VAR sistemi kaldırılacak mı? TFF Lideri’nden savlara yanıt!

Riva Hasan Doğan Ulusal Kadrolar Kamp ve Eğitim Tesisleri’nde düzenlenen Görüntü Yardımcı Hakem (VAR) sisteminin bilgilendirme toplantısının akabinde, basın mensuplarının ziyareti için kapısını açtığı VAR Sistemi Merkezi’nde konuşan Büyükekşi, başkanlık sürecini, yeni projelerini, hakem konusunu ve beklentilerini paylaştı.

Türk futbolunda son devirlerin en büyük tartışma konusu olan VAR ile ilgili görüşlerini aktaran Büyükekşi, “Biz yaptığımız her işin gerisindeyiz, yeterli niyetliyiz. Alışılmış ki vakit zaman zahmetler olacak, yanılgılar olacak. Lakin düzgün niyetle bu iş yapılıyor. Bunu göz önüne sergileyebilmek önemli” dedi.

Yaptıkları işte teknoloji olarak da çok güzel bir durumda olduklarını belirten Büyükekşi, “Örnek vermek gerekirse; Avrupa’da şu anda 27-28 ülkede VAR uygulanıyor. 1. Lig’de yalnızca 5 ülkede uygulanıyor, bunun bir tanesi Türkiye. Bu VAR sistemini orta saha hakeminden ayırmakla maksadımız şu; burada hakemlerin ihtisaslaşıp dünyada en uygunlardan bir tanesi olması. Şu anda Hugh Dallas’ın belirttiği biçimde, VAR uygulamasında dünyadaki en düzgün birkaç ülkeden biriyiz. Lakin kâfi mi, yetmez. Kesinlikle eksiklerimiz olacak. Zira insanoğlu her vakit yanılgı yapabilir. Bu yanılgıları da düzelterek gidiyoruz” diye konuştu.

VAR sisteminin hayatlarına girdiğinden beri kimi hususların kamuoyu tarafından ya yeteri kadar bilinmediğini ya da yanlış bilindiğini vurgulayan Büyükekşi, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Biz bu eksikliği giderebilmek için hoş bir sunum hazırladık. MHK lider vekilimiz sayın Murat Ilgaz o sunumu gerçekleştirdi. UEFA ve FIFA tarafından kabul edilen ve IFAB tarafından belirlenen bir VAR protokolü var. Bu VAR protokolünün yanlışsız uygulanması son derece kıymetli. Bizim ana prensibimiz ve UEFA’nın tavsiye ettiği ‘minimum müdahale azamî fayda’ prensibinden yola çıkarak eskiye nazaran VAR protokolü hudutlarına çekerek uygulamaya başladık.”

Saha hakemleriyle VAR hakemlerini ayırarak yeni bir uygulamaya da imza attıklarını hatırlatan Büyükekşi, “Hedefimiz de burada şu; futbolun marka kıymetini artırabilmek ve futbolu hakem kusurlarından çok bilhassa gençlerin, bayanların, çocukların, ailelerin izleyebilmesini sağlamak. Hakem yanlışlarından çok, futbolun hoşluklarının konuşulduğu bir ortamı yaratabilmek. Böylece de gelecekte, yayın ihalesinde fiyatı iki katına çıkarabilmek. Yani bu da marka kıymetini artırmakla olur” sözlerini kullandı.

“SON KARAR TEKRAR ORTA SAHA HAKEMİNİN”

“Burada amaç şu; hem sizlerin bu işleri çok düzgün bir biçimde görmesi, ki VAR nerede müdahale eder, nerede etmez…İşte ceza alanı içindeki faullerin penaltı olup olmadığı, konumun gol olup olmadığı, kırmızı kart olayları ve yanlış oyuncu cezalandırılması üzere 4 tane sistemde müdahale ettiğinin, onun dışında müdahale etmediğinin, maçı temel yöneten orta hakemin asıl sorumlu olduğunun, VAR hakeminin birebir yardımcı hakemler, dördüncü hakem üzere yardımcı hakem olduğunun bilhassa altını çizdik. Zira son karar yeniden orta saha hakeminin. Demo yaptırarak, bir grup spekülasyonlara sebep olan ofsayt çizgisi çekme, burada ofsayt çizgisini basın mensuplarımıza çektirerek ve birtakım yeniden yanlış anlamalara sebep veren çizgilerin perspektife girmesi üzere, güya çizgi yanlış çekiliyormuş üzere algı yaratılması, bunların önüne geçebilmek için bu çalışmayı yaptık.”

Mehmet Büyükekşi, birinci günden beri, ana prensiplerinin, itimat, eşitlik, adalet ve şeffaflık olduğunu söylediğini de vurgulayarak, “Hem itimadı hem şeffaflığı aşılamak açısından bunu yaptık. Salı günü de tıpkı uygulamayı, Üstün Lig ve 1. Lig kulüp liderlerimiz, teknik yöneticilerimiz ve kaptanlarımız için yapacağız, onları davet ettik. Bu bitti mi? Bitmeyecek. Bundan sonra da, maç olmadığı günlerde, gerek basın mensupları, gerekse liderlerimiz, gerekse yöneticiler yahut futbolcular randevu alarak, bir hakemimiz eşliğinde demo yaparak bunların hepsini deneyebilecek, görebilecek, şeffaf bir biçimde bilgilenecek” değerlendirmesinde bulundu.

