Damar sertliği neden olur? Nelere dikkat edilmeli?

Kalp ve Damar Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Muharrem Arslandağ, damar sertliğinde alınması gereken değerleri anlattı.

Arslandağ’ın açıklamaları şöyle:

Toplumların gelişmiş ve sanayileşmiş olması ile kronik olan hastalıkların görülme sıklığı artmıştır. Bu hastalıkların başında kalp-damar hastalıkları ve kanserler gelmektedir. 20. yüzyılın başlarında en kıymetli mevt sebebi enfeksiyon hastalıkları iken şu anda kalp-damar hastalıkları ve kanserler başı çekmektedir. Bilhassa yaşla bir arada görülme sıklığı artan şeker hastalığı ve tansiyon yüksekliği en değerli faktörler olmak üzere birçok nedenle damar sertliği (DS) gelişmektedir. Bu risk faktörleri içinde en kıymetli olanları sigara ve alkol tüketimi, şeker hastalığı, hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, beslenme bozuklukları, şişmanlık (obezite) ve hareketsiz ömür şeklidir.

Sigara damar hücrelerini direk olarak etkileyerek hücrelerin vefatına ve dökülmesine neden olmakta ve ayrıyeten damarın büzüşmesine yol açarak kan akımını direk olarak azaltmaktadır. Alkol tüketimi hem beslenme bozukluğu ile birlikte tesir etmekte hem de direk olarak damar hücresini bozmaktadır. Alkol tüketimi ile kan vitamin B seviyesi azalacak ve DS hızlanacaktır. Kolesterol direk olarak damarda birikerek damar çapını daraltmaktadır. İstikrarsız beslenme ve kilo fazlalığı da kan kolesterolünü ve kan basıncını yükseltmektedir. Şeker hastalığı tüm beden damarlarında sistemik bir bozukluk yaratmakta ve hücrelerin erken ölmesine, kolesterolün süratle damar duvarına nüfuz etmesine, damarların gereğince genişlemesine neden olan gözetici sistemleri bozarak da kan basıncının yükselmesine yol açarak DS gelişimini hızlandırmaktadır.

Çocukluk yaşlarından itibaren genetik olarak yatkınlığı olan bireylerde bu risk faktörler yardımıyla DS oluşum süreci başlar. Bilhassa beslen bozukluğu yani abartılı beyaz un, yaş ve şeker tüketimi ve hareketsizlik ile damar iç duvarını saran hücrelerimizde kahırlar gelişir. Damarlar sağlıklı oldukları sürece kanı ve oksijeni dokularımıza taşımakla vazifelidirler, bu fonksiyonu gerçekleştirirken en değerli elemanları damar iç duvarını çepeçevre saran damar hücreleridir. Bilhassa şeker yüksekliği, kolesterol ve sigara üzere etkenler ile bu hücrelerin işlevleri bozulur. Yapısal değişikliklerin meydana gelmesi ile kanın içinden damar duvarına kolesterol geçer ve damar daralmaya başlar, şayet gereğince birikim olursa damar tıkanır ve o doku vazifesini yapamaz hale gelir.

DS en fazla beyin, kalp, böbrek, uzunluğu ve bacak, göz içi ve barsak damarlarını tesirler. Beyin dokusunda kan akımının yavaşlaması ile beyin dokusunda küçülme ve işlevsizlik başlar, şayet tam bir tıkanma olursa inme dediğimiz felç durumu gelişebilir. Koroner denilen kalp damarlarının daralması ile göğüs ağrısı gelişir ve tam tıkanmaları halinde kalp krizi ortaya çıkar. Tıpkı biçimde tam tıkanmalar beğenilen körlüğe, böbrekte böbrek yetmezliği ve tansiyon yüksekliğine ve barsaklarda sindirim zorluğu ve vefatla seyredebilen mezenter barsak infarktüsüne neden olacaktır.

Bu çeşit bir zorlukla karşılaşmamak için;

*Dengeli beslenin ve sistemli fizik aktivite yapın.

*Özellikle yüksek kolesterole neden olan katı yağlar, beyaz un ve un eserleri ve şekerli besinlerden uzak durun, zerzevat ve meyve tüketin, bilhassa balık tüketimine değer verin.

*Sigara ve alkol tüketmeyin.

*Hipertansiyon ve şeker hastalığınız mevcutsa en azami tedavisini sağlayın ve ilaçlarınızı tertipli alın.

*Çeşitli antioksidanlar DS gelişimini yavaşlatabilmektedir, bu nedenle taze zerzevat ve meyve tüketimini arttırın.