Prof. Dr. Selçuk Tatlı, ülkenin meselelerine dikkat çekti: ‘Öncelik adalet olmalı’

Fotoğraf: Vedat Arık

Akademik çalışmalarına ABD’de New York Üniversitesi’nde devam eden muharrir ve araştırmacı Prof. Dr. Selçuk Tatlı, Türkiye’nin kangren haline gelmiş sıkıntılarına “Ya Adalet Ya Sefalet” isimli kitabıyla dikkat çekti.

Kitapta meselelerin tahlili için tekliflerini de sıralayan Tatlı, yaşama geçirdiği “1 Milyon Kitap Projesi” ile de kitaba erişemeyen milyonlarca çocuğa dokunabilmeyi amaçlıyor. Hoş ile hem projelerini hem de gündemi konuştuk.

Selçuk Tatlı ve Sena Tufan

YEDİ SOMUT ÖNERİ

– Türkiye’nin nasıl bir değişime muhtaçlığı var?

Yeni kitabımın başlığı “Ya Adalet Ya Sefalet”. Bunun çok özel bir nedeni var. Zira eğitim tek başına bir ülkeyi kalkındıramaz. “Eğitim şart” kelamının de zihinsel tembellikten öteki bir manası yok benim için. Bir ülkenin kalkınabilmesi için en değerli şey adalet, yani kurallar toplumu olmak. Adil rekabet, adalet, hakkaniyet olmadan bir toplum kalkınamıyor. Adalet olduktan sonra eğitim bir mana söz ediyor. Kitabımda da Türkiye’ye dair yedi sıkıntıyı ele aldım. Bunlar: istihdam, barınma, sıhhat, eğitim, etraf, toplumsal inanç ve memnunluk ile huzur. Kitapta, her bir sorunu yaşayan gerçek insan kıssaları ile bunlara getirdiğim tahliller yer alıyor. Tahlilleri bulurken, geçmişte bu sorunu çözdüysek ne yaptığımıza baktım. Bir de dünyada bu meseleye öteki ülkelerin yaklaşımlarını inceledim. Eğitim için de yedi somut teklifte bulundum. Toplumumuz bence adaletin kıymetini son yıllarda daha güzel anladı. Yapmamız gereken Türkiye’nin kurum ve kurallarıyla işleyen demokratik bir süreci hayata geçirmek.

“SON SIRALARDAYIZ”

– Türkiye’nin durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Yaklaşık 30 yıldır yurtdışında yaşıyorum. Evvelden Türkiye’ye ziyarete geldiğimde sinema, tiyatro, romanlar ya da ideoloji konuşulurdu. Tahminen sohbetin bir kısmında “Ne olacak memleketin hali” diye sorulurdu. Artık birinci soru bu: “Ne olacak memleketin hali?” Çok değerli bir soru. Bir bilim insanı olduğum için kuramsal ve sistematik yaklaşmayı seviyorum. Bir ülkenin halini anlamak için neye bakarız? Bir ülkenin nerede olduğunu anlayabilmemiz için yedi kriter var. Kitabımda da bunları anlatıyorum. Bu kriterlere baktığımız vakit bilgiler Türkiye’nin halinin içler acısı olduğunu gösteriyor. Kitabımda da yer alan onlarca datanın ortak sonucu bir iki alan dışında her alanda ya sonuncuyuz ya da son sıralardayız. Türkiye’nin hali âlâ değil ve bunu herkes biliyor.

– Kitabınızda temel problemlerden tahlil tekliflerinden bahsediyorsunuz.

Kapitalist bir tertipte yaşadığımız için en değerli sorun istihdam yani işsizlik olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de istihdama katılma yaşındaki nüfusun sırf yüzde 45’i çalışıyor. Nüfusun neredeyse 4’te 1’i çalışıyor. Bu türlü bir çalışmayla bir ülke kalkınamaz. Genç insanları istihdama katmalısınız. Lakin Türkiye’de 15-29 yaş ortasındaki her üç gençten biri ne işte ne okulda ne de kursta. Boşta geziyor. Ben onlara konut genci diyorum. 5-6 milyona ulaşan sayıları var. Norveç nüfusu kadar bir genç nesil konutta oturuyor. Lakin eğitim de almış.