Büyükekşi, yenilikçi çalışmalarından çok VAR’daki hakem yanılgılarının daha çok konuşulduğunun hatırlatılması üzerine, şunları söyledi:

“Tabii ki buradaki en değerli hususlardan bir tanesi; kimi kulüplerimiz maç kazanıyor, birtakım kulüplerimiz maç kaybediyor. Bizim ana gayemiz futbol kalitesinin, futbol taktiklerinin, oyuncuların, teknik yöneticilerin yaptığı atakların konuşulması. Hakemin daha sonra konuşulması. Türkiye’de malesef birtakım kanallarda, ‘bir durumu 10 dakika, 20 dakika öne al, geriye al, şu kameradan bakayım’ üzere konuşuluyor. Hiçbir vakit hakemin o denli bir müddeti de yok. O saniye içerisinde, o andaki psikolojiyle karar veriyor. Bunların gündeme gelmesi daha kolaycılık oluyor.”

“HEPİMİZ BİREBİR GEMİDEYİZ”

“Bir kadro, onlarca yüzlerce duruma giriyor, gol oluyor yahut olmuyor, orada nasıl değerlendiriliyorsa, onun da birebir halde kıymetlendirilmesi lazım.” diyen Büyükekşi, en değerlisinin niyet olduğunu, hakemlerin âlâ niyetli olarak büyük özveriyle bu işleri yaptığını ve büyük bir sorumluluk aldıklarını kaydetti.

Hakemlere de hürmet duyulması gerektiğini vurgulayan Büyükekşi, “Çünkü ben daima şunu söylüyorum; şayet Türk futbolunda marka bedelini artıracaksak bütün paydaşlarımızın kıymetli olması lazım. TFF’nin, kadrolarımızın, futbolcuların, teknik yöneticilerin, hakemlerin, medyanın… Hepimiz birebir gemideyiz. Hepimiz bedelli olursak, birbirimize bedel verirsek, karşılığını o formda dışarıda daha âlâ görürüz. Zira bir yandan da ben yayıncı kuruluşa şunu söylemiştim; şu anda yaklaşık 120 ülkeye maçların özetlerini satıyorlar, ‘150 ülkeye satmamız lazım’ dedim. Yani ihracat yapıyoruz. Bunu yapabilmek için de futbolumuzun marka pahasına katkı sağlamamız lazım” formunda konuştu.

“90 KONUMUN 85’İNDE GERÇEK KARAR VERİLMİŞ”

Hakem kararlarında empati yapmak gerektiğine dikkati çeken Büyükekşi, “Aslında en hoş şey, bir şey hakkında yargılama yaparken, karar verirken empati yapmak. Şayet empati yaparsanız o vakit farklı düşünebilirsiniz, olayı daha güzel anlayabilirsiniz. Siz artık bundan sonra bir yayın yaparken yahut bir köşe müellifimiz yahut bir muhabirimiz yazı yazarken empati yapacaksınız. Empati yapmasını istiyoruz. Koşullar ne, nasıl yapılıyor, kaç saniye içerisinde karar veriliyor, bu güç durumda ben olsaydım ne yapardım, burada en hoş biçimde bir göstergesi olacak. Bunu da önümüzdeki günlerde inşallah göreceğiz” değerlendirmesinde bulundu.

Büyükekşi, birtakım kulüplerin VAR sisteminden çıkmak istediklerine dair açıklamalar yaptığının hatırlatılması üzerine de, şunları söyledi:

“Ben o gün de söylemiştim. Aslında bunu genellemeye sokmamak lazım. ‘Birkaç kulüp istedi diye VAR sistemi ortadan kaldırılmaz‘ dedim. Herhalde bir anket yapsak grupların yüzde 90’ı VAR sisteminin devam etmesini ister. Zira baktığımızda 90 tane konuma müdahale edilmiş. 90 tane durumun 85 adedinde gerçek karar verilmiş. O denli olmasaydı tahminen onlarca gol iptal olacaktı yahut gol olan konumlar iptal edilmeyecekti. Yahut iptal edilen, tam aksisi gol olan durumlar var ofsayttan yahut kırmızı kartlardan ötürü. Onun için, genelde bu türlü bir şeyi biz de kendi çapımızda araştırıyoruz. Bu türlü bir şeyi çoğunluk olarak talep eden yok.”

