Çocuk sahibi olamayan bayanlar ‘annelik’ kimliği üzerinden baskı altına alınıyor

Toplumun çocuk sahibi olamayan bayanlara bakışı, İstanbul sokaklarında halka soruldu. 7 bayan, 2 erkek 9 bireyle yapılan röportajlarda 7 kişi üremeyle ilgili sıkıntılarda bayanın suçlandığına dikkati çekti, 5 kişi de çocuk sahibi olamamanın “çok üzücü” olduğunu söyledi.

DOĞUDA BASKI DAHA FAZLA

Dört çocuk sahibi konut hanımı Gögerçin Aslan, Türk toplumunda anne olmaya büyük ehemmiyet verildiğine dikkati çekerek, çocuk sahibi olamayan bayanların sık sık “Senin neden çocuğun olmuyor? Sorun sende mi yoksa eşinde mi?” üzere sorulara maruz kaldığını kaydetti.

Bu şekil soruların bayanları incittiğini belirten Aslan, bilhassa Türkiye’nin doğusunda yaşayan bayanların “çocuk yap” baskısına daha fazla maruz kaldığı görüşünü paylaştı.

ERKEKLER ‘GURUR’ YAPIYOR

Aslan, birtakım bayanların üremeyle ilgili sorun erkekte olduğu halde etraflarına “sorun bende” formunda açıklama yapmasına ait, “Benim başıma gelseydi ben de birebirini yapardım, sorunu üstlenirdim” sözünü kullandı. Buna münasebet olarak da toplumsal bedel yargılarına işaret eden Arslan, “Bu durum erkeklerin zoruna sarfiyat, gurur yapar“ dedi.

Arslan, bayan ve erkek ortasındaki tavır farkına değinerek, “Ama sorun bayanlarda olduğu vakit erkek bayanı boşar, şayet boşamasa da üstüne bayan getirir” sözünü kullandı.

“BOŞANMAYA KADAR GİDİYOR, BAYANI ÖTEKİLEŞTİRİYORLAR”

İki kız çocuk sahibi Sevilay Akbulut, üremeyle ilgili sıkıntılarda bayanın sorumlu tutulduğuna ve dışlandığına vurgu yaptı.

Eğitim düzeyi düşük bayanlar üzerindeki baskının daha ağır olduğunu aktaran Akbulut, doğuda vazife yapmış bir arkadaşından edindiği izlenimi “Doğuda bir bayan doğurana kadar tutulur, doğuramaz hale gelince ikincisi gelir. Birinci evlenen bayan ikinci kuma geleceğini bilerek evlenir” tabiriyle aktardı.

İstanbul’da bir hastanede ebelik yapan Hatice Okur da hastalarının eğitim düzeyi ve yetiştikleri kültüre nazaran çocuk sahibi olamayan bayana karşı yaklaşımının değiştiğini söz etti.

“BU DURUM BAYANIN HATASI OLARAK KALIYOR”

Batıda daha az örnek olsa da üremeyle ilgili sorunu olan bayanların yalnızlaştırıldığını anlatan Okur, “Boşanmaya kadar gidiyor, bayanı ötekileştiriyorlar. Erkek tekrar evleniyor ve bu durum bayanın kabahati olarak kalıyor” dedi.

Diyarbakır’da staj yaptığını lisana getiren Okur, çocuk sahibi olamayan ailelerde erkeklerin ikinci hatta üçüncü eşleri olduğunu söyledi.

Bir turizm acentesinde çalışan 60 yaşındaki Mehmet İnal, çocuk sahibi olmayan erkeklerin tekrar evlenmesiyle ilgili olarak “Elhamdülillah çocuğum var ancak olmasaydı o günün kurallarına nazaran tahminen ben de tercih ederdim” sözünü kullandı.

