Altılı masa yeni anayasa metninde uzlaştı: ‘İnsan onuru’ birinci defa ön planda

Muhalefetin en geniş çatı yapısı 6’lı masa, dün bir adım daha attı. 6’lı masanın kamuoyuna duyurduğu ve güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi öngören anayasa taslağı, 28 Şubat 2022 bildirgesinin bir devamı niteliğinde. Taslakta 12 Eylül anayasasının fikir yapısından sıyrılarak “insan onuru” ön plana çıkarılıyor. Parlamenter sistem mantığı, cumhurbaşkanının veto yetkisinin kaldırılması ve geri gönderdiği kanunların kolay çoğunlukla yine kabul edilebilmesi ile pekiştiriliyor.

Masanın başkanları, açıklamanın öncesinde kendilerine ayrılan kısımda bir müddet sohbet etti. Ayrıyeten toplantının bitmesinden sonra da önderler tekrar tıpkı kısma geçti ve bir mühlet daha sohbet ettiler. Bu nedenle Demokrat Parti’de yapılan toplantı kısa bir müddet ertelendi.

Parti kurmaylarına toplantı öncesi ve sonrası anayasa taslağının kilit noktalarını sorduk. Aldığımız cevaplardan öne çıkan teklifleri şöyle sıralamak imkanlı:

– İnsan onuru: Darbe anayasası olarak nitelenen 1982 anayasasının mantığı bu tekliflerde birinci defa aşılıyor ve “insan onuru” en üst noktaya taşınıyor. 12. hususta temel hak ve özgürlükler kısmı artık “insan onuru” tabiriyle başlıyor.

– Yargı bağımsızlığı: Sağlam altyapı oluşturuluyor. Hâkim ve savcıların, atamalarını, özlük haklarını başka heyetlere bırakılıyor. Yeniden hâkim ve savcılara coğrafik garanti getirilmesi de yargı bağımsızlığını güçlendiriyor.

– Veto yetkisi: 6’lı masanın başından beri güçlü bir halde savunduğu güçlendirilmiş parlamenter sistem vurgusu üst noktaya taşınıyor. Cumhurbaşkanının veto yetkisi de kaldırılıyor. Cumhurbaşkanı büsbütün sembol bir makam haline getiriliyor.

– Hayvan hakları: Hayvan haklarının anayasaya girmesi önerisi başından beri kabul edilmişti. Fakat Konya’daki imajlar gündeme gelince bu unsur daha da güçlendirildi. Ayrıyeten bu mevzuyu açıklayan UYGUN Partili Uğur Poyraz’ın konuşmasında da bu hususa fazladan vurgu yapıldı.

– Laiklik: Bu hassas husus üzerinde altı partinin kurmayları ve genel liderleri ortak noktada uzlaşma sağladı. Laikliğin ehemmiyeti sırf CHP tarafından değil, öbür sağ partiler tarafından da kabul edilmiş oldu.