İklim değişikliği, kirlilik, çok ve kaçak avcılık balık stoklarını düşürüyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran 2000 yılında avcılık yoluyla deniz ve iç sularda balık üretimi 503 bin 289 ton olurken, 2020’de 364 bin 400 ton olarak gerçekleşti. 2011’de 514 bin 755 olan sayı, o yıldan sonra bir daha 500 binin üzerine çıkmadı.

Denizlerdeki balık stokunun azalmasına karşı alınan tedbirler her yıl gözden geçirilirken bu yıl av döneminin açılmasının akabinde Tarım ve Orman Bakanlığı av araçları, avlanma bölgeleri ve birtakım cinslerin avlanmasında yeni düzenlemelere gitti.

Bakanlıkça hazırlanan “5/1 Numaralı Ticari Hedefli Su Eserleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Bildiri’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”, 10 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bildirimle, avlanması yasak olan cinslere büyük beyaz köpek balığı, Akdeniz mercanı, beyaz çalı, deniz kulağı, sarı, beyaz ve mor deniz kolu eklenirken Antalya’nın Bucak Denizi, Hisarönü Körfezi, Muğla Güllük Körfezi’nde su eserleri avcılığına ait yasak alanlar yine düzenlendi.

Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Tabip Öğretim Üyesi ve Akdeniz Genel Balıkçılık Komitesi (GFCM) Balıkçılık Bilimsel Tavsiye Komitesi (SAC) Lider Yardımcısı Eyüp Mümtaz Tıraşın, sürdürülebilir avcılık konusunda en tesirli sistemlerin yer, vakit yasakları ve büsbütün balıkçılığa kapalı muhafaza alanları olduğunu söyledi.

“YASAKLARA UYMUYORLAR”

Gırgır ve trol üzere endüstriyel avcılık tekniklerini Ege, Karadeniz ve Marmara’da 15 Nisan ve 1 Eylül ortasında kullanmanın yasak olduğuna dikkati çeken Tıraşın,“Akdeniz’de bu yasak 15 Eylül’e kadar sürüyor. Vakit yasakları genel olarak tiplerin üreme periyoduna denk getirilmeye çalışılıyor. Ne yazık ki birtakım balıkçı kardeşlerimiz getirilen düzenlemelere, yasaklara uymuyorlar. Akdeniz’de, Ege’de gırgır ağı sığ sularda çekiliyor, troller yasak mevsimlerde kullanılıyor. Bu yasaklarla düzgün niyetli bir halde balıkçılık düzenlenmeye çalışılıyor lakin getirilen kurallar ihlal ediliyor” dedi.

“AŞIRI AVCILIK EĞİLİMİ VAR”

Ekosisteme ait tedbirler alınabileceğini, bu kapsamda birtakım değerli cinslerin ne vakit ürediklerinin tespit edilerek daha ayrıntılı düzenlemeler getirilebileceğini belirten Tıraşın, “Şu anda avcılığımız kapasite olarak, yakalanan ölçü olarak biraz fazla, çok avcılık eğilimi var. Balıkçı arkadaşlarımız gereğince kazanamıyorlarsa ayrılmaları için dış takviye sağlanmalı, tekne sayısı azaltılmalı, kapasitemiz çok büyük” diye konuştu.

“ÇEŞİTLİ TEDBİRLER ALINABİLİR”

Su eserleri avcılığında yasa dışı bir halde, hiçbir kurala uymadan yasak araçlar kullanılarak yapılan avcılığı, en büyük meselelerden biri olarak nitelendiren Tıraşın, “Sular ısınıyor, deniz suyunda kimi kimyasal değişiklikler oluyor. Bu kıymetli ölçüde balıkları, öteki deniz canlılarını etkiliyor. Memleketler arası alanda giderek kıymet kazanan ‘ekosistem yaklaşımlı balıkçılık yönetimi’ eğilimi var. Bu yaklaşım doğrultusunda hem ekosistemi ve balıkçıların sosyoekonomik yapılarını koruyan hem de tüketicilerin balığa ulaşmasını teminat altına alan idare planları sayesinde bir tahlil bulabiliriz. Karadeniz’deki teknelerin yalnızca Karadeniz’de, Ege’deki teknelerin yalnızca Ege’de avlanması üzere çeşitli tedbirler alınabilir” sözlerini kullandı.

“MİKROPLASTİK TEHDİDİ VAR”

Denizel kirlilik konusuna da değinen Tıraşın,