“ÖN YARGININ YIKILMASINI İSTİYORUM”

Eminönü’nde esnaflık yapan Tuncay Aslan ise çiftlerin evlenirken verdiği “İyi günde makûs günde” kelamını hatırlatarak çocuk sahibi olmakla ilgili sorun bayanda da olsa erkeklerin tekrar evlenmesini yanlışsız bulmadığını söyledi.

Aslan “14 yıldır çocuk yapmak isteyen bir arkadaşım var, çocuğu olmuyor diye birinci eşinden ayrıldı. Öteki karısıyla da o kadar uğraştılar lakin olmadı bu ilahi bir takdir. Kendilerini aşıyor lakin ‘kadındandır’ ön yargısının yıkılmasını istiyorum” formunda konuştu.

“16 YILDIR ÇOCUĞUM OLMUYOR, 16 YILDIR ‘NEDEN?’ DİYE SORUYORLAR”

İsmini paylaşmak istemeyen bir bayan, “Türkiye’de bayanlar çocukluktan itibaren anne olmak için yetiştiriliyor. Küçükken bebeklerle oynadığımızda ‘büyüyeceğim ve anne olacağım’ derdik. Bize daima bu empoze edildi” dedi.

İsmini paylaşmak istemeyen bir öteki bayan anneliğin çevresel faktörlerle şekillendiğini kaydederek, “Çoğu bayan, etrafım ne düşünür, ailem ne der, aman çabucak evleneyim baskısı altında hayatını idame ettiriyor” halinde konuştu.

16 yıldır çocuk sahibi olamayan ve özel nedenlerle ismini vermek istemeyen bir diğer bayan da yıllardır “Ne vakit çocuk yapacaksınız?” sorusuna maruz kaldığını söyledi.

16 yıldır tedavi gören genç bayan yıllarca bu soruların hiç azalmadan sorulmaya devam ettiğine değinerek “‘Çocuğunuz neden olmuyor? Ne vakit çocuk düşünüyorsunuz?’ diye soruyorlar. Bu da beni üzüyor” tabirini kullandı.

“ALMANYA’DA GENÇLER BU BAHİSTE ÖZGÜR”

Almanya’da yaşayan 2 çocuk annesi Nejla Ustabaşı, Türkiye’de bayana anne olması konusunda çok ağır baskı yapıldığını belirterek, bunu rahatsız edici düzeyde bulduğunu kaydetti.

Almanya’da gençlerin bu bahiste daha özgür bırakıldığını belirten Ustabaşı, anne olma kararını gençlerin vermesi gerektiğinin altını çizdi. Ustabaşı “Anne olmak çok hoş bir şey fakat her şeyin bir vakti var” diye konuştu.

ÇOCUK SAHİBİ OLAMAYAN BAYANLARIN ÜZERİNDEKİ BASKI ARTIYOR

Çocuk sahibi olamama dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen global sıhhat sorunu olmaya devam ediyor. Dünya Sıhhat Örgütünün 2021’de paylaştığı bilgilere nazaran global olarak 186 milyon kişi çocuk sahibi olamıyor.

Türkiye’de ise Türk Alman Jinekoloji Eğitim, Araştırma ve Hizmet Vakfı (TAJEV) çiftlerin yaklaşık yüzde 15 ila 20’sinin çocuk sahibi olamadıklarını belirtti.

İnsanbilim Mecmuası’nda yayımlanan “Kısırlık ve Sosyo-Kültürel Etkileri” isimli makalede, Türk bayanlarının yüzde 48,3’ünün evlendikten sonra “Ne vakit çocuğunuz olacak?” sorusuyla toplumsal baskıya maruz kaldığını ortaya çıkardı.

Çocuk sahibi olamayan bayanların yüzde 57,8’i çocuklarla ilgili konuşmalardan olumsuz etkilendiğini, yüzde 63,7’si çocuk sahibi olmayla ilgili sorulardan rahatsız olduğunu, yüzde 55,4’ü ise yalnızca kendileri üzere çocuk sahibi olamayan bayanlar tarafından anlaşıldığını hissettiğini kaydetti.