ÂLÂ Parti YSK Temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk, Erdoğan için net konuştu: ‘Üçüncü defa aday olamaz’

Fotoğraflar: Necati Savaş

İYİ Parti Yüksek Seçim Konseyi (YSK) Temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk, önümüzdeki seçimlerde neler yaşanabileceğini ve mümkün riskleri Cumhuriyet’e anlattı.

• 24 Ocak’ta YSK’da lider ve lider vekili dahil beş üyenin mühleti doluyor. Ne öngörüyorsunuz?

Bu seçimler iki yahut üç hafta sürebilir. Beş üyenin tamamı seçildikten sonra tümü yemin ederek misyona başlayacak. Şubatın ikinci yahut üçüncü haftasını bulabilir. Vazifelerinin bitmiş olması seçimleri beklemeyecekleri manası taşımıyor.

• Danıştay ve Yargıtay’da her zamankinden farklı olarak çok daha fazla istifa olduğu söyleniyor. Bu gerçek mu?

Her zamankine nazaran biraz fazla üzere. Kendi ortalarında nasıl bir uzlaşı olur bilmiyorum. “YSK’de üye olarak seçilen kişi tekrar aday olamaz yahut seçilemez” üzere bir unsur yok lakin teamüle nazaran bir sefer misyon alabiliyorlar. Lakin biri tekrar aday olup altı yıl daha misyon yapabilir lakin bunun bir örneği yok bugüne kadar.

• Ya da vazife müddeti uzatılıyor ki bunun örneği var. O denli bir ihtimal olabilir mi?

Sadi Güven’in lider olduğu periyotta mahallî seçimlerde bunu yaptılar. Ben bugün için o denli bir durum olacağını sanmıyorum, vazife mühletini uzatmayacaklardır. Şu an için yeni beş üye gelecek üzere görünüyor.

• İstanbul seçimlerine muhalif olan isimlerin de misyon mühleti bitti. Yani kritik bahislerde farklı görüş bildiren isimler olduğu için devam kararı alınmayabilir mi?

Birtakım kararlara muhalif olup kimilerine olmayan da var. Kamuoyunun gündemine gelen kararlarda hukuksal olarak farklı görüşte olanlar, çoğunluğa uymayan bireylerin misyon müddetleri bitiyor. Biz de temsilciler olarak toplantılara katılıyoruz. Bazen bizim ortamızda da fikir ayrılığı olabiliyor. Siyasi olarak değil de hukuksal olarak farklılık çıkıyor. ‘İki hukukçunun olduğu yerde üç fikir vardır’ derler.

• YSK’de yapılacak beş üye değişikliğinin akabinde tüm YSK üyeleri birinci sefer mi seçim görmüş olacak?

Daha evvel seçim atmosferi yaşamadılar. İllaki altından kalkacaklardır. Seçim deneyim gerektiren bir basamak. Tahminen hiç sorun çıkmayacak ancak birinci defa seçim görecekler, biz de bekleyip göreceğiz. Sonuçta hepsi yüksek yargıç lakin seçimle hiç ilgilenmemiş, vilayet ilçe seçim heyeti başkanlığı yapmamış olabilirler. Yani eskilerin bir pratikleri vardı.

(Mustafa Tolga Öztürk ve İklim Öngel)

• Bir hâkim YSK üyesi olmayı neden ister?

Yüksek Mahkeme.

• YSK kararları kesin, sorgulanmıyor. Bu uygulama gerçek mu?

Bence de o denli olmalı. Zira Anayasa Mahkemesi evresi olsa bu sefer kaos artar. Seçim dediğimiz şeyin bir an evvel başlayıp bitmesi gerek. Süratli bir biçimde sonuçlanması lazım. İtiraz yolu açarsanız, ihtisas yargıçlarının olduğu üç gün üzere, süreci uzatmadan bir kademe daha getirilebilir. Seçimi sürüncemede bırakmak yeterli bir şey değil. Mühlet uzadıkça yargıçlar üzerinde baskı da artar, her şey olabilir

• Seçimlerde üç sandık (cumhurbaşkanlığı, milletvekili ve anayasa referandumu) olma ihtimalini öngörüyor musunuz, bu türlü bir durumu nasıl değerlendirirsiniz?

