Mars kabuğu zannedilenden daha karmaşık

Mars’ın yüzeyi, milyarlarca yıllık volkanizmanın ve yüzeyde akıp nihayetinde soğuyan lavların sonucunda tekdüze bir bazalt yapıdan oluşuyor. Mars’ın yüzeyi Dünya’daki kıtaların kayması üzere büsbütün yine formlandığı için, bilim insanları Mars kabuğunun kolay bir kıssası olduğunu düşünmüştü.

BEKLENENDEN ÇOK DAHA YÜKSEK

Fakat yeni çalışmada araştırmacılar, Kızıl Gezegen’in güney yarımküresinde daha yüksek silikon yoğunluğu içeren bölgeler buldu.

Populer Science Türkçe tarafından aktarıldığı gibi araştırmacılara nazaran bu kimyasal elementin yoğunluğu, salt bazaltik bir ortamdan beklenmeyecek kadar yüksek. Bu silis yoğunluğu ise Mars’a çarpan uzay kayalarının, yüzeyin kilometrelerce altında gömülü unsurları yüzeye çıkarıp zımnî bir tarihi ortaya sermesiyle tespit edildi.

Iowa Üniversitesi Dünya ve Etraf Bilimleri Kısmında çalışan ve makalenin eş müellifi olan yardımcı profesör Valerie Payre, “Bileşimdeki yüksek silis ölçüsü kayaları bazalt hale getirmiyor ancak bileşimlerinin daha fazla evrimleşmesini sağlıyor” diyor. “Bu da bize Mars’ta oluşan kabuğun, bildiklerimizden katiyen daha karmaşık olduğunu söylüyor. Hasebiyle durum daha çok bu süreci anlamakla ve bilhassa de bu sürecin, Dünya’nın kabuğunun başlangıçta nasıl evrimleştiğiyle ilgili.”

Bilim insanları, Mars’ın yaklaşık 4,5 milyar yıl evvel oluştuğunu düşünüyor. Kızıl Gezegen’in tam olarak nasıl meydana geldiği hala bir gizem olsa da, bu hususta birtakım teoriler var. Bir görüşe nazaran Mars, uzaydaki kayaların muazzam ölçekte çarpışmasıyla oluştu.

Bu çarpışmadan çıkan ağır ısı, magma okyanusu formunda bilinen ve büsbütün sıvılaşmış halde bulunan bir cisim ortaya çıkardı. Teoriye nazaran bu magma okyanusu kademeli biçimde soğuyarak, bir cilt katmanı üzere tekdüze formda bazaltik bir kabuk meydana getirdi.

Bir öbür kuram ise magma okyanusunun her yeri kuşatmadığını ve Mars’taki birinci kabuğun kimi kısımlarının, bazaltik yapıdan farklı silis yoğunlukları sergileyen farklı kökenleri olduğunu söylüyor.

Bulgular Geophysical Research Letters bülteninde yayımlandı.