50 yıllık gizem çözüldü! Bakteriler nasıl hareket ediyor?

Virginia Üniversitesinde çalışan ve yüksek teknolojili kiro-elektron misroskobi (kiro-EM) alanında bir başkan olan Dr. Edward H. Egelman’ın öncülüğündeki memleketler arası bir araştırma grubu, nihayet bu gizemi ortaya çıkarmış. Kiro-EM kullanan ve bilgisayarda gelişmiş modellemeler yürüten araştırmacılar, hiçbir klâsik ışık mikroskobunun göremediği şeyi açığa çıkarmışlar: Kelam konusu iticiler, tekil atom düzeyinde enteresan bir yapıya sahip.

MODELLER 50 YILDIR VARDI FAKAT ATOMSAL AYRINTILAR MUHAKKAK OLDU

Populer Science Türkiye’nin içeriğine göre Virginia Üniversitesi Biyokimya ve Moleküler Genetik Kısmında çalışan Egelman, “Bu filamentlerin nasıl böylesine tertipli sarmal biçimler oluşturabildiğine yönelik modeller 50 yıldır vardı lakin biz, filamentlerin yapısını atomsal ayrıntılarla belirledik.” “Artık bu modellerin yanlışlı olduğunu gösterebiliyoruz. Yeni bulgularımız, böylesine minyatür iticilere dayanabilecek teknolojilere taban hazırlanmasına yardımcı olacak.”

Farklı bakteriler, flagellum biçiminde bilinen yahut çoğul ismi flagella olan bir yahut birden çok uzantıya sahip. Bir flagellum binlerce alt üniteden oluşsa da, bu alt üniteler büsbütün tıpkı. Bu türlü bir kuyruğun düz bir yapıda yahut en yeterli ihtimalle biraz esnek olacağını düşünebilirsiniz. Lakin bu türlü olsaydı bakteriler hareket edemezdi. İşte bu yüzden böylesi biçimler itiş kuvveti oluşturamaz. Bakterilerin ileri yanlışsız hareket etmesi için dönen, burgu biçimli bir itici gerekiyor. Bilim insanları, bu halin oluşmasını “süper sarmallama” formunda isimlendiriyor. Şimdiyse, 50 yıldan uzun mühlet sonra bakterilerin bunu nasıl yaptığını nihayet anlıyorlar.

Kiro-EM kullanan Egelman ve araştırma grubu, flagellumu meydana getiren proteinin 11 farklı hale girebildiğini keşfetmişler. Burgu biçiminin oluşmasını ise bu formların özel bir karışımı sağlıyor.