OPEC+ toplantısı öncesinde piyasalarda belirsizlik: Akaryakıta artırım var mı?

Ekim ayında aldıkları karar doğrultusunda kasım prestijiyle günlük petrol üretiminde 2 milyon varillik kesintiye giden OPEC+ kümesi, piyasadaki son gelişmeleri pahalandırmak ve uygulanacak üretim ölçüsünü belirlemek üzere yarın toplanacak.

Toplantıdan çıkacak kararda, global iktisada ve talep görünümüne ait belirsizliklerin tesirli olması bekleniyor.

ÜRETİM KESİNTİSİ İHTİMALİ VAR

Çin’in uyguladığı “sıfır vaka” siyasetine karşı protestoların hafta başında global piyasalarda talep tasalarına yol açarak petrol fiyatlarında sert düşüşlere neden olması, kümenin üretim kesintisine gitme ihtimalini güçlendiriyor.

Grubun fiili başkanı Suudi Arabistan Güç Bakanı Abdulaziz bin Selman da OPEC+ kümesinin petrol arzını artırmayı planladığına yönelik argümanların akabinde geçen hafta yaptığı açıklamada, mevcut üretim kesintisinin 2023 sonuna kadar devam edeceğini, arz-talep dinamikleri doğrultusunda daha fazla kesinti yapmaya hazır olduklarını yinelemişti.

Öte yandan, toplantının, Avrupa Birliği’nin (AB) 5 Aralık’ta yürürlüğe girecek Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol tedarikinin kesilmesine yönelik kararı ve tavan fiyat uygulaması öncesinde yapılıyor olması ise OPEC+ kümesinin muhtemel adımına ait belirsizlikleri artırıyor.

Rusya-Ukrayna Savaşı’nın piyasalarda oluşturduğu arz telaşlarıyla 7 Mart’ta 139 dolar düzeyini aşan milletlerarası petrol fiyatı referans ölçütü Brent petrolün varil fiyatı, piyasalarda global resesyon kaygılarının güçlenmesi ve talep tasalarının tekrar taban kazanmasıyla ağustostan bu yana 100 doların altında süreç görüyor.

5 EKİM’DE 2 MİLYON VARİL AZALTILMIŞTI

OPEC+ kümesi, 5 Ekim’de Avusturya’nın başşehri Viyana’da düzenlenen toplantıda, global resesyon kaygılarıyla düşüşe geçen petrol fiyatlarını desteklemek için günlük petrol üretimini kasımdan itibaren 2 milyon varil azaltma kararı almıştı.

Üretim kesintisi kararı, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle halihazırda daralan global petrol arzına yönelik tasaları daha da artırarak petrol fiyatlarını üst taraflı desteklemişti.

Petrol talebinde düşüş beklentisini daima olarak yineleyen OPEC, son olarak aylık petrol piyasası raporunda, global petrol talebine ait artış öngörüsünü bu yıl ve gelecek yıl için aşağı istikametli revize etmişti.

“BÜYÜK BİR KESİNTİ BRENT PETROLÜN VARİL FİYATINI 90 DOLARIN ÜZERİNE ÇIKARABİLİR”

Bağımsız araştırma ve danışmanlık şirketi Energy Outlook Advisors’ın Yönetici Ortağı Anas Alhajji, AA muhabirine, OPEC+ kümesinin bir evvelki toplantıda aldığı 2 milyon varillik üretim kesintisi kararının gelecek yılın sonuna kadar uygulamada kalacağını söyledi.

Alhajji, kümenin, gelecekte daha tesirli olması beklenen kelam konusu kesinti kararının akabinde pazar günü birinci kere bir ortaya geleceğini anımsatarak, “OPEC+ kümesi için sorun aralık ayı ve 2023’ün birinci çeyreği. Mevcut kesinti piyasa istikrarını muhafazaya yetmiyor ve petrol fiyatlarının düşmesini engelleyemiyor. Buna pürüz olmak için kümenin toplantıda alabileceği en uygun karar ek kesinti olacaktır. Daha az tesirli olan seçenek ise mevcut düzeyde kalmak olacaktır.” dedi.