Kamuoyunda başörtüsü teklifi olarak bilinen anayasa değişikliği teklifinin referanduma götürüleceğini düşünmüyorum. Önümüzdeki seçimde iki sandık kurulacağı kanaatindeyim.

• Seçim takvimi ne vakit açıklanır?

Mayıs olursa mart üzere açıklanır.

‘ERDOĞAN MECLİS’İ FESHEDECEK’

• Cumhurbaşkanı fesih yetkisi olmadığını savunuyor lakin vaktinden evvel yapılacak bir seçim kelam konusu. Bu fesih manası taşımaz mı?

Anayasada, unsur 116’da cumhurbaşkanının seçimleri yenilemesi kelam konusu. Bu yetki yalnızca cumhurbaşkanlığı seçimini kapsamıyor. Husus metnindeki ‘Meclis seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır’ ibaresi cumhurbaşkanının fesih yetkisini açıkça ortaya koyuyor. Bu durumda vaktinden evvel bir seçim için iktidarın telaffuzunun bilakis cumhurbaşkanı Meclis’i feshedecek.

(Mustafa Tolga Öztürk)

• YSK daha evvel Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tekrar aday olup olamayacağı sorusuna, takvimi işaret ederek görüş veremeyeceğini belirtmişti. Lakin görüş vermek durumunda kalacak. Ne çıkar sizce?

Her hukukçunun kendine nazaran bir görüşü var ancak bana nazaran net olan bir şey bu. YSK’den nasıl bir karar çıkacağını az çok kestirim ediyorum. Bunu söylemek acı verici.

• Sizin hukuksal görüşünüz nedir?

Cumhurbaşkanının aldığı mazbatalara bakmamız lazım. Çabuk ile yasa değişikliği yapıldı. Bir ek husus konabilirdi. “Bir evvelki periyot sayılmaz” yahut “Bu tarihten sonraki birinci dönemidir” denebilirdi lakin bu yapılmadı. Bunu koysalardı tartışmazdık. Bir evvelki seçimde de Meclis değil halk tarafından seçildi. Sistem değişikliği olmadan evvelki seçimde de halkın seçtiği cumhurbaşkanıydı. Yani üçüncü defa aday olamaz.

• Propagandada da bir eşitsizlik var. Bu seçim tekrar tıpkı görüntüyü görecek miyiz?

Bunun birinci başvurusunu yapan biziz. Başbakanlık ortadan kalkmıştı. Başbakanın propaganda yasağı vardı. Kanun her ne kadar tarafsız dese de cumhurbaşkanı bir parti genel lideri. Ben de başbakanlığın ortadan kalktığını, cumhurbaşkanının siyasi kişilik olduğunu ve bu nedenle propaganda yasaklarının onun için de uygulanması gerektiği istikametinde müracaatta bulundum. Olağan reddedildi. Bu çok büyük bir haksızlık. Devletin verdiği zırhlı aracı, uçağı, helikopteri her şeyi kullanabiliyorsunuz. O nedende propaganda bakımından adil bir seçim değil.

• Türkiye’de seçim güvenliği var mı?

Sağlanabilir nitelikte olduğu kanaatindeyim. Tüm kalbimle inanarak söylüyorum ki İstanbul seçimini Türk halkı deneyim etti. İki defa kazanılan bir seçim oldu. Bu nasıl sağlandı. Hem CHP vilayet lideri hem GÜZEL Parti vilayet lideri ve tüm arkadaşlarımızla birlikte bu başarıldı. Bildiğim kadarıyla sadece üç ıslak imzalı tutanağı alamadılar. 33 binin üzerinde sandığın imzalı tutanağı vardı. Islak imzalı tutanak o sandığın tapusudur. Bu alındıktan sonra ne yaparlarsa yapsınlar hiçbir biçimde sonucu değiştirme ihtimali yok.

• Seçim güvenliğinin bamteli ıslak imza mıdır?

