İklim dengesizliği kuraklıkla bir arada ‘ekolojiyi’ de tehdit ediyor

Türkiye’de yaşanan kuraklığa dikkati çeken uzmanlar, başta su kaynakları olmak üzere ekolojiyi tehdit eden iklim dengesizliği karşısında gayret planları yapılması gerektiğini bildirdi.

İstanbul Teknik Üniversitesi Sarsıntı Mühendisliği ve Afet İdaresi Enstitüsü Acil Durum Ve Afet İdaresi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Türkiye’de yaşanan kuraklığa ait değerlendirmede bulundu.

Yüksek basınç merkezinin “sırt” denilen uzantısının durağan vaziyette olduğunu belirten Kadıoğlu, “omega blokajı” denilen yapının oluşmaması durumunda, Türkiye’ye sırt yerine oluk gelirse havaların soğuyarak yağışların başlayacağını, akabinde da karın yağabileceğini söyledi.

“HER BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNİN METEOROLOJİ ÜNİTESİ OLMALI”

Kuraklığın kök nedenleri olduğunu ve bu mevzuda önlem alınması gerektiğine dikkati çeken Kadıoğlu, kelamlarına şöyle devam etti:

“Su kıtlığının en büyük sorunlarından biri su arz ve talep istikrarının olmaması. İstanbul, İzmir, Ankara üzere kentlerde o kentlerin su havzalarının besleyeceği ölçüden daha da fazla bir nüfus ve sanayi var. İkincisi, su idaresini hakikat yapmıyoruz. Su bütçesi, kuraklıkla gayret planı ve kuraklık izleme mevzularında çok zayıfız. Her büyükşehir belediyesinin bir meteoroloji ünitesi olması lazım. Bunların toprağın nemini, yağan yağmur ölçüsünü, buharlaşmayı, yer altı sularını, kuyulardaki su düzeyini izlemesi gerekiyor. Yani kuraklıkla gayret planları yapılması gerekiyor.”

Türkiye’nin yarı kurak bir ülke olduğunu hatırlatan Kadıoğlu, “Yağmur suyunu toplayamamak, yağmur suyu hasadı yapmamak üzere bir sorunumuz var. Türkiye’nin 112 milyar metreküp suyu var. 2023’te 112 milyar metreküp suyun hepsini kullanıyor hale geleceğiz. Her yağmur damlasını toplayabilir hale gelmemiz lazım” dedi.

“HAVZA BAZINDA SU İDARESİNE GEÇİLMELİ”

Yıldız Teknik Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Çakmakcı da asıl sorunun, çok yağışlar yahut önemli kuraklık düzeyleri üzere iklim dengesizlikleri olduğunu söyledi.

“Kümülatif bir yağış var fakat bize yararı yok hatta afet bazında bize ziyanı olabiliyor. Akdeniz Bölgesi’nde iklim değişikliğinden en çok etkilenecek ülkelerden biri biziz” diyen Çakmakcı, Türkiye’de suyun bol olmadığını ve iktisatlı kullanılması gerektiğini vurguladı.

Suyun geri kazanımının kıymetli olduğuna işaret eden Çakmakcı, atık suların artık hazır tatlı su kaynağı olarak düşünülebileceğini, atık su arıtma tesislerinin bu şuurla kıymetlendirilerek tasarlanması gerektiğini lisana getirdi.

Kuraklıkla çaba kapsamında yapılması gerekenlere değinen Çakmakcı, “Türkiye’de kuraklığa tedbir olarak havza bazında su idaresine hemen geçilmesi gerekir” dedi.

“ÜLKEMİZDE BİRÇOK GÖL TEHDİT ALTINDA”

İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meriç Albay da kuraklıkla bir arada su düzeyi düştükçe, su kalitesinin sıcaklık ve kirlilikten daha süratli etkilendiğini ve bu durumun biyoçeşitlilik ve ekolojik istikrar açısından da önemli tehlike arz ettiğini söyledi.

Su düzeyi düştükçe, sudaki siyanobakteri kümesi tipler başta olmak üzere ziyanlı alg artışlarının yaşandığını tabir eden Prof. Dr. Albay, “Özellikle su düzeyi düştükçe suyu kirletmek daha kolaylaşır. Münasebetiyle su düzeyinin mümkün mertebe kritik düzeyin altına düşmemesini isteriz. Zira her canlının yaşayabilmesi için ekolojik kuralların oluşması lazım. Su düzeyi düşükse ekosistemin istikrarını bozuyoruz. Ülkemizde şu anda maalesef birçok göl bu tehdit altında yaşamakta” diye konuştu.

Prof. Dr. Albay, sağlıklı bir ekosistem için göllerdeki su düzeyinin kıymetli etkenlerden biri olduğunu belirterek, “Manyas, Marmara, Uluabat üzere biyoçeşitliliği epeyce varlıklı olan sığ göller, su düzeyi değişiminden olumsuz manada en fazla etkilenen alanlar olarak dikkati çekiyorlar. Maalesef bu alanların çabucak hepsinde büyük habitat kayıpları hatta kuruma tehlikesi yaşanmaktadır. Üzerine daha fazla itina göstermemiz gereken bu alanların eski haline dönmesi için seferber olmalıyız. Su kütlesi kaybolurken aslında yalnızca su kaybolmuyor, biyoçeşitliliği, hayatı, doğayı kaybediyoruz. Kaybedilen yalnızca su değil, endemik çeşitler dahil her şeyi kaybediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

“RADİKAL KARARLAR ALINMALI”

Kuraklığın yanı sıra su kaynaklarının şuurlu tüketiminin de son derece kritik bir değere sahip olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Albay, kelamlarına şöyle devam etti:

“Bir an evvel tarım bilimciler, su bilimciler üzere birçok bilim beşerinin ve karar vericilerin bir ortaya gelip ziraî faaliyetleri yine ele alması, hangi çeşidin nerede yetiştirileceğine karar verilmesi lazım. Şeker pancarı, pamuk üzere çok su tüketen bitkilerin artık kapalı havzada yetişmesine müsaade verilmemeli. Hangi bitkinin, hangi kuraklık koşullarına elverişli olduğu, hangi çeşitlerin nerede yetişeceği muhakkaktır. Artık bu bahiste radikal kararlar alınmalıdır.”

İklimsel nedenlerle yağış rejimin hayli dengesizlik gösterdiği günümüzde ekosistem temelli su idaresinin değerini vurgulayan Prof. Dr. Meriç Albay, “Canlıların gereksinimlerini merkeze koyan, yalnızca su bütçesini değil de ekosistemin muhtaçlıklarını, su bitkisini, balıkları, su kuşlarını önceleyecek bir yaklaşıma muhtaçlık var” dedi.