Uzmanı uyardı: Süratli yemek yiyenlerde uyku meseleleri daha fazla

Kişinin en temel gereksinimlerinden birinin uyku olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Yaren Hamarat, “Uykunun insan sıhhatinde fizikî, zihinsel ve ruhsal açıdan değerli bir role sahip olduğu düşünülmektedir. Uyku birebir vakitte öğrenme sürecinde, fizikî gelişim etaplarında, hislerin düzenlenmesinde ve ömür kalitesini artırmada kıymetli rol oynamaktadır” sözlerini kullandı.

Tüm beşerler için uykunun, vazgeçilmez bir ihtiyaç olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Yaren Hamarat, aç ve susuz yaşamanın mümkün olmadığı üzere uykusuz yaşamanın da mümkün olmadığına dikkat çekti.

Psk. Hamarat, “Uyku gün uzunluğu yorulan, yıpranan vücudumuzu ve zihnimizi onarma sürecinden geçirmektedir. Uyku sırasında kalp atımları yavaşlar, teneffüs sayısı azalır ve beden ısısı düşer. Tıpkı vücudumuz üzere hudut sistemimiz de dinlenme kademesine geçmektedir” diye konuştu.

BU BELİRTİLER GÖZ GERİSİ EDİLMEMELİ

Uyku bozukluğu belirtilerine değinen Psk. Hamarat, “Uyku bozukluğu şikâyeti yaşayan şahıslar uykuya dalmada ve sürdürmede sorun yaşamaktadır. Uykularını gereğince alamazlar. Uyandıklarında dinlenmiş biçimde uyanmama ve günün devamında yorgunluk hissi, odaklanma zahmetleri ve dikkatsizlik üzere sıkıntılar yaşarlar” dedi.

Psk. Hamarat, uyku bozukluklarının insomnia, uykuyu başlatmada sürdürmede zahmet yaşama, sık sık uyanma, uyku ile alakalı teneffüs bozuklukları (uyku apnesi) uyku sırasında tekrarlayan teneffüs nöbetleri, sirkadiyen ritim, uyku uyanıklık bozuklukları, kişinin gereksinim duyduğu vakit diliminde uyuyup uyanamaması ve parasomnialar (uyurgezerlik, uyku terörü, karabasan) olmak üzere sınıflandırıldığını söyledi.

UYKU MUHTAÇLIĞI ŞAHISTAN ŞAHSA DEĞİŞİR

Uyku sistemini fizikî, ruhsal, toplumsal ve çevresel olarak çeşitli faktörlerin etkilediğini lisana getiren Psk. Hamarat, şu bilgileri paylaştı:

“Tüm bu faktörler uykunun kalitesini ve müddetini bozabilmektedir. Uyku muhtaçlığı şahıstan bireye nazaran değişiklik göstermektedir. Bazılarına 4-5 saatlik uykular yeterken bazıları 8-9 saatlik uyku yetmeyebilir. Âlâ bir uykunun birinci belirtileri, kişinin uyandıktan sonra kendini dinlenmiş, müspet ve yeni bir güne hazır hissetmesi ile aşikâr olmaktadır. Fizyolojik olarak kişiyi bu durumdan uzak tutan sebeplerin başında yaş gelir. Erken yaşlarda uykuya duyulan gereksinim daha fazla olurken vakit ilerledikçe bu müddetin düştüğünü görmekteyiz.”

