da şöyle deniyordu: “İki ülke ortasında kıymetli politik ve kültürel farklılıklar olsa da İsveç, Avrupa’nın en Amerikanlaşmış toplumudur.”

Bu kadar açık sözlülüğe diyecek bir şey yok. ABD sinemasıyla, kültürel etkinlikleriyle, NATO temasıyla aslında birçok ülkeyi Amerikanvari yaşama alıştırdı. 35 milyon İsveç kökenlinin yaşadığı ABD ile aşk seviyesindeki bu bağlılık o yüzden şaşırtan değil. Kaldı ki İsveç’in ABD’yle kontağı bu kadar da değil.

İSVEÇ’İN SAKLI BAĞLANTILARI

Güvenlik hususlarında uzmanlaşmış araştırmacı gazeteci Mikael Holmström, “Gizli İttifak-İsveç’in Zımnî NATO Bağlantıları” isimli kitabında Stockholm’ün II. Dünya Savaşı’ndan sonra NATO’ya sadık bir üye üzere hizmet ettiğini anlatıyor. Bütün dünya İsveç’i tarafsız zannederken halkı da tarafsızlığıyla övünürken halbuki Stockholm, NATO’nun üyesi üzere hareket ediyormuş. Yani artık İsveç’in NATO’ya üye olmak istemesi münasebetin resmileştirilmesinden öteki bir mana taşımıyor. Ülkeye konuşlandırılacak füze sistemleri, NATO üslerinden şimdilik kelam edilmiyor ancak savunma masrafları ikiye katlanarak şimdiden NATO standardına uyarlandı. NATO standardının bir diğer tarafı da alışılmış ki ordunun Amerikan silah sistemleriyle donatılması demek. Pekala PKK’nin İsveç’te rahatça hareket etmesi, YPG/PYD’ye yapılan yardımlar ABD-NATO bağıyla açıklanabilir mi? Diğer türlüsü mümkün değil. Olağan İsveç’in kurulacağı söylenen yeni bir ülkeyle münasebetlerinde ekonomik çıkarlarını hesap ettiği de düşünülmeli.