Kıyı bölgelerdeki ziraî alanlara ‘çölleşme’ uyarısı

Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Berkant Ödemiş, Türkiye’de yağış ölçülerinin azalmasıyla sulama ağının gereğince gelişmediği yerlerde çiftçilerin, yer altı sularını kullanmak zorunda kaldıklarını kaydetti.

Prof. Dr. Ödemiş, şöyle konuştu:

• “Yer altı sularını kullanmak, yer altındaki statik düzeyden suyun devamlı olarak aşağı düşmesine neden oluyor. Bu da çiftçinin maliyetini artırıyor zira geçmişte 50-60 metreden su çıkaran çiftçi, bugün 150-200 metrelerden su çıkarmak zorunda kalıyor. Bu da güç masrafının kıymetli derece artmasına neden oluyor. Kıyı bölgelerinde tarım yapılan alanlarda yer altından suyu çekmek daha riskli.
• Kıyı bölgelerinde çiftçiler, yer altından suyu çektikleri için deniz suyu girişleri yaşanabilir. Deniz suyu girişlerinin olması demek, tatlı su kaynaklarıyla tuzlu su kaynaklarının birbirine karışması manasına geliyor. Bu da büyük bir sorun. Zira şayet bu türlü bir durum olursa tuzlu su kaynaklarının farkında olmadan kıymetli ölçüde ziraî sulamada kullanmış olurlar. Bu nedenle kıyı bölgelerinde tarım yapan çiftçilerin su kaynaklarının sularını daima olarak denetim etmeleri ve tuzluluklarının ölçtürmeleri gerekir.”

SULAMA METODU VURGUSU

Tuzluluğun, ziraî üretimi azaltan en kıymetli etken olduğuna dikkat çeken Ödemiş, “Bitkiler tuzlu suya anında reaksiyon verirler. Bilhassa deniz suyu üzere sodyumlu tuzların yer altı sularına karışması ve ziraî alanda kullanması demek toprakların sodyumlaşması ve bir mühlet sonra da toparlakların verimsizleşmesi ve daha da sonra da çölleşmenin başlamasına neden olabilir. O yüzden kıyı bölgelerinde yer altından suyu çekerek tarım yaparken suların incelenmesi ve buna uygun bir sulama programı yapılması gerekir. Aksi halde bir mühlet sonra topraklar tuzlanır ve eser vermez hale gelir. Tuzlulaşmada sulama metodu epeyce değerli. Ortalama bir sulama suyu tuzluluğunda salma sulama ile sulanan 100 dekarlık bir pamuk tarlasında bir sulama döneminde yaklaşık 28 ton tuz birikimine neden olabilir. Bu paha epeyce yüksek ve sürdürülebilir toprak idaresi için büyük riskler taşıyor” diye konuştu. 

‘GELECEK DÖNEM BÜYÜK RİSKLER VAR’ 

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün son 3 aylık genel yağış datalarına bakıldığında Güneydoğu, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Ege bölgelerinin bir kısmındaki ağır yağış ölçülerinde azalmayla karşı karşıya kalındığını anlatan Ödemiş, şöyle konuştu: 

• “Bu bölgeler birebir vakitte ziraî üretimin çok ağır olduğu bölgeler. Geçen yılın birebir periyoduna nazaran yaklaşık yüzde 50 daha az ve daha sıcak. Bu nedenle yağış ölçülerinin azalması hem de buharlaşmanın artması yer altı su kaynaklarının depolanmasında ve yer altı su kaynaklarının hacminde gelecek dönem için büyük riskler olduğunu ortaya koymuş durumda.
• Eğer yağış ölçüsü daha da azalırsa birçok bölgede yer altı su rezervi gereğince dolmadığı için çok aşağılardan su çekmek bile kimi bölgeler için imkansız hale gelebilir. Bu da ziraî açıdan toprağın sulanmasını imkansız kılabilir. 2014 yılında Yayladağı bölgesinde kimi alanlarda su eksikliği nedeniyle ekim yapılamaz hale gelmişti hasebiyle bu sorunun yaşanması öbür bölgelerimiz için de kaçınılmaz gözüküyor.”