Bir kısmı öldürücü… Mantar toplarken dikkat!

Trabzon Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Mikoloji (Mantar Bilimi) Uzmanı Prof. Dr. Ertuğrul Sesli, yağmurların uzun sürmesi nedeniyle toprağın gevşediğini ve çok fazla mantar ortaya çıktığını söyledi. Prof. Dr. Sesli, “İnsanlarımız atasal olarak bunları evvelden tanıyordu lakin kırsaldan kentlere göç ve tekrar birebir yerlere ziyaret yahut geri yerleşme nedeniyle vatandaşların bu kültüründe azalma var. Beşerler mantar toplarken çok dikkatli olmaları gerekiyor. Mantarlar hakkında her haber yapıldığı vakit bu kıymetli tabiat varlığının büyük ölçüde makûs propagandası yapılmış oluyor ancak bu bir trafik kazası üzere bir şey. Tabiatta zehirli mantara denk düştüğümüzde, tehlikeli mantarları topladığımızda bunların bir kısmı sindirim bozukluklarına yol açarken, bir kısmı da öldürücü oluyor” dedi.

‘EN FAZLA GÖRÜLEN KÖYGÖÇÜREN MANTARI’

Bölgede mevsimsel olarak en fazla görülen mantarın, halk ortasında ‘Köygöçüren’ olarak bilinen ‘Amanita phallloides’ tipi olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sesli, “Bu mantar kimi tiplere yakın görünür, amatör bir insan baktığı vakit fark edemeyebilir. ‘Amanita phallloides’, dünyanın en çok zehirleyen mantarı, literatüre nazaran 1 santimetreküpü dahi insanı öldürebiliyor. Ayırt etmede yanlış yollar var. Ağaç üzerinde yetişen mantar zehirli değildir yahut gümüş kaşık içerisindeki renk değişikliği üzere durumların hiçbirisi gerçek değil, yanlış inanıştır. Kökündeki renk değişikliğine bakın, bu hafif zehirli bir mantar. Makus kokulu mantar, cıvık yapılı ve renkli olanlar asla tüketilmemeli fakat istisnalar da var. Mesela kırmızı renkli bir mantar olan ‘Sezar mantarı’ çok pahalı bir besin ancak buna çok benzeyen ve zehirli olan Sinek mantarı dediğimiz ‘Amanita muscaria’ çeşidi vardır. Sinek mantarının başkasına nazaran üzerinde beyaz benekler vardır” diye konuştu.

‘DAHA ÖLÜMCÜL OLABİLİYOR’

Türkiye’de görülen zehirlenme hadiselerinin ‘Köygöçüren’ olarak bilinen ‘Amanita phallloides’ çeşidi mantar olaylarına benzediğini anlatan Prof. Dr. Sesli, şöyle devam etti:
“Trabzon ve Ordu birbirine yakın. Şu sıralarda en fazla Köygöçüren mantarını görüyorum. Muhtemelen odur fakat daha az zehirli olanlardan çok ölçüde tüketmişlerse durum değişebilir. Mantarı ne kadar tükettiğimiz de değerli. Yedikten sonra çabucak yahut yarım ile 1 saat içerisinde zehirlenme yapan mantarlar çok öldürücü değildir. Ama çabucak tesiri ortaya çıkmayıp 5-6 gün sonra belirtileri oluşmaya başlayan mantarlar karaciğere, böbreklere önemli ziyanlar verdiğinden epey fazla, yüzde 50’nin üzerinde ölümcül olabilmektedirler. En yeterlisi kendi yöremizdeki mantarı tüketmek. Öteki bir yöreye gittiğimizde kendi yöremizdeki tıp olduğunu sandığımız mantar aslında diğer bir mantar olduğundan, halkımız bunları rahatlıkla karıştırabiliyor. Zehirli mantarların sapının üst kısmında ‘yüzük’ yahut ‘çanak’ denilen kısım vardır ve rengi yeşilimsidir. Bu çanağın bulunduğu mantarların çok azı besin olarak tüketilebilir, buna dikkat etmek gerek. Toplandıktan kısa mühlet sonra renk değişikliğine uğrayan ve kökünde sararma olan mantarlar tüketilmemeli.”