Anayasa değişikliği önerisi: Siyasi partiler nasıl tavır alacak?

Getty Images

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) geçen hafta muhalefet partilerinin görüşüne sunduğu, “ailenin korunması” ve başörtüsü bahislerini içeren anayasa değişikliği önerisi hakkında, siyasi partilerin tavırlarını bu hafta sonuna kadar netleştirmesi bekleniyor.

AKP Küme Başkanvekili Bülent Turan, muhalefetin teklifleri doğrultusunda revize edildikten sonra gelecek hafta Meclis Başkanlığı’na sunulabileceğini söyledi.

HDP’nin tavrını yarın netleştirmesi beklenirken, GÜZEL Parti Genel Lideri Meral Akşener mevzuyu 14 Kasım’daki Altılı Masa toplantısına taşıyacak.

CHP ise anayasa değişikliği oylamalarına katılmamayı tartışıyor.

AKP’nin, anayasanın din ve vicdan özgürlüğünü düzenleyen 24 ve aileye ait 41. unsurlarında değişiklik içeren anayasa değişikliği ile ilgili geçen hafta muhalefet partilerine yaptığı ziyaret,  HDP boyutuyla da tartışma konusun oldu.

İktidar partisinin uzun müddettir kapısını çalmadığı HDP’den, anayasa değişikliği için dayanak istemesi nedeniyle gözler MHP önderi Devlet Bahçeli’deydi.

Kimi yorumculara nazaran MHP’nin bu ziyaretten haberi yoktu ve nedenle de Bahçeli’nin ittifak ortağına sert reaksiyon göstereceği beklentisi lisana getiriliyordu.

Bir öbür yorum ise AKP’nin bu ziyaretinin “yeni bir tahlil sürecinin işareti olup olmayacağı” üzerineydi.

Hatta AKP Şanlıurfa Milletvekili Mehmet Ali Cevheri, yeni bir tahlil sürecinin mümkünlük dahilinde olabileceğini söz etti.

Bahçeli olumladı: Doğal ve doğru

Ancak Bahçeli, küme toplantısında anayasa değişikliğine dayanağını bir kere daha açıklarken,  “AK Parti heyetinin anayasa değişikliğini görüşmek gayesiyle Meclis’te kümesi bulunan siyasi partileri ziyaret etmesi de son derece doğal ve yanlışsız bir adım” olduğunu söz etti.

MHP önderi,  “Kiminle görüşüldüğüne değil, makul ve demokratik tahlilin nasıl olacağına bakıyoruz” kelamlarıyla de görüşmeyi olumladı.

AKP Küme Başkanvekili Bülent Turan ise anayasa değişikliği için HDP’nin ziyaret edileceğinden MHP’nin bilgisi dahilinde olduğunu tabir etti.

“MHP bizim yol arkadaşımız. Temel sıkıntılarda tabi görüşeceğiz” diyen Turan, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın görüşme takvimini açıklarken, MHP küme başkanvekillerinin yanında olduğunu anımsattı.

Turan: HDP’ye baktığımız yer zerre değişmiş değil

Gazetecilerin gündeme ait sorularını yanıtlayan Turan, usuli  bir ziyaret yapıldığını, “çözüm sürecinin” ise artık çok geride kaldığını tabir etti:

 “HDP’ye baktığımız yer zerre değişmiş değil. HDP’ye toplum büyük kredi verdi. HDP bunu heba etti.

“Biz isterdik ki HDP, bu demokratik krediyi kullanabilseydi. Silahların susturucusu değil susturulmasını öngörseydi. Konuşma metinlerini Kandil belirliyor…

HDP’ye bakışımız değişmedi fakat hayatın olağan akışı var. Her Salı tüm partiler görüşür. Daha evvel de görüştük. İttifak yapmak öteki Meclis’te çalışmak öteki.

“Ayrıca Ak Parti hukukî kişiliği, sözcüleri var. Farklı görüşler olabilir, hürmet duyarız tartışırız. Tahlil süreci geride kaldı. Türkiye bunları aştı. Türkiye’de artık Kürt sorunu diye bir sorun yok.”

Turan muhalefetle uzlaşma sağlanırsa, birtakım küçük revizyonlar yapılabileceğini, fakat bilhassa “ailenin korunması” düzenlemesinden vazgeçilmeyeceğini söyledi.

