Maymunların kullandığı işaretler bugünkü lisanın ‘başlangıç noktası’

Bilim mecmuası PLOS Biology’de yayımlanan çalışma için görüntü temelli bir araştırma yapıldı ve gönüllülere maymunların hareketleri izletildi; akabinde da hareketlerin ne manaya geldiği soruldu.

BUGÜN KULLANDIĞIMIZ LİSANIN “BAŞLANGIÇ NOKTASI”

Araştırma, şempanzelerle paylaştığımız son ortak ceddimizin da misal el kol hareketlerinde bulunduğunu ve bu hareketlerin de bugün kullandığımız lisanın “başlangıç noktası” olduğu sonucunu ortaya koydu.

“başlangıç noktası” olduğu sonucunu ortaya koydu. St Andrews Üniversitesi’nden baş araştırmacı Dr. Kirsty Graham, yapılan çalışmaya ait “Tüm büyük-maymunların (şempanzeler ve bonobolar) irtibat kurmak için kullandıkları jestlerin yaklaşık yüzde 95’inin örtüştüğünü biliyoruz” tabirlerini kullandı ve şöyle devam etti:

“Dolayısıyla, bunun son ortak atamızda mevcut olabilecek ortak bir el kol hareketi yeteneği olduğuna dair esasen kuşkularımız vardı. Ancak artık atalarımızın el kol hareketleri yapmaya başladığından ve bunun lisana uyarlandığından epeyce eminiz”

Söz konusu çalışma, en yakın maymun kuzenlerimizdeki irtibatı dikkatle inceleyen ve bu lisanın kökenlerini anlamaya yönelik devam eden bilimsel bir araştırmanın kesimi. Araştırma grubu, çalışma için uzun yıllar yırtıcı şempanzeleri gözlemledi. Takım, büyük maymunların her birinin, kümelerindeki başkalarına bildiri iletirken 80’den fazla hareketten oluşan bir “sözlük” kullandığını keşfetti. “Beni kaşı” üzere bir ileti, uzun bir kaşıma hareketiyle; “bana yemeğini ver” bildirisi ise ağza vurulan bir darbe ile iletiliyor. Yapraktan dişlerle şeritler koparmaksa, bir öteki şempanzeye yapılan kur manasına geliyor.

HAREKETLERİN TERCÜMESİ

Bilim insanları bu çalışmada gönüllülere izletilen imgeleri kayıttan gösterdi. Akabinde da gönüllüler, araştırmacılar tarafından hazırlanan çoktan seçmeli testlerde, hareketlerin neye karşılık geldiğine ait tercihler yaptı.

Katılımcılar, yeterli bir performans sergileyerek şempanzeler ve bonoboların hareketlerini yüzde 50’nin üzerinde bir oranda hakikat yorumladı. St Andrews Üniversitesi’nden Dr Catherine Hobaiter, sonuçlardan çok şaşırdıklarını belirterek, “Hepimizin bunu neredeyse içgüdüsel olarak yapabileceği ortaya çıktı” diye konuştu.

Sonucun bağlantının evrimi açısından büyüleyici olduğunu kaydeden Hobaiter, gülerek “Öte yandan da bunun nasıl yapılacağı konusunda yıllarca eğitim almış bir bilim insan olarak hakikaten epey hudut bozucu” dedi.