“TFF’NİN İŞİ YALNIZCA HAKEMLER DEĞİL”

Büyükekşi, vazifeye geldiğinden beri yapamadığı bir proje olup olmadığı ya da yapmaktan pişmanlık duyduğu rastgele bir iş olup olmadığını sorusuna “Yapamayalım demeyelim de, daha yapacağımız çok iş var” sözünü kullanarak, şu karşılığı verdi:

“Pişmanlık duyduğumuz rastgele bir şey yok. Biz daha vazifeye 16 Haziran’da geldik, o gün seçildik. Ortada bir 10 günlük bayram tatili var. 4 ay yeni bitti. 3,5 aydır gece-gündüz misyon yapıyoruz. Yani herhalde 1-2 yılda olması gerekenleri kısa devirde yaptık lakin daha yapacağımız çok iş var. Dijitalleşmeyle, yapay zekayla, ulusal grupla, altyapıyla, genç ekiplerle ilgili çok işimiz var. Türkiye Futbol Federasyonunun işi yalnızca hakemler değil. Bu vazifelerinden bir tanesi. Lakin birçok işimiz var. Birçok da yenilikler yaptık. Lakin hani bir şey var ya, ‘bizi izlemeye devam edin’ diye. Bizim daha çok yapacağımız iş var, inşallah sırayla.”

YENİ PROJELER

Uygulamaya geçirmeyi planladıkları projelerle ilgili bilgi veren Büyükekşi, “En kıymetli bahislerden bir tanesi de şu; biz KPMG ile anlaştık Türkiye futboluyla ilgili. Bu vakte kadar yapılamamış. 53 üye ülkeli UEFA’da 12 kadar ülke yapmamış bu vakte kadar, bir tanesi de Türkiye.” tabirlerini kullandı.

Bu firmayla 3 yıllık, 5 yıllık ve 10 yıllık bir strateji planı çalışması yapacaklarını ve futbolun tüm paydaşlarını katacaklarına işaret eden Büyükekşi, projeyi şöyle anlattı:

“İnşallah bu çalışma 6 ay sürecek. Ve böylece bunu da yalnızca biz yapmayacağız, tüm paydaşları toplayarak yapacağız. Yalnızca Muhteşem Lig değil, bütün kulüpler. Hakemler, futbolcular, teknik yöneticiler, liderler. Siz de, futbol medyası da. Futbol iktisadı, hem yurtdışından hem yurtiçinden onlarca toplantılar yapılacak, çalıştaylar yapılacak ve strateji oluşturulacak. Kamuda da, bilhassa onlarla da ve bu TFF’nin tek başına yaptığı bir çalışma, benim çalışmam olmayacak. Tüm paydaşların bir ortaya geleceği bizim çalışmamız olacak. Yani herkesin çorbada tuzu olacak. Türkiye’de yabancı kuralından tutun genç futbolculara, amatörlerden tutun herkesi kapsayacak, birinci olacak bir çalışma yapacağız. Ona nazaran de Türkiye’de futbolun geleceği ismine, orada kıymetli stratejik kararlar alınacağını düşünüyorum.”

“HERKES TAKVİYE VERİYOR”

Kulüp yöneticileriyle uygun bir bağlantı içinde olduklarını belirten Büyükekşi, “Bizim kulüp liderleriyle son derece hoş bir diyaloğumuz var, her bölümden. Hem Muhteşem Lig’den hem 1. Lig’den, 2 ve 3. liglerden her kesite hoş bir bildiri veriyoruz. Onlarla bağlantılarımız çok güzel. Onlar da bunu takdir ediyorlar. Gerek kamuoyu, gerek hakemlerle ilgili, gerek öbür mevzularla, gerek kamuyla ilgili. Gerek bakanlarımızla, gerekse Cumhurbaşkanımızla çok düzgün bağlar içindeyiz. Daha âlâ yapabilmek için de herkes dayanak veriyor” değerlendirmesinde bulundu.

Futbolun paydaşları tarafından takdir gördüklerini vurgulayan Büyükekşi, “Ama değerli olan da doğruyu bulabilmek, ortak akılla bu işi yapabilmek. Bizim prensibimizde ‘ben’ yok, ‘biz’ var. Kıymetli olan, ‘biz’ olarak hareket edebilmek. O yüzden doğruyu bulmak için de istişareye her vakit değer veriyoruz” görüşlerini lisana getirdi.

“BİZ ARTIK HAKEM SEYREDİYORUZ”

Mehmet Büyükekşi, “Bir futbolseversiniz. Bir maç izlediğinizde artık hangi konumun ne tıp bir tartışmaya galebe çalacağını fark ediyorsunuzdur. O maçta, ‘eyvah bu çok tartışılacak’ diyor musunuz?” sorusunu da, şu sözlerle yanıtladı:

“Mutlaka. Ben ona daha kesin ve kolay bir yanıt vereyim. Artık vakit zaman ben de gidiyorum. Gayem Harika Lig’den her grubun en az bir maçını seyretmek. Dönem bitene kadar. Öteki liglerdeki gruplara da gitmek istiyoruz vakit buldukça. Ancak şunu söylüyorum; biz artık maç seyretmiyoruz, hakem seyrediyoruz. Maçın sonucunu sormuyoruz evvel hakemin yaptığı bir kusur var mı, bir sorun var mı, bir kritik durum var mı, onu soruyoruz. Bakış açımız değişti.”