Muammer Aksoy anılıyor: ‘Milli petrol davası’nın öncüsü

Hain bir atakla katledilişinin 33. yıl dönümünde, ödünsüz Kemalist Muammer Aksoy’un ‘Milli Petrol Davası’ndaki öncü rolünü güç siyasetleri uzmanı Necdet Pamir, antiempernyalist karakterini ise Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı Cumhuriyet’e değerlendirdi

Muammer Aksoy’un “Milli petrol davası” ile bütünleştiğini söyleyen Güç Siyasetleri Uzmanı Necdet Pamir “Muammer Aksoy hocamız, petrolün stratejik ehemmiyetinin global ölçekte öne çıktığı 1960’lı yıllarda, ülkemizde de bu mevzudaki farkındalığı arttırabilmek için öncü bir rol oynadı” dedi. 

Bu kapsamda Aksoy’un Şubat 1965’te Milliyet gazetesinde bir dizi yazı yayınladığına ve bu yazıların daha sonra “Türkiye’nin Petrol Faciası ve Çıkar Yol” başlığıyla kitaplaştığına değinen Pamir,  “Onu harekete geçiren temel dürtü, Cumhuriyet’in ilanından itibaren, 1926-1954 periyoduna damgasını vuran, ülkenin yeraltı kaynaklarının aranması ve geliştirilmesi sürecindeki devlet idaresindeki siyasetin, Demokrat Parti iktidarında yabancı şirketlerin yük kazandığı liberal siyasete dönüştürülmesine yönelik ulusalcı tepkisidir” tabirlerini kullandı. 

Aksoy’un bu hassaslığının temelindeki motivasyonu anlamak için Cumhuriyet’in kuruluş periyodundaki “tam bağımsız” ve gerçek manada ulusal petrol siyasetinin uygun bilinmesi gerektiğine dikkat çeken Pamir, kapitülasyonlardan dersler çıkaran genç Cumhuriyet’in 

bir yandan Türk yerbilimcilerini yetiştirmek üzere yurt dışına yollarken, başka yandan birtakım yabancı uzmanları (Dr. M. Lucius, vb.) ülkeye davet ederek, petrol ve maden potansiyelimizin saptanabilmesi emeli ile bir dizi çalışmayı organize ettiğini anımsattı. Bu sürecin türel alanda da desteklendiğini belirten Pamir, “petrol rezervlerinin işlenmesine dair kararların de yer aldığı Maden Kanunu çalışması başlatılmıştı. 24 Mart 1926’da 792 sayılı kanun çıkarıldı. Bu kanuna nazaran, ‘Türkiye Cumhuriyeti hudutları içinde petrol dahil tüm madenlerin işletilmesi hakkı devlete’ veriliyordu” dedi. 

1933’te Petrol Arama ve İşletme Yönetimi, 20 Haziran 1935 tarihinde (2804 sayılı kanunla) Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) ile bugün için hayal etmenin bile olanaksız olduğu çetin, hatta ilkel şartlarda çalışmalar yapıldığını söyleyen Pamir, “1951 yılına gelindiğinde; devletçi siyasetlerin terk edildiği yıl olan 1954 yılına kadar, yaklaşık 1,1 milyon varil petrol üretildiğinin, 1935 – 1954 ortasında MTA tarafından toplam 79 kuyu açıldığının ve bu alanlardaki üretimin artmasıyla, bir rafineriye olan muhtaçlık ortaya çıkması 1945’te, Batman Rafinerisi’nin kurulduğunun altını çizdi. 

Necdet Pamir

ADIM ADIM DÖNÜŞÜM

Sektörün, Demokrat Parti iktidarı ile özel bölümün egemenliğine geçtiğini söyleyen Pamir, 27 Mayıs 1960 sonrasında bu alanda yine ulusallaşma ve devletleşme siyasetlerine yönelindiğini belirtirken, 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 darbesi sonrası tekrar özelleştirmeci siyasetlere dönüldüğünü tabir etti. Pamir bugün gelinen noktayı ise şu sözlerle özetledi:

“12 Eylül rejimi ve akabinde 2002’de iktidara gelen AKP periyodu, ülkeyi ve güç kesimini tam bir yıkım sürecine dönüştürdü. Dalının tüm kamu kuruluşları “liberal” iktidarlar elinde, özelleştirilerek birer birer elden çıkarıldı”

“ÖZELLEŞTİRME DEĞİL ÖZERKLEŞME GEREKLİ”

Stratejik bölüm olarak kabul edilen güçte Türkiye’nin, petrolde yüzde 92, doğal gazda yüzde 99 dışa bağımlı olduğunu belirten Pamir,  “Sektörün, özerk olarak yapılandırılacak ulusal kuruluş TPAO’nun idaresinde, dikey bütünleşik yapıda yapılandırılması, ulusal çıkar ve kamu faydasının gereğidir” dedi. Mevcut uygulamaların, bunun tam zıddı tarafta olduğuna dikkat çeken Pamir,  kelamlarını “1960’lı yıllarda TÜPRAŞ , Petrol Ofisi, PETKİM; Petlas ve BOTAŞ çatısı altında yer alan dağıtım şirketleri ve kamu kurumları, 1980’li yıllardan başlayarak ve AKP periyodunda ivme kazanarak özelleştirildi. Elde kalan son iki kuruluş olan TPAO ve BOTAŞ’ın da özelleştirilme hazırlıkları sürmektedir. Buna mani olabilecek tek güç, Atatürk’ün tam bağımsızlık yolundan ayrilmayan gercek yutseverlerdir.” diyerek tamamladı.

“ILIMLI İSLAMCILARIN BİRİNCİ HEDEFLERİNDENDİ”

Prof. Dr. Muammer Aksoy’un “tam bağımsızlıkçı” ve “anti emperyalist” özelliklerinin en öne çıkan istikametleri olduğuna değinen Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Tarihçi Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı, suikastin yapıldığı devrin tesadüf olmadığını belirtti. 1986’dan itibaren ABD tarafının yazdırdığı “Medeniyet Çatışması” ve “Tarihin Sonu” üzere kitaplarla ulus devlet zıtlığının pompalandığının altını çizen Elmacı, Aksoy’a yapılan hücumun da “ulus devletin kurumsal temsilcilerinden olan orduya saldırıldığı bir periyotta gerçekleşmesinin de bütüncül bir planın içinde kıymetlendirilmesi gerektiğini” söyledi. Elmacı bu açıdan bakıldığında, Kemalizmin parlak temsilcilerinden Aksoy’un, “Türkiye’ye ölçülü İslamcılık’ ithal etmek isteyen güçlerin birinci maksatlarından olduğunu söz etti.

Mehmet Emin Elmacı