19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’mız kutlu olsun: Kurtuluşa giden yol

Tarihçi Prof. Dr. Hakkı Uyar, Atatürk önderliğindeki bir avuç yurtseverin 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla başlayan ulusal Kurtuluş Savaşı’nı ve Meclis’in bu savaştaki yerini Cumhuriyet’e anlattı.

Osmanlı’dan Cumhuriyete geçiş sürecinin idealist ve vatansever aydınlarının, gücün tümünü elinde toplayan mutlak monarşiye karşı olduğunu belirten Uyar, “Çünkü şahıs idarelerinin çağdaş olmadığını ve ülkeyi felakete sürükleyebildiğini görmüşlerdi” dedi. Yürütme, yasama ve yargının farklı olmasının, yani kuvvetler ayrılığının bulunmasının ve gücün tek merkezde toplanmamasının, ortak aklın varlığının, denetim ve istikrarın işlemesinin ülkenin çıkarları açısından çağdaş dünyanın temel parametresi olduğunu kaydeden Uyar, “Meclis’in, ortak aklın dışlandığı tek adamın olduğu idarelerde onlarla anlaşmak, iş bitirmek Batı dünyası açısından çok daha kolay ve süratli gayeye ulaşma imkanı sağlar. Lakin bu, daima milletlerin aleyhinedir” diye konuştu.

(Hakkı Uyar)

‘İŞBİRLİKÇİ PADİŞAH’

Atatürk’ün öncülük ettiği Kurtuluş Savaşı’nın, başından itibaren ortak akılla hareket etme temeline dayandığını vurgulayan Uyar, “Kuvayı Ulusala ve Müdafaai Hukuk hareketi, kongreler toplayarak halkı dahil ederek ülkenin kurtuluşunu gerçekleştirmek istedi. İşgaller periyodunda işbirlikçi padişahhalife ve hükümetine karşın inisiyatif ele alınarak iştirakçi bir demokrasi tecrübesi yaşandı. 19 Mayıs bu kurtuluş çabasının başlangıç noktasıdır” sözlerini kullandı.

‘EŞİ GİBİSİ YOK’

“Aslında yakın periyot Türkiye tarihi, saltanat ve tek adam idaresi yanlısı gericilerle çağdaş ve demokratik bir Cumhuriyet kurmak isteyenlerin, şahsi idareye, saltanata karşı olan ilericilerin mücadelesidir” değerlendirmesinde bulunan Uyar, şunları kaydetti:

“Türk Bağımsızlık Savaşı, 20. yüzyılın birinci ve en büyük bağımsızlık savaşıdır. Bu, tekrar istisnai bir formda bir bütün gücün toplandığı Meclis eliyle yapıldı. O devirde güç Atatürk’te değil, Meclis’teydi. Meclis öncesindeki kongreler periyodunda de temel olan millete dayanmaktı. Hasebiyle Kurtuluş Savaşı periyodunu yöneten Gazi Meclis, hem savaşı yönetti hem de devlet kurdu. Bu, dünyada eşi gibisi olmayan bir örnektir. Atatürk de tüm gücünü milletten ve bu Meclis’ten aldı. Eski Türkiye’nin merkezinde Meclis vardı. Yeni Türkiye’nin merkezinde Meclis yok. Elbet 19 Mayıs yalnızca bir gençlik bayramı değil; tüm milletin bayramıdır. Uzun yüzyıllardan sonra Türk milletinin yine uyanışıdır, Türk Rönesansı’dır. Cumhuriyetin birinci yüzyılını tamamlarken, Cumhuriyetin ikinci yüzyılında gençliğe ve millete düşen misyon, Türkiye’yi insanlık aleminin en saygın ve en müreffeh ülkelerinden biri kılmak olacak. Bunun merkezinde yine Meclis’in olması bir mecburilik.”