Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati: ‘Ekonomi modelimizle muvaffakiyet kıssası yazdık’

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2022 yılı değerlendirmesi ve 2023 yılı gayelerine ait düzenlediği basın toplantısında bütçe sayılarını açıkladı.

Bakan Nebati, Türkiye İktisat Modeli ile bir muvaffakiyet kıssası yazdıklarını sav etti. Kelamlarının devamında Nebati, “2022 yılında toplam bütçe sarfiyatımız 2 trilyon 941 milyar lira, bütçe gelirimiz ise 2 trilyon 802 milyar lira olarak gerçekleşti ve bunun sonucunda bütçe açığımız yılın tamamında yalnızca 139,1 milyar lira oldu” dedi.

Nebati’nin açıklamalarından öne çıkanlar şöyle;

“Bir yılı aşkın bir müddet önce yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı odağımıza aldığımız Türkiye İktisat Modelini hayata geçirdik. Modelimiz kapsamında hayata geçirdiğimiz siyasetlerin sonuçlarını ve 2022 yılı bütçe gerçekleşmelerini tüm detaylarıyla sizlerin kamuoyunun huzurunda pahalandırmak üzere sizlerle bir ortaya gelmiş bulunuyoruz. Türkiye İktisat Modeli ile kıymetli bir muvaffakiyet kıssası yazdık. Gerçekten global enflasyonun tarihi yüksek düzeylerde seyrettiği, nakliyat maliyetlerinin süratle yükseldiği, son yüzyılın en sıkıntı yıllarından biri olan 2022 yılında makroekonomik göstergelerin tamamına yakınında muvaffakiyet elde ettiğimizi vurgulamak isterim, bu açıdan 2022 çok özel bir yıl olmuştur.

Türkiye İktisat Modelinin temel siyaset araçlarını; TL tasarrufların özendirilmesi, selektif kredi siyaseti ve yatırım ortamının güzelleştirilmesi olarak belirlemiştik. Bu siyaset araçlarının aktif kullanımıyla birlikte istikrarlı ve sürdürülebilir bir büyümeyi hedefledik. Bu siyaset araçlarının aktif kullanımıyla birlikte istikrarlı ve sürdürülebilir bir büyümeyi hedefledik. 

Modelimizi tasarlarken maksadımız kapsayıcı bir yaklaşımla yatırımları, istihdamı, üretimi, ihracatı ve verimliliği artırmak, cari süreçler istikrarında fazla vermek ve fiyat istikrarını kalıcı bir halde temin etmek olmuştur. Böylelikle, kısa bir müddette Döviz Tevdiat Hesaplarında Cumhuriyet tarihindeki en yüksek düşüşe imza attık. 2022 yılının ikinci yarısından itibaren de döviz kurlarında istikrarı sağlarken finansal istikrarı da sağlamlaştırdık. 

Finansal istikrarın güçlendirilmesi; TL’nin gerçek olarak paha kazanmasını da beraberinde getirmiştir. TL’ye olan cazibeyi artırmak için ayrıyeten 6,6 milyar TL’ye ulaşan Gelire Endeksli Senet ihraç ettik ve DİBS ile temettü gelirlerinde stopaj indirimi yaptık. Türkiye İktisat Modeli kapsamında finansal araçlarda çeşitlendirme ve finansal sistem dışındaki âtıl tasarrufların finansal sisteme kazandırılması emeliyle, 21 Kasım 2022’de devreye aldığımız 5 ton altın karşılığında ihraç edilen Darphane Altın Sertifikalarına ferdî yatırımcılarımız büyük bir ilgi gösterdi. Bu teveccühün akabinde bugün de 10 tonluk ikinci altın sertifikası ihracına bugün çıkıyoruz. Altın sertifikası ihraçlarımız, Altın Tasarruf EkoSistemi ve Altın Dönüşümlü KKM uygulamasıyla 2022 yılında altın rezervlerimizin 129 ton artırılmasına katkıda bulunduk.

Sadece altın rezervlerimizin değil brüt rezervlerimizin de 129 milyar dolar ile son 8 yılın en yüksek düzeyine ulaşmasına katkı sağladık. 

‘BORSA İSTANBUL’DAKİ YATIRIMCI SAYISI ARTTI’

Rezervlerimizdeki artışa ilaveten Borsa İstanbul’daki yatırımcı sayımızın 1,4 milyon kişi artmasıyla yatırımcı tabanımızı genişlettik. Son bir yılda borsa şirketlerinin piyasa pahası yüzde 184 artışla 6,2 trilyon liraya ulaşmıştır. Halka arzları vergisel açıdan teşvik ederek, şirketlerimizin 19,3 milyar liralık ek finansmana erişimine imkan sağladık. Son bir yılda borsa şirketlerinin piyasa bedeli yüzde 184 artışla 6,2 trilyon liraya ulaşmıştır.

Türkiye borsa performansıyla gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkelerden olumlu ayrıştı, böylelikle, Borsa İstanbul 2022 yılında dolar bazında yüzde 111 ile en yüksek getiriyi sağladı. 

‘ENFLASYONUN SON DEVİRDE GERİLEMESİNİN NEDENİ EMTİA FİYATLARINDAKİ NORMALLEŞME’

Üretici fiyatlarının TÜFE üzerindeki baskısı giderek azalmaktadır. 2022 yılı Aralık ayı prestijiyle yalnızca tüketici enflasyonunda değil üretici enflasyonunda da gerileme gördük. Böylelikle TÜFE-ÜFE makası hayli daraldı, bu fark 2022 yılı Ekim ve Aralık ayları ortasında 72 puandan 33,5 puana geriledi. Enflasyonun son periyotta gerilemesinde, global seviyede emtia fiyatlarındaki olağanlaşma de tesirli oldu. 

Bütçe öngörümüzden 139,3 milyar, OVP maksadımızdan ise 322,1 milyar lira daha düşük bir bütçe açığıyla seneyi kapatmış bulunuyoruz. Orta Vadeli Programda 131,4 milyar lira faiz dışı açık varsayımında bulunmuştuk, 2022 yılında sağladığımız yüksek bütçe performansıyla bu açığı telafi ettiğimiz üzere 171,8 milyar lira faiz dışı fazla vermeyi de başardık, bu durum mutluluğumuzu ikiye katladı. Bütçe açığımız GSYH’nın yüzde 3,5 düzeylerinde gerçekleşeceğini öngörmüştük, OVP’de ise bu oranı yüzde 3,4 olarak revize etmiştik, birtakım milletlerarası kuruluşlar ise bizim varsayımlarımızın çok çok üzerinde yüzde 5-6’ları bulan bir bütçe açığı beklemekteydiler. 2022 yılındaki tüm şiddetli şartlara karşın son 20 yılın en yeterli bütçe performanslarından birini yakaladık, bu yüksek performans, katiyetle çok kıymetli bir muvaffakiyettir. 2002 yılında faizin bütçe içerisindeki hissesi yüzde 43 iken 2022 yılında bu oran yüzde 10,6’ya düşmüştür.

2023 HEDEFLERİ

2023 yılında da kişi başına gelirimiz inşallah daha da yükselerek 12 bin doların üzerine çıkacağını öngörüyoruz.