“GENÇLERİMİZ GİDİYOR”

– “Gençler iş beğenmiyor” tezine katılıyor musunuz?

Belli bir alanda uzmanlaşmış, eğitim almış bireylerden kuryelik, garsonluk yapması bekleniyor. O vakit bu şahıslara neden eğitim verildi? Evet, garsonluk yaparak insanca bir hayat yaşanabilir. Bunun mümkün olduğu ülkeler var lakin Türkiye’de bu mümkün değil. Bu işlerden kazanılan para temel gereksinimleri karşılamaya lakin yetiyor. Ayrıyeten garson olarak iş bulmak o denli kolay değil. “İş beğenmiyorlar” argümanı ciddiye alınmamalı. İş beğenmiyor olsalar, yurtdışına gidip iş bulmazlar. New York’ta bilhassa son birkaç yıldır garson en çok Türkiye’den geliyor. Orada garsonluk yapıp burada yapmıyorsa sorgulanması gereken gençler değil.

‘ROBIN HOOD’ PROJESİ

– “1 Milyon Kitap” projesini bize anlatır mısınız?

Türkiye’de her yıl doğan yaklaşık 1.3 milyon çocuk için yürüttüğümüz bir proje. Üç yıl evvel hayata geçirdik. Çocuklar doğduğunda iki kümeye ayrılıyor. Birinci kümede yaklaşık yüzde 20’lik bir kısım yer alıyor. Bu kümenin doğduğu meskende bir kitaplık var. Bu çocuk okula başlayana kadar söz haznesini geliştiriyor. Okula gittiklerinde hem kendilerini söz edebiliyorlar hem de öğretmenlerini anlıyorlar. Lakin 1 milyon çocuk kitapla tanışmıyor. Kitapla fakat okula gittiği gün tanışıyor. Ortadaki bu 6-7 yıllık makası kapatmadan, başta eğitim olmak üzere, hiçbir sorunu çözemeyiz.

– Bu makası kapatmak için ne yapmak gerekir?

Bunun için bir “Robin Hood” projesi başlattık. 12 kitaplık bir kitap setini muhtaçlığı olanlara ulaştırıyoruz. Dağıttığımız bu kitapların altısını ben yazdım. Altısını da hepinizin tanıdığı Zülfü Livaneli, Sezen Aksu, Ahmet Güneştekin, Gülben Ergen, Prof. Dr. Yankı Yazgan ve Tabiat Rutkay hazırladı.

AMAÇ 1 MİLYON KİTAP

– “1 Milyon Kitap” projesine takviye olmak isteyenler ne yapmalı?

“1 Milyon Kitap Projesi”nin hedefi birinci kümeye kitap satıp oradan elde ettiği gelirle ikinci kümeye fiyatsız kitap dağıtmak. “1milyonkitap.com” adresine girdiğinizde bütçeniz uygunsa kitap alıp takviye oluyorsunuz. Şayet bütçeniz uygun değilse bize bilgilerinizi bırakıyorsunuz. Şu ana kadar bu formda 700 bin kitap dağıtıldı. Ressam İhtilal Erbil de 150 serigrafi yapıtını bize bağışladı. Bunlar da şu anda bizim internet sitemizde satılıyor. Her bir eser satışından elde edilen gelirin büsbütün fiyatsız kitap dağıtıyoruz. Bu yıl içerisinde 1 milyona ulaşmayı hedefliyoruz.

DUYGULANDIRAN ZİYARET

Selçuk Şirin’in emekli öğretmen babası Ali Sevecen Cumhuriyet’i ziyaret etti. 58 yıllık Cumhuriyet okuru olan Ali Sevimli, Cumhuriyet Müzesi’ne yaptığı ziyarette duygulanarak şu iletisi verdi: “Müzeyi gezip Ender Nadi’nin makamını gördüğümde yüz yıl önceye gittim. Çok hüzünlendim. Yeterli ki varmış. Dünya literatüründe yüz yıllık gazetelerin birinci 10’una giren Cumhuriyet Gazetesi’nin müzesini gezmek beni onurlandırdı, erdem duydum. Cumhuriyet’te çalışan küçükten büyüğe bütün yöneticilerin ilgisine teşekkür eder hürmet ve sevgilerimi sunarım.”