Sandığa kesinlikle erken gidilmesi gerek. Sandık heyeti oluşmadan orada olunmalı ki yemin etmeyen kişiyi sandıkta görevlendiremesinler. Tüm süreç takip edilmeli. Kişi sandıktan ayrılmayacak, tahminen aç susuz kalacak ancak sandık kapanana kadar başında olacak. Gerçek takip olduğu sürece sorun olmayacaktır. İmzalı tutanağı da aldıktan sonra olay aslında bitiyor. Seçim sandıkta kazanılan bir şeydir. Ne yaparsanız yapın siyasi partilerin en büyük tertibi seçim tertibidir.

• Parmak boyalarına tekrar geçilmesi tartışmaları yaşanıyor hatta halkta genel kanı, parmak boyasının mükerrerin önüne geçtiği istikametinde, siz ne dersiniz?

Yasal düzenleme gerek fakat tek başına güvenliği sağlamaz. Parmak boyası olsa bile üyeniz gelmedikten sonra manası yok.

• Nasıl bir düzenleme en garanti olur?

Yurtdışında birtakım hastanelerde yahut kurumlarda avuç içi yahut parmak okumayla süreç gerçekleşiyor. Örneğin sandığa gitti, bir bankamatik üzere düşünün, parmağını bastığı vakit şahsına ilişkin bir oy pusulası gelirse bunu alıp oyunu kullanabilir. Bu türlü bir sistemle gelmeyen birinin yerine oy kullanma mümkünlüğünü büsbütün ortadan kaldırabilirsiniz.

(Mustafa Tolga Öztürk ve İklim Öngel)

• YSK’nin dijital oy kullanmayla ilgili bir çalışması var mı?

Bu yeteri kadar tartışılmadı. Ancak her kurumun kendi çalışmaları elbette vardır. Elektronik oylamanın da çok çeşidi var. Biz demokratik süreci tam olarak oturtamamış ülkelerdeniz. Fakat elektronik oylama şu an için güvenliği sağlayabilecek bir uygulama olmayacaktır.

‘SORUMLULUK PARTİLERİN’

• Her seçim seçmende “Oyum çalınacak mı” korkusu oluyor. Neden bu türlü bir güvensizlik var?

Haklı oldukları nedenler var. Üye bakımından kâfi sayıya ulaşamayan partiler, bu işten anlamayan arkadaşını sandığa oturtanlar var. Sandığın sayım takibini kişi oy kullandığı sandıkta kendisi de yapabilir. Yani bunu daima birlikte başaracağız. Lakin en büyük sorumluluk siyasi partilerde.

• “Taşımalı seçmen” işinde durum nedir?

Eskiden bunun oy kullanamama cezası vardı. Yeni düzenlemeyle bu ceza kaldırıldı. Hiç adresi görünmeyen kapalı kayıt diye tanımladığımız bir durum var. 750 bin kişi civarında. Bunların adresi yok, seçmen olabilmeleri için adresinin olması gerek. Yeni düzenlemeyle ‘kişinin en son görünen yerinde oy kullanabilir’ dediler. Bu şunu getirecek, yarın bir bakacaksınız meskeninizde bilmediğiniz biri seçmen olarak listede. Biz önüne geçmek için YSK’de çalışmalara başladık.

• İl ve ilçe seçim şuralarının yapısı değişti, bu seçimi nasıl etkileyecek?

Bu durum 27 ili ilgilendiriyor. Evvelce yargıçların misyon garantisi vardı. Artık 32-33 yaşında bir arkadaşımız vilayet seçim şurası lideri olabilir. Bu kişinin bir meslek planı olacak. “Şu kararı verirsem ileride tayinimle ilgili ne yaparlar” diye bir gelecek derdi olabilir. Ancak en deneyimli hâkimi düşünün, emekliliği gelmiş, rastgele bir beklentisi yok. Bu onun daha rahat karar vermesini sağlıyordu.

İMAMOĞLU’NUN ADAYLIĞI İÇİN DÖRT SENARYO

• İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nun cezası şimdi kesinleşmedi. Lakin adaylık için ismi geçen isimlerden. Aday gösterilirse bizleri bekleyen senaryolar nedir?

