Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşama veda edişinin 84. yılı

Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 84 yıl evvel bugün ortamızdan ayrıldı. Yaşama veda etmesine dakikalar kala Dolmabahçe Sarayı’nın koridorlarında, “Bak, bir tarih göçüyor…” kelamları yankılanırken takvimler 10 Kasım 1938’i, saat 9.05’i gösteriyordu.

Yalnızca Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nı muvaffakiyetle yöneten bir kumandan olarak değil, birebir vakitte gerçekleştirdiği ihtilallerle de dâhi bir devlet adamı olarak tarihe geçen Mustafa Kemal Atatürk, 57 yıl süren ömründe, milletinin ve vatanının bağımsızlığı için yılmadan çalıştı ve girdiği her çabadan zaferle çıktı.

İLK CUMHURBAŞKANI

Kurtuluş Savaşı’nın akabinde TBMM tarafından 29 Ekim 1923’te cumhuriyet ilan edilmesiyle Atatürk cumhurbaşkanı seçildi. 1938’de vefatına dek art geriye dört defa cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu misyonu en uzun müddet yürüten cumhurbaşkanı oldu.

Askeri ve siyasi dehasıyla Türk ve dünya tarihine ismini altın harflerle yazdıran ulu lider, 10 Kasım 1938’de 57 yaşındayken Dolmabahçe Sarayı’nda yaşama gözlerini yumdu.

Atatürk’ün vefatı yalnızca Türkiye’de değil bütün dünyada büyük ıstırapla karşılandı. Ulu başkanın naaşı, 16 Kasım’da Dolmabahçe Sarayı merasim salonunda katafalka konuldu.

GÖZYAŞLARIYLA UĞURLADILAR

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk 10 Kasım 1938’de dünyaya gözlerini yumdu. Vefatının akabinde, 21 Kasım 1938’de süreksiz olarak Ankara Etnografya Müzesi’ne konulan naaşı, 10 Kasım 1953’te anıt mezar olan Anıtkabir’e nakledildi. Fotoğrafta, 16 Kasım 1938’de Mustafa Kemal Atatürk’ün vefat haberi üzerine Dolmabahçe Sarayı’na son vazife için gelen ve gözyaşlarını tutamayan bayanlar görülüyor.

ANKARA’YA UĞURLANDI

19 Kasım günü cenaze büyük bir kalabalık tarafından Yavuz Zırhlısı ile İzmit’e oradan da birebir günün akşamı tüm yurt seyahatlerinde kullandığı tren ile Ankara’ya uğurlandı.

20 Kasım’da Ankara’da devlet erkânı tarafından karşılanan cenaze, TBMM önünde katafalka konuldu. 21 Kasım 1938’de büyük bir cenaze merasimi ile Ankara Etnografya Müzesi’ndeki süreksiz kabrine konulan Atatürk’ün naaşı, ebedi istirahatgâhı Anıtkabir’e taşındığı 10 Kasım 1953’e kadar burada kaldı.

9.05’TE ÖMÜR DURACAK

Törenin bitimiyle, Türkiye’nin dört bir yanından gelen yurttaşlar, Anıtkabir’i ziyaret edecek. Resmi daire ve kuruluşlar ile özel işyerlerinde Türk bayrakları 9.05’ten itibaren yarıya indirilecek. Atatürk Kültür Lisan ve Tarih Yüksek Kurumu tarafından Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde saat 11.00’de anma merasimi gerçekleştirilecek.

Anmalar kapsamında çeşitli spor turnuvaları da düzenlenecek. Ankara’da Adnan Ötüken Vilayet Halk Kütüphanesi, Or-An Sevgi Yılı Halk Kütüphanesi, Cebeci Halk Kütüphanesi, Yenimahalle İlçe Halk Kütüphanesi, Gölbaşı İlçe Halk Kütüphanesi ve Mamak İlçe Halk Kütüphanesi’nde ise 1 hafta boyunca Atatürk Köşesi ve kitap stantları olacak.

ADD, ZAFER ANITI’NDA

EN SEVDİĞİ ŞARKILARLA

Ankara Büyükşehir Belediyesi, belediye önünde saat 9.05’te merasim düzenleyecek. Ozanların Lisanından Atatürk isimli program saat 18.00’de Gençlik Parkı Büyük Sahne’de sahnelenecek. Çankaya Belediyesi, Yaşar Kemal Kültür Merkezi’nde 19.30’da, fiyatsız olarak “Veda” sinemasının gösterimini yapacak. Yenimahalle Belediyesi, “Milli Uğraş Kahramanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk Defile ve Sergisi”ni Nazım Hikmet Kongre ve Sanat Merkezi’nde saat 9.00’da açacak. Genco Erkal Salonu’nda ise saat 19.00’da, Kent Orkestrası ve Yenimek tarafından “Atatürk’ün Sevdiği Müzikler Konseri” düzenlenecek.

KURTULUŞ SAVAŞI DESTANI’NDAN

Dağlarda tek tek ateşler yanıyordu

Ve yıldızlar o denli ışıltılı, o denli ferahtılar ki

şayak kalpaklı adam

nasıl ve ne vakit geleceğini bilmeden

güzel, rahat günlere inanıyordu

ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki mavzerinin yanında,

birdenbire beş adım sağında onu gördü.

Paşalar onun gerisindeydiler.

O, saatı sordu.

Paşalar: “Üç,” dediler.

Sarışın bir kurda benziyordu.

Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı.

Yürüdü uçurumun başına kadar,

eğildi, durdu.

Bıraksalar

ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak

ve karanlıkta akan bir yıldız üzere kayarak

Kocatepe’den Afyon Ovası’na atlıyacaktı.

NÂZIM HİKMET

ON KASIM’LARDA YÜRÜMEK

Atatürk’üm işte 10 Kasım tekrar,

Dalgalanır ağaçlarla oğullar,

Dalgalanır oğullarla nineler

Dalgalanır ninelerle genç kızlar,

Özlemin ta yüreğime işlemiş

Seni bulmak seni görmek için ben

Bütün toprakaltıyla barışacağım.

*

Ereceğim sana usta, barışta, başarıda

Öyle

Güçlüsün ki

Güçleneceğim.

Öyle büyüksün ki yüceleceğim

Düşüne düşüne seni kocaman kocaman

Dağlara dağlara karışacağım.

*

Ozan mıyım ordu muyum su muyum

anlaşılmaz

Çağlar upuzun allığı yüreğimde, davanın.

Sanki bayrak bir kalemdir, güya gökler bir

kâğıt

Sanki ellerim gece

Sanki ellerim gündüz

Yazacağım seni daha, bir daha

Ben senin ölümünle yarışacağım.

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

ON KASIM

Yıl otuz sekiz on kasım perşembe

Hatırdan çıkmıyacak bir sonbahar

Sarsılıyor İstanbul yedi tepe

Yaman esmiş Dolmabahçe’de rüzgâr

*

Gerçek olamaz olsa olsa bir düş

Dokuzu beş geçe Atatürk ölmüş

Böyle toptan bir yas nerde görülmüş

Beraber ağlıyoruz kurtlar kuşlar

Bu memlekete en çok hizmet eden

Bu aşk ile dağlara gücü yeten

On sekiz milyonun omzunda giden

Atam Ankara sırtlarında yatar.

CAHİT SITKI TARANCI