Hatay Arpahan’da ‘Cumhuriyet projesi’: Köyden ulusala kırsal kalkınma

Türk tarımı, Türk bayanlarının dokunuşlarıyla üretime evriliyor. Dünya Çiftçi Bayanlar Günü’nde kendi özgün muvaffakiyet kıssasını yaratan bayan çiftçilerle Cumhuriyet-Kadın-Emek üçgeninde tarımı konuştuk. 

2010 yılında kurulan, bayanların tarımda üretim kadar idare sistemlerinde etkin olmasını hedefleyen aile işletmesi TEOFARM’ın kurucularından Elif Teoman Ovalı, “Bir Cumhuriyet Projesi” dediği modeli gazetemize anlattı. 

KADİM VE BİLİMSEL

“Bu topraklara ve bir ülkenin mukadderatını değiştiren Atatürk’e her şeyden evvel vefa borcumuz var” diyerek kelama başlıyor, TEOFARM’ın kurucusu Elif Teoman Ovalı… 4 ay öncesine kadar Mustafa Kemal Üniversitesi İşletme kısmında öğretim vazifelisi olan Ovalı, 12 yıl evvel kardeşi Adnan Murat Teoman’la TEOFARM markasını hayata geçiriyor. Bu marka ile amaçlanan, sırf üretim değil, özünde “kırsal kalkınma projesi”. İsmindeki “Teo” soyadından gelirken “Farm” ise “markanın milletlerarası argüman ile yola çıkma” stratejisinin bir sonucu. Ovalı, bunu açıklarken altını çizerek ekliyor: “Ayaklarını ulusala, bu topraklara basmayan, gücünü bu topraklardan almayan hiçbir proje bu topraklara yarar sağlayamaz.”

Ovalı, TEOFARM kıssasını ve gelinen noktayı ise şöyle anlatıyor: “Kadın üreterek kendisini gerçekleştirebilir. Hayatım boyunca paylaşımı ve birleşimi önemsedim. Akademi şahsî idealimdi, fakat bu türlü bir proje toplumsal idealimdi. Esaslı kadim bir geçmişi bilimsel bir modelle geleceğe taşımak istiyordum. Hatay’ın Kültürel, ekolojik ve ekonomik sürdürülebilirlik parolasıyla Arpahan köyünde yüzyıllardır tarımı sürdürdüğümüz aile çiftliğimizde 2010 yılında tek bir eser ile başladık. ‘Anadolu’nun yağız delikanlısı’ olarak tanımladığım, endemik bir tıp olan karakılçık buğdayına yoğunlaştık. Bu eseri bulgur, makarna, un ve pasta endüstrisinde kullanılacak biçimde seçeneklendirdik. Bu gayretimiz endemik çeşitleri işleyerek, reçellerini üretmek ceviz, kıtır kabak, kebbet üzere yerli çeşitleri tanıtarak devam etti. Bugün TEOFARM, 65 çeşit eser ile yerli üreticinin eserini de ulusal ve milletlerarası piyasaya taşıyor. Sattığımız eserin yüzde 70’ini kendi yerimizde yetiştiriyoruz. Bugün prestijiyle 200 dekarlık Türkiye’nin en büyük karakılçık üretim çiftliğine sahibiz. 1 yıl evvel de TEOFARM Atölye’yi oluşturduk. Maksadımız bu atölye ile kırsalda sanatı, bilgiyi, üretimi ve beşere ve tabiata saygılı bir modeli teşvik etmek. 

‘ÇİFTÇİ TANIMI’ DEĞİŞMELİ

Çiftçiliğin tarifine ait de çarpıcı açıklamalar yapan Ovalı “Yönetim düzeneğinde bayana yer olmayan çiftçi anlayışı değişmeli. Her basamakta bayan olmalı. Biz takım olarak 15 bireyiz ve bu 15 kişinin 11’i bayan. Atölyemizdeki stajyer kızlarımızın, çiftliğimizde çalışan bayanlarımızın çocuklarından oluşması, gerçek yolda olduğumuzu gösteriyor” diyor.

HER TAHLİLİ ATATÜRK’TE BULUYORUZ

Elif Teoman Ovalı tarımdaki ilerlemeyle ulusal şuurun gelişimi ortasındaki ilgiyi şu tabirlerle anlatıyor:

“Bir ülkenin yazgısı, bir milletin yazgısı, bir yurt ülküsüyle ortak mefkurelerle ulu başkanın etrafında biçimlendi. Onun amaç gösterdiği muasır medeniyet düzeyinde ilerliyoruz. Ülkenin hak ettiği barışa, huzura, bolluğa ulaşmasına katkı sağlamayı misyon ediniyoruz. Ve giriştiğimiz her projemizde o bize yol gösterici oluyor. Bir problemle karşılaştığımızda da bunda onun çizgisinden uzaklaşmanın tesiri olduğunu görüyoruz. Ulusal şuurun kıymetinin farkındayız ve atölyemizde ulusal bayramları çalışanlarımızla coşkuyla kutluyoruz.” 

ADANA’DA 3200 DÖNÜM ONA EMANET

Adana’da 24 yaşındaki bayan ziraat mühendisi, ailesi ve yakınlarına ilişkin 3 bin 200 dönüm arazinin sorumluluğunu yürütüyor. Merkez Sarıçam ilçesinin kırsal Baklalı Mahallesi’nde ailesine ilişkin çiftlikte küçük yaştan itibaren tarımla iç içe büyüyen Nihan Işık, geçen yıl Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ni bitirdi. Üniversite tahsili sırasında babası ve iki ağabeyinin ilgilendiği çiftlikte tarımla etkin olarak uğraşan Işık, mezun olduktan sonra işin başına geçti. Işık, zeytinden pamuğa, patatesten nara kadar 11 çeşit eserin yetiştirildiği, yılın her ayı üretimin gerçekleştiği yerlerde en güzel randımanı almak için çalışıyor. Günün erken saatinde mesaiye başlayan Işık, 3 bin dönümden fazla topraktaki tüm ziraî üretimin yürütülmesini sağlıyor.

3.6 MİLYON BAYAN ÇİFTÇİYE EĞİTİM 

Tarım ve Orman Bakanlığı, 2003 yılından bu yana tarım, mesken iktisadı ve toplumsal bahislerde 3 milyon 620 bin 424 bayan çiftçiye yüz yüze ve uzaktan eğitim verdi. Eğitim ve Yayın Daire Başkanlığı bünyesinde yürütülen çalışmalar kapsamında, çeşitli alanlarda toplam 750 bin ziraî eğitim, yayın, bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmasıyla 15 milyon çiftçiye ulaşıldı. Eğitimlerde bayan ve gençlerin aktif biçimde yer almasına büyük ehemmiyet veriliyor. Bayan çiftçilerin bilgi ve maharetlerini artırarak, sürdürülebilir ziraî faaliyetlerin yapılması ve kaliteli eser artışının sağlanması maksadıyla çeşitli eğitimler düzenleniyor. Bağcılıktan hayvancılığa, meyvecilikten seracılığa, arıcılıktan ipekböcekçiliğine kadar birçok ziraî mevzuda çeşitli yayım teknikleri kullanılarak 81 vilayette eğitimler veriliyor. 2003 yılından bu yana kırsalda tarım, konut iktisadı ve toplumsal mevzularda 3 milyon 620 bin 424 bayan çiftçi yüz yüze ve uzaktan eğitim aldı.