Bir; İmamoğlu’nun birinci cins için adaylığı açıklandı lakin YSK adaylıkları şimdi katılaştırmadı. Adaylıklar katılaşmadan ceza katılaşırsa İmamoğlu seçimlere katılamayacaktır. Bu durumda İmamoğlu yerine yeni bir aday gösterilebilir.

İki; İmamoğlu’nun yüzde 50 artı biri alması durumunda seçim sonucu katılaşmadan ceza katılaşırsa mazbata verilemez. 45. günü takip eden pazar günü tekrar seçim yapılır.

Üç; İmamoğlu’nun ikinci tipe kaldığı lakin YSK tarafından ikinci çeşit için adaylığı katılaşmadan cezasının nihaileşmesi durumunda, Erdoğan ile üçüncü en çok oyu alan yarışır.

Dört; ikinci çeşit için İmamoğlu’nun adaylığının katileşmesinden sonra cezasının da katılaşması durumunda oylama referandum biçiminde yapılır ve Erdoğan tek başına oylanır. “Evet Oyu Hayır” oyundan az ise yüzde 50 artı bir koşulu sağlanmadığından seçimler 45 günü takip eden pazar günü gerçekleşir.

• Yani adaylık durumu kelam konusu olursa hangi durumda cezanın katılaşacağı ehemmiyet taşıyor?

Ben aday olması durumunda cezasının da kesinleşeceğini düşünüyorum. Fakat aday olmazsa bekletebilirler. Duruma nazaran daha sonrasında hareket edebilirler. Burada ana sorun şu olur, çok çok az oy almış şahısların Tayyip Beyefendi ile ikinci tipe kalma mümkünlüğü ortaya çıkar. Yani sırf yüzde 3 almış biri Tayyip Beyefendi ile yarışabilir.

(Mustafa Tolga Öztürk)

• YSK Lideri Muharrem Akkaya’nın İmamoğlu’nun durumuyla ilgili görüş vermesi ne kadar gerçek?

Her şeyi açıkladı. Tayyip Bey’in üçüncü sefer cumhurbaşkanlığı adaylığına yönelik sorular da geldi kendisine. Onlara da karşılık vermesini beklerdim. Ki orada Tayyip Beyefendi “Ben aday olacağım” dedi. İmamoğlu’nun aday olup olmayacağı bile belirli değil. Cezası kesinleşmedi. ‘Ekrem beyefendisi aday göstereceğiz’ deseler yeniden anlayacağım lakin ben açıkçası şaşırdım.

• Bu seçimde yabancı asıllı kaç kişi oy kullanacak?

YSK’ya bununla birlikte konut alma yoluyla vatandaşlığa geçenleri de sordum, ‘Bizim alanımız değil’ cevabı aldım. Dengeli bir cevap aslında. ‘Bize kişi seçmen olarak gelir onun incelemesini yaparız’ dendi. Biz parti içinde farklı bir çalışma yapıyoruz. Kütükten çektiğimiz bireylerin anne-baba ismi, doğduğu yer. TC’si. Ana baba ismi yabancı, doğduğu yerde örneğin Halep olursa biz bunun vatandaşlık aldığını düşünüyoruz. Şu an sayı 160 bin civarında. Ufak bir sayı değil. Yarından itibaren daha da yükselebilir. Biz seçmen kütüklerini aldığımız için bir evvelki seçmen kütüğünde kaç seçmen var, en son aldığımızda kaç var deyip hesap yapabiliriz ve çok büyük bir artış olduğunda tespit edebiliriz.

MUSTAFA TOLGA ÖZTÜRK KİMDİR?

Edirne’de 1986’da doğdu. İlköğretimini İstanbul ve Ardahan’ da, lise tahsilini Konya’da, lisans eğitimini Yakın Doğu Üniversitesi Hukuk Fakültesinde tamamladı. 12 yıldır özgür avukatlık yapan Öztürk yaklaşık dört yıldır DÜZGÜN Parti Yüksek Seçim Konseyi Temsilcisi vazifesini yürütüyor. Ayrıyeten genel merkez Seçim işleri başkanlığı YSK ve Yargıtay’dan sorumlu lider yardımcısıdır.