‘Sigara bağımlılığı sonlandırılmadığı sürece KOAH önlenemez’

Göğüs Hastalıkları Prof. Dr. Kudret Ekiz, KOAH’nın en sık görülen özelliğinin, akciğerlere giren ve çıkan havayı kısıtlayarak nefes darlığına sebep olması olduğunu belirtti.

KOAH’nın bir akciğer hastalığı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ekiz, ‘‘KOAH sözünün açılımı Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığıdır. KOAH hastalığı amfizem ve kronik bronşitten oluşur. Amfizem, akciğerlerde nefes alıp vermeyi sağlayan alveol keselerinin duvarlarının harabiyeti sonucu ortaya çıkan olağandışı ve kalıcı genişlemedir. Bunun sonucunda akciğerde elastikiyet kaybı ve nefes darlığı gelişir. Kronik bronşit ise en az iki yıl üst üste ve bu iki yılın en az 3 ayında öksürük ve balgamla seyreden ilerleyici bir rahatsızlıktır” diye konuştu.

‘ÖKSÜRÜK VE BALGAM ŞİKÂYETLERİNE DİKKAT’

KOAH olan hastalarda amfizem bulguları hâkim olan şahısların genelde uzun uzunluklu, zayıf, kanlı-canlı görünen, yanakları kırmızı, göğüs ön-arka çapları artmış (fıçı göğüs), parmak uçları şişkinleşmiş, öksürük ve balgam yakınmaları olmayan hastalar olduğunu söz eden Prof. Dr. Ekiz, şöyle konuştu:

• “Kronik bronşit bulguları hâkim olan şahıslar ise kısa uzunluklu, şişman, öksürürken yüzü mor-mavi renk olan, bol balgam çıkaran, sık sık nefes darlığı krizleriyle hastaneye başvurup, tedavi sonrası kısmen rahatlayan, kalp yetmezliğinin de sık görüldüğü hastalardır. Başka bir küme ise her iki tablonun birlikte olduğu hastalardır. KOAH vefatla sonuçlanabilir. Bu hastalık başladı mı geriye dönüşü yoktur, kesinlikle ilerler.
• Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), tüm dünyada KOAH’ın 4’üncü sırada mevt nedeni olduğunu bildirmiştir. Türkiye’de ise 3’üncü sıradadır. KOAH, sıklıkla uzun yıllar sigara kullanan, 50-60 yaşlarındaki erkeklerde görülmekle birlikte, sigara içen bayanlarda da görülür. Çok nadiren de olsa, sigara içmeyen şahıslarda ve daha erken yaşlarda da görülebilir. KOAH yapan nedenler en başta mesleksel ziyanlı gazlar ve tanecikler (mikro parçacık) solunması, aktif biçimde sigara kullanımı ve hava kirliliğidir.”

‘ÖLÜMLERİN YÜZDE 90’I SİGARAYA BAĞLI’

Prof. Dr. Ekiz, KOAH’nın esas belirtilerinin öksürük, balgam, nefes darlığı ve göğüste tıkanma olduğunu belirterek, şu açıklamalarda bulundu:

• “Kan tükürme, dudak ve tırnaklarda morarma, kalp yetmezliğine bağlı ayaklarda şişme üzere belirtiler de görülebilir. Ama KOAH hastalarının çoğunluğu öksürük ve balgam yakınmalarından ötürü vaktinde doktora gitmedikleri, sırf nefes darlığı ilerlediğinde başvurdukları için teşhis ve tedavide geç kalmış oluyorlar. Sigara akciğerlerdeki hava yollarında iltihabi tepki geliştirerek duvarlarının kalınlaşmasına ve hava yolunun daralmasına neden oluyor. Büyük hava yollarında daha fazla balgam üreten hücrelerin yapılmasına, bunun sonucunda balgam artışına ve kronik öksürüğe yol açar.
• Oluşan bu tabloda Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının (KOAH) bir modülü olan kronik bronşit meydana gelir. Sonuçta kişi yılın değerli bir kısmını öksürerek ve balgam çıkararak geçirir. Hava yollarının daralması sonucu akciğerlere havanın giriş ve çıkışı zorlaşır. KOAH’nın en değerli bulgusu olan nefes darlığı ortaya çıkar. Alveol ismi verilen akciğerlerdeki hava keseciklerini vakitle tahrip ederek KOAH’nın bir kesimi olan amfizemi oluşturur. Oksijenin kana geçerek dokulara taşınmasına mani olur. Spor yapmak, dans etmek, müzik söylemek, merdiven ve yokuş çıkmak üzere nefes almanın değerli olduğu aktivitelerde zorluk yaşanır. Sigara içmeye devam edilirse, istirahatte bile nefes darlığı gelişir. Sigaradaki toksik unsurların hava yollarındaki hücrelerde kanserleşmeye neden olmalarından ötürü erkeklerdeki akciğer kanserinden ölümlerin yüzde 90’ı, bayanlarda ise yüzde 80’i sigaraya bağlıdır.
• Sigara yalnız akciğerlere değil, bedendeki birçok hayati organa da ziyan verir. Mesane, yemek borusu ve mide üzere birçok organ kanseri, koroner kalp hastalıkları, cilt yaşlanmasının hızlanması, bayan doğurganlığının azalması, erkekte ise erkek cinsel işlev bozukluğu (empotans) sigaraya bağlı gelişen başka kıymetli hastalıklardır. KOAH’nın en büyük düşmanı sigaradır. Sigara içme ile semptomatik seviyede başlayan KOAH, sigara kullanılmaya devam edildiği sürece çok ağır tablolara kadar gidebilir. Sigara bağımlılığı sonlandırılmadığı sürece KOAH önlenemez.”

‘SİGARAYI BIRAKMAK KOAH’IN TEK ÇÖZÜMÜDÜR’

KOAH tedavisinin iki ana emeli olduğunun altını çizen Prof. Dr. Kudret Ekiz, “Birincisi hastalığın bulgularını düzeltmek ya da azaltmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Günümüzde KOAH’ı ortadan kaldıracak, büsbütün düzeltecek bir tedavi seçeneği yoktur. Lakin sigara içiminin bırakılması, KOAH’ın gelişme ve ilerleme riskini azaltan, hastalığın ilerlemesini durduran tek ve en tesirli teşebbüstür. Sigaradan uzak durmak bu hastalığı çok büyük ölçüde önler. Bunun yanında, mesleksel gaz ve partiküller ile hava kirliliği üzere risk faktörlerinden de uzak durulmalıdır. Kesinlikle bir göğüs hastalıkları uzmanının denetimine girerek sistemli ilaç kullanımının sürdürülmesi ve ani başlayan atakların tedavisinin sağlanması gereklidir” dedi.