Kabineye berbat miras

Türkiye tarihinin en kritik seçimlerinden birisini dün gerçekleştirirken yeni kurulacak kabinede iktisat idaresini çözülmesi sıkıntı bir kriz karşılıyor. Bu krize karşı Millet İttifakı iktisat takımını açıklayıp tahlil teklifleri sunarken Cumhur İttifakı yalnızca Mehmet Şimşek’in başını çektiği bir grubun çalışmalar yürüttüğünü belirtti. Buna rağmen Şimşek, faal bir halde rol alma teklifini reddetmişti.

Ekonomistler seçim sonrası kriz için uygulanması gereken acı bir reçete olduğunu belirtirken reçeteyi gerektiren ekonomik göstergeler şöyle:

• REZEVLER TARİHİ TABANLARDA: Türk Lirası, dolar karşısında, son beş yılda yüzde 417 bedel kaybederek 3.79’dan 19.60’a geldi. Seçim sonrası daha büyük bir sıçrama bekleniyor. Piyasada dolara olan müdahaleler akışı bozdu ve ikili kur sistemi oluştu. 19.60 olarak görünen resmi kurdan dolar almak neredeyse imkânsız. Bankalarda dolar fiyatı 24 TL’ye kadar çıkarken Kapalıçarşı’da 25 TL görüldü. Merkez Bankası’nın swaplar hariç tutulduğunda net döviz konumu eksi 70 milyar dolar ile tarihinin en düşük seviyesine geriledi.
• CARİ AÇIKTA 10 YILIN REKORU: Cari açık son 10 yılın rekorunu kırarak 54 milyar 221 milyon dolara yükseldi. Ülkenin 460 milyar dolara ulaşan dış borcunun yanında iç borç toplamında da son 5 yılda yaklaşık dört misli bir artış yaşandı. Bütçe açığı başkanlık sistemine geçiş devrinin öncesine nazaran yedi kat  yükseldi. Hazine’nin de kasası boşalmış durumda.
• HAYAT PAHALILIĞI EN BÜYÜK SORUN: Enflasyon fiyatlı çalışanın sofrasından çalmaya devam ederken TÜİK tarafından açıklanan resmi sayılara nazaran yüzde 43, bağımsız araştırma kuruluşu ENA’ya nazaran ise yüzde 105.2. Enflasyon düşüyor üzere görünse de artış suratında yavaşlama var. Artışın devam edeceği öngörülüyor.
• ÜCRET İSTİKRARI BOZULDU: Toplumda büyük bir fakirleşme yaşandı. TÜİK’e nazaran en güçlü yüzde 5’lik kısmı ile en fakir yüzde 5’lik kesiti ortasındaki gelir farkı “26” kat seviyesine çıktı. Başkanlık periyodu öncesinde ulusal gelir içinde emeğin hissesi yüzde 35.3 iken 2022’de yüzde 25.2’ye geriledi. Buna karşılık ulusal gelir içinde sermayenin hissesi başkanlık rejimi öncesi yüzde 48 iken 2022’de yüzde 56.7’ye yükseldi.
• TARIM GERİYE GİTTİ: Tarımda yaşanan erozyonla et 300-400 TL’yi buldu. Meyve ve sebzede ise fiyatlar gerilemiyor. Türkiye’de son 12 yılda çiftçi sayısı yüzde 48 düştü. Tarım alanları da son 18 senede yüzde 12.3 daraldı.
• TÜRKİYE’NİN DÜNYA SIRALAMASI DEĞİŞTİ: Türkiye dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasında 2000 yılında 17’nci sıradayken 2021’de 21’inci sıraya geriledi. IMF bu sıralamada Türkiye’nin 2022’de 23’üncü sıraya gerileyeceğini öngörüyor.