DSÖ’den korkutan açıklama: Tarihin en eski bulaşıcı hastalıklarından cüzzam hala tesirini sürdürüyor

Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) data tabanından cüzzam hastalığına ait bilgileri derledi.

“Mycobacterium leprae” isimli bakterinin 1873’te Gerhard Armauer Hansen tarafından tespit edilmesiyle “Hansen hastalığı” diye de isimlendirilen cüzzam, temel olarak cildi, periferik hudutları, üst teneffüs yolunun mukozal yüzeylerini ve gözleri etkileyen kronik bulaşıcı bir hastalık olarak biliniyor.

Bebeklikten yaşlılığa kadar insan hayatının her evresinde ortaya çıktığı kaydedilen ve dünyada her gün yaklaşık 600 kişinin yakalandığı cüzzam hastalığı, tedavi edilebildiği üzere, erken evrelerdeki tedavi de sakatlığı önleyebiliyor.

Cüzzamın, tedavi edilmeyen hadiselerle yakın ve sık temas sırasında burun ile ağızdan çıkan damlacıklar vasıtasıyla yayıldığı ve semptomlarının ise uzun yıllar sonra ortaya çıkabileceği belirtiliyor.

Hastalık, müdahale edilmemesi halinde cilt, hudutlar, uzuvlar ve gözlerde ilerleyici ve kalıcı hasara neden olabiliyor.

Kuluçka mühleti yaklaşık 5 yıl olan hastalığa çoklu ilaç tedavisi (MDT) ile müdahale ediliyor.

DSÖ bilgilerine nazaran, 2020’de 128 bin 375 yeni olayın görüldüğü hastalık, 2021’de yaklaşık yüzde 10 artarak 2021’de dünya genelinde 140 bin 500’den fazla bireye bulaştı.

DÖRTTE ÜÇÜ HİNDİSTAN, BREZİLYA VE ENDONEZYA’DA

1981’den bu yana en az 16 milyon cüzzamlıya Nippon Vakfı ve 2000’den itibaren DSÖ aracılığıyla çoklu ilaç tedavisinin uygulandığı lakin az gelişmiş ülke ve bölgelerdeki yoksullukla hayat kaidelerinin yükü, sıhhat hizmetlerine erişimin kısıtlı olması, yetersiz beslenme, göç üzere nedenlerle hastalığın hala yaygın durumda olduğu söz ediliyor.

Dünyada cüzzam hastalığı, çoğunlukla az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bulunduğu Güneydoğu Asya, Afrika ve Batı Pasifik bölgesinde görülürken 2021’de yeni olayların yaklaşık dörtte üçü Brezilya, Hindistan ve Endonezya’da tespit edildi.

Brezilya, Endonezya, Bangladeş ve Etiyopya, en fazla hastalığın görüldüğü ülkelerin ortasında yer alırken 75 bin 394 ile yeni olayların yarısından fazlası Hindistan’da bulunuyor.

Cüzzam, 2021’de 14 olay ile en ender Avrupa kıtasında görüldü.

Türkiye Sıhhat Bakanlığı ise 2021’de 3 yeni hadisenin tespit edildiğini ve Türkiye’de 485 cüzzam hastasının bulunduğunu açıkladı.

Cüzzamdan etkilenenler çoklukla ayrımcılığa ve damgalanmaya maruz kalıyor. Bu durumun, siyasi ve toplumsal hak ihlallerinin yanı sıra teşhis konulması, bakım ve tedavi sonuçları üzerinde olumsuz tesirleri bulunuyor.

DÜNYA CÜZZAM GÜNÜ

Dünya Cüzzam Günü, bu sene 29 Ocak olmak üzere her yıl ocak ayının son pazar gününe denk geliyor.

Gün, Fransız hayırsever Raoul Follereau tarafından 1954’te ortaya atılarak birçok kişinin kuşağının tükendiğine inandığı cüzzam hakkında farkındalık yaratmayı ve insanlara kolaylıkla tedavi edilebilen bu eski hastalığı öğretmeyi amaçlıyor.

Cüzzam hastalığının en ağır görüldüğü ülke Hindistan’da Dünya Cüzzam Günü, Mahatma Gandhi’nin mevt yıl dönümü olan 30 Ocak’ta anılıyor.

Dünya Cüzzam Günü’nün 2023 yılı teması ise “Şimdi Harekete Geçin, Cüzzamı Bitirin.” olarak belirlendi.

DSÖ, internet sitesinde güne ait “Bulaşmayı durduracak ve bu hastalığı yenecek güce ve araçlara sahibiz. Cüzzam hastalığını sona erdirmek için kaynaklara ve taahhüde gereksinimimiz var. Cüzzamın ortadan kaldırılmasına öncelik verin. Cüzzam önlenebilir ve tedavi edilebilir. Cüzzamdan muzdarip olmak gereksizdir.” sözlerine yer verildi.

“ÇABALARIMIZI İKİ KATINA ÇIKARMANIN VAKTİ GELDİ”

DSÖ Cüzzamın Ortadan Kaldırılması için Yeterli Niyet Elçisi Yohei Sasakawa, Dünya Cüzzam Günü hasebiyle bildiri yayımladı.

Sasakawa, “Tarih boyunca, hastalığa yakalanan beşerler ayrımcılığa maruz kalmıştır ve cüzzamla ilgili yanlış kanılar varlığını sürdürmektedir.” sözünü kullandı.

Dünyanın çeşitli yerlerinde cüzzamlı insanların kendilerini toplumdan, aile ve arkadaşlardan izole edilmiş bulabildiğine dikkati çeken Sasakawa, kimi ülkelerde kamu tesislerini kullanmalarını engelleyen yahut cüzzamlıları boşama yahut işten çıkarma için münasebet yapan maddelerin hala yürürlükte olduğuna işaret etti.

Sasakawa, Covid-19 nedeniyle geçen yıllarda uygulanan karantinalar ve kısıtlamalar üzere önlemlerin, cüzzamlılar dahil aslında güç şartlarda yaşayan savunmasız toplulukların üzerinde ağır bedelinin olduğunu ve bilhassa cüzzamlıların tedaviye erişemediğini belirtti.

Dünya, Covid-19’la yaşamayı öğrense bile cüzzamın tesirini sürdürdüğünü vurgulayan Sasakawa, Covid-19 nedeniyle tedavilerin kesintiye uğradığını, bunun ise hastalığın yayılmasını tetiklediğini tabir etti.

Sasakawa, bildirisinde “70. Dünya Cüzzam Günü’nü ve Dr. Hansen’in keşfinin 150. yıl dönümünü andığımız bu dönüm noktasında, salgın nedeniyle duraksayan faaliyetleri hızlandırmanın ve cüzzamdan arınmış bir dünya için çalışma gayretlerimizi iki katına çıkarmanın vakti geldi” değerlendirmesinde bulundu.

SAYLAN’IN CÜZZAMLA MÜCADELESİ

Türkiye’nin birinci bayan dermatologlarından Prof. Dr. Türkan Saylan’ın cüzzamla gayreti 1976’da başlamıştı. 74 yıllık ömrü boyunca da bu çabası devam etti ve birçok başarılara imza atarak cüzzamla savaşını sürdürdü. Saylan, Cüzzamla Savaş Derneği ve Vakfı’nın kurucusu olarak tarihe geçti.