ANKSİYETE BOZUKLUKLARI UYKU NİZAMINI OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİR

Yaşlanmayla birlikte gelişen hastalıklar sebebiyle uyku kalitesinde de sıkıntılar yaşanabileceğini belirten Psk. Hamarat, “Hastalık faktöründe ise hem fizyolojik hem de ruhsal taraflarıyla ekseriyetle uyku tertibini olumsuz istikamette etkilenmektedir. Bilhassa anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk yahut majör depresyonun varlığı, uyku tertibinde bozulmalarla sebep olan hastalıklardır. Ağrı da tüm bunların başında gelmektedir. Ağrısı olan kişi uykuya dalmada ve sürdürmede zorluk yaşar, hatta uyuyamamaktadır. Çevresel faktörler de bazen bireylerin uykuya dalmalarında olumlu tesir gösterirken bazen de uykuyu iteleyici ve engelleyici tesir göstermektedir. Birtakım şahıslar uykuya dalmak için sessiz, sakin ve karanlık ortam ararken kimileri aydınlık, kalabalık ve sesli ortamları tercih edebilmektedir” tabirlerini kullandı.

DÜZENSİZ BESLENME RİSKİ ARTIRIYOR

Uyku bozukluğu ile beslenme ortasında münasebet olup olmadığı sorusunu yanıtlayan Psk. Hamarat, şunları söyledi:

“Yediğimiz yemekler uykunun kalitesini ve müddetini etkilemektedir. Çok süratli yemek yemek, öğün atlamak, fazla ve ağır öğünler tüketmek, yemek saatlerinin sistemsiz olması ve uyumadan evvel atıştırmak uyku bozukluklarının başka nedenlerindendir. Kahve, asitli içecekler, baharatlar, çay ve çikolata üzere kafein içeren uyarıcılar da uykuyu olumsuz etkilemektedir. Sağlıklı bir hayat stili ve yanlışsız beslenme alışkanlıkları, uyku dâhil olmak üzere ruhsal ve fizikî yeterlilik haline katkıda bulunurken, uygunsuz beslenme ve sonlu fizikî aktivite uyku kalitesini bozmaktadır.”

BİRÇOK HASTALIĞA NEDEN OLABİLİR

Uyku hayatımız boyunca, sıhhat ve hayat kalitesi için çok değerli olduğu ve uyku kalitesindeki bozulmanın birçok olumsuz faktörünün varlığı fizikî, zihinsel ve fizyolojik durumla ilişkili olduğu bilinmektedir. Yetersiz uyku müddeti ve kalitesi anksiyete, depresyon ve intihar eğilimi üzere çeşitli zihinsel durumlarla ilişkilendirilmektedir. Daima uyku yoksunluğu yaşıyor olmak, bağışıklık sisteminde bozulmaya, hipertansiyon, obezite ve diyabet riskini de artırmaktadır.

Uyku bozuklukları ve uyku kalitesinde düşme, motivasyonun azalmasına ve dikkat dağılmasına, odaklanma zahmetlerine, gün içinde içedönük davranışlara ve genel olarak düşük psikososyal davranışlara neden olabilir. Uyku kalitesinde düşme, konsantrasyon bozukluğu ve zamanlama ile bağlı olduğundan, bu durum tıpkı vakitte iş hayatındaki performansı da etkilemektedir.”

KALİTELİ UYKU İÇİN YAPILMASI GEREKENLER

Kaliteli bir uyku için yapılması gerekenlerden bahseden Psk. Hamarat, “Genellikle düzgün alışkanlıkların ve davranışların uyku kalitesini ve ölçüsünü artırabileceği önerilir. Kafein ve nikotin tüketimini azaltmak hatta kaçınmak, gün içinde şekerleme yapmamak uyku kalitesini artırabilmektedir. Her gün belli saatlerde yatıp belli saat aralığında uyanmaya dikkat edilmelidir. Yatak odanızın ne çok sıcak ne de çok soğuk olmamasına itina gösterilmelidir. Yatmadan evvel ağır idmanlardan kaçınılmalıdır. Son olarak akşam 18.00’dan sonra ağır yiyecekler tüketilmemelidir. Şayet tek başınıza uyku sisteminizi sağlayamıyor, bu durum ömür kalitenizde düşmeye sebep oluyor ve ruhsal sıkıntılar ile bağlı olduğunu düşünüyorsanız ruhsal dayanak almanızda sizin açınızdan yararlı olacaktır” diyerek kelamlarını noktaladı.