Turan bunun nedeni hakkında ise, “Erkek erkeğe, bayan bayana evlilik maalesef dayatıldı” tabirlerini kullandı.

Türkiye’de eşcinsel evliliklere müsaade verilmiyor.

HDP “koşullu evet” diyebilir

Anayasa değişikliği konusunda, AKP’nin ziyareti nedeniyle gündem olan HDP ise tavrını yarın yapılacak MYK toplantısında netleştirecek.

Ancak kulislerde HDP’nin “koşullu evet” formülünü gündeme getirebileceği konuşuluyor.

HDP kaynakları, başörtüsü yahut aile düzenlemesine karşı çıkılmayabileceğini, fakat anayasaya “her türlü ayrımcılığın önlenmesine” dönük daha net sözlerin konulmasını önerilebileceği söz ediliyor.

Ayrıca HDP, temel hakların referandum konusu yapılmaması gerektiğini savunuyor ve TBMM’de 400’ün üzerinde bir oy ile kabul edilmesini sağlayacak bir uzlaşma şartını da gündeme getirebileceği belirtiliyor.

AKP ise HDP ile yapılan görüşmelerden umutlu. Birtakım AKP yöneticileri, yapılan görüşmelerde HDP’lilerin başörtüsü yahut aile düzenlemesine dönük negatif bir tavır ortaya koymadıklarını savunuyorlar.

CHP ‘oylamaya katılmamayı’ tartışıyor

Anayasa değişikliği konusunda en net parti ise CHP. İktidarı yasa tekliflerine takviye vermeye çağıran CHP, TBMM’deki anayasa değişikliği oylamalarına katılmamayı da tartışıyor.

Bu çerçevede öncelikle muhalefetle orta hareket etme konusunda uzlaşma aranması, uzlaşma olmaması halinde de parti olarak oylamalara katılmama görüşü lisana getiriliyor.

Bu görüşün hafta başında yapılan MYK toplantısında da kimi üyelerce lisana getirildiği, fakat somut karar alınmadığı belirtiliyor.

Akşener,  Altılı Masa’ya taşıyacak

Getty Images

Başörtüsüne dönük yasal ve anayasal düzenlemeye gerek olmadığını savunan YETERLİ Parti Genel Lideri Meral Akşener ise bu mevzuyu 14 Kasım’da yapılacak olan Altılı Masa toplantısına getirecek.

İYİ Parti, başörtüsü problemini “kapanan yaralardan” görüyor ve bunun yine gündem olmasını manalı bulmuyor.

Ancak AKP’nin bir “başörtüsü referandumu” üzerinden oy toplama hesabı yaptığı düşünülüyor ve anayasa değişikliğine dayanak olunacaksa 400’ün üzerinde bir dayanakla TBMM’den çıkarılması gerektiğini savunuyor.

Aksi taktirde, anayasa değişikliğinin yeni parlamentoya bırakılması gerektiği tabir ediliyor.

Geçici husus formülü

“400’ün üzerinde oyla da olsa” anayasa değişikliğinin referanduma sunulması görüşünün lisana getirildiği AKP’nin yetkili konseylerinde temel hakların referanduma sunulmasının ıstırap yaratacağı gerekçesiyle, şimdilik bundan vazgeçildiği söz ediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısından sonra yaptığı “temel hak ve özgürlükleri referanduma götürmeyi hakikat bulmadıklarına” yönelik açıklaması da bunun işareti olarak görülüyor.

Bu tavrın altında MHP’nin “her şartta referanduma” sıcak bakmamasının yanı sıra, muhalefetin  temel hakların referanduma sunulmasına karşı çıkışının da tesirli olduğu tabir ediliyor.

Anayasa değişikliğinin 360’ın üzerinde fakat 400’ün altında bir oyla Meclis’ten geçmesi halinde, AKP referandumun seçimlerle birlikte yapılması için “geçici madde” düzenlemesini de pakete koymayı planlıyor.

Halkoylamasına ait yasaya nazaran anayasa değişiklikleri, Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonraki 60 gün içinde referanduma sunulabiliyor.

Ancak AKP, “Yapılacak birinci genel ve cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte oylanmasına” ait süreksiz maddeyi de pakete koymayı düşünüyor.