Toplantıdan çıkacak mümkün sonuçları pahalandıran Alhajji, yapılacak kesinti ölçüsünün fiyatlara farklı yansımaları olacağını söyledi.

Alhajji, “Mevcut durumun sürdürülmesi petrol fiyatlarının varil başına 10 dolardan fazla düşmesine neden olabilir. Kısmi bir kesinti ise mevcut fiyatları koruyacaktır. Lakin büyük bir kesinti, bilhassa birinci çeyrek için Brent petrolün varil fiyatını 90 doların üzerine çıkarabilir.” diye konuştu.

Dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı Çin’deki gelişmelerin dışında çeşitli faktörlerin petrol fiyatlarını aşağı çektiğine işaret eden Alhajji, şu tabirleri kullandı:

“Biden idaresi, geçen hafta perşembe günü stratejik petrol rezervlerinden 15 milyon varil petrolü piyasaya sunmaya başladı. ABD dolarının bedel kazanmasıyla dolar dışındaki para üniteleriyle petrol alımı yapan petrol ithalatçısı ülkelerin maliyetleri tavan yapıyor ve bu da global petrol talebi büyümesini olumsuz etkiliyor. Petrol ticareti aralık ayında ekseriyetle azalır lakin şu anki şartlar bu durumu daha da kamçılıyor. 2023’teki resesyon beklentileri de petrol fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor.”

“PİYASA BELİRSİZLİKLERİ MEVCUT KESİNTİLERİN SÜRDÜRÜLMESİ TARAFINDA BASKI OLUŞTURABİLİR”

İngiltere merkezli danışmanlık şirketi Crystol Energy’nin Üst Yöneticisi Carole Nakhle de pazar günkü toplantının sonucuna ait üç olasılığın konuşulduğunu söyledi.

Nakle, kelam konusu olasılıkların, beklendiği üzere üretimi artırmak, üretim kesintisine gitmek ya da mevcut seviyeyi korumak olduğunu belirterek şunları kaydetti:

“Piyasa şartları göz önüne alındığında, birinci senaryo ikna edici değil. Petrol fiyatları bugünlerde kümenin 2 milyon varillik kesintiyi açıkladığı ekim toplantısından evvelki düzeylerde süreç görüyor. Bu faktör göz önüne alındığında, AB yaptırımları ve tavan fiyat uygulamasının belgisiz sonuçları da hesaba katılırsa şimdilik mevcut üretim düzeyine bağlı kalınacağını savunan son senaryo tartı kazanıyor.”

Petrol fiyatlarının OPEC+ kümesinin attığı adımlardan etkilendiğine işaret eden Nakhle, piyasalarda tıpkı derecede tesirli diğer güçlerin de kelam konusu olduğunu ve bunların da dikkate alınması gerektiğini lisana getirdi.

MOTORİNE ARTIRIM GELDİ

Brent petrol fiyatları ve dövizdeki değişikliklerle birlikte yurttaşlar akaryakıt ve motorin fiyatlarını takibe devam ediyor. Motorin fiyatlarına 1 lira 16 kuruş artırım geldi.

FİYATLAR NASIL HESAPLANIYOR?

Türkiye’de akaryakıt ve motorin fiyatları hesaplanırken; Gümrüksüz rafineri fiyatına ÖTV ve EPDK hissesinin eklenmesiyle KDV hariç Rafineri satış fiyatı bulunuyor.

Gümrüksüz Rafineri Fiyatı hesaplanırken ise, Akdeniz-İtalyan piyasasında yayınlanan günlük CIF Akdeniz eser fiyatları ve günlük Dolar kuru takip edilerek, belirli bir fiyat değişim farkında gümrüksüz rafineri tavan satış fiyatı